Geçen hafta yayılanan yazımda bütçedeki gelişmelere değinmiş ve genel olarak bütçenin gelir-gider durumu ve finansmanı konusundaki rakamlar üzerinden durum değerlendirmesi yapmaya çalışmıştım.

     Bu haftaki yazıda bütçenin gelir kalemlerindeki gelişmeleri iletmek istiyorum. Rakamlar yine 16 Mayıs’ta açıklanan Nisan sonu, ilk dört aylık gelirleri kapsıyor.

2021-2022 OCAK - NİSAN BÜTÇE GELİRLER
		Pay %		Pay %	Artış %
Gelirler	437.906		746.790		70,54
Vergi gelirleri	331.420	75,68	591.438	79,20	78,46
Gelir Vergisi	64.733	14,78	92.747	12,42	43,28
Kurumlar Vergisi	42.811	9,78	107.416	14,38	150,91
Motorlu Taşıtlar	8.440	1,93	10.431	1,40	23,59
Dahilde KDV	33.511	7,65	48.410	6,48	44,46
ÖTV Toplam	64.207	14,66	95.852	12,84	49,29
Petrol ve Gaz ÖTV	14.992	3,42	22.570	3,02	50,55
Motorlu taş. ÖTV	20.083	4,59	32.584	4,36	62,25
Alkollü içecek	5.279	1,21	8.517	1,14	61,34
Tütün Mamulleri	19.002	4,34	24.905	3,33	31,07
Dayanıklı Tüketim	4.383	1,00	6.424	0,86	46,57
Gümrük Vergileri	9.399	2,15	20.296	2,72	115,94
İthalde KDV	70.797	16,17	156.443	20,95	120,97
Vergi dışı gelirler	106.487	24,32	175.200	23,46	64,53
Damga Vergisi	9.674	2,21	12.012	1,61	24,17
Harçlar	12.499	2,85	20.615	2,76	64,93

Yukarıdaki tablodaki rakamlara göre dikkat çeken gelişmeleri şu şekilde özetlemek mümkün

     ● Bütçe Gelirleri %70,54 artarak 437.906 milyardan 746.790 milyara çıkarken, vergi gelirleri %78,46 artarak 331,420 milyardan 591,438 milyar liraya yükseldi. İlk dört ayda bir önceki yıla göre daha fazla vergi alınmış. Buna paralel olarak da vergi gelirlerinin toplam bütçe içindeki payı da %75,68’den %79,20’ye çıktı.

     ● Gelirler içinde üç kalemde bir önceki yılın ilk dört ayına göre %100’ün üzerinde artış var. Kurumlar Vergisi %150,91 artarak 42,811 milyardan 107,416 milyara; İthalde alınan KDV %120,97 artarak 70,797 milyardan 156,443 milyara ve Gümrük vergileri de %120,97 artarak 9,399 milyardan 20,296 milyara çıktı.

     ● ÖTV artışı ise %49,29 oranında artarak 64,207 milyardan 95,852 milyara yükseldi. Artışın az olması nedeniyle de gelirler içindeki payı %14,66dan %12,84’e geriledi. En düşük gelir artışı %31,07 ile tütün mamullerinde gerçekleşti. Bu kalemde toplanan vergiler toplam gelirlerin içinde %4,34’ten %3,33’e inerken toplam vergi 19 milyardan 24,9 milyara yükseldi.

     ● Motorlu taşıtlar vergisi artışı da %62,25’de kalarak 20,083 milyardan 32,584 milyara yükseldi. Toplam vergiler içindeki payı da %1,21’den %1,14’e geriledi. Dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV’deki artış da sadece %46,57 oldu. 2021 senesinde 4,383 milyar ile gelirler içindeki payı %1 iken, 2022’nin ilk dört ayında %0,86 pay ile 6,424 milyara gerilemiş durumda. Ekonomiyi canlandırmak için yapılan ÖTV’lerdeki indirim ve ayrıca ekonomik durdunluk da dayanıklı tüketim mallarından elde edilmiş olan ÖTV’yi azaltmış bulunuyor.

     ● Dikkat çeken bir diğer vegi kalemi ise vegi dışı gelirler. Bunların payı 2021’de %24,32 iken 2022’de %23,46’ya gerilemiş durumda. Vergi dışı gelirler toplamda da %64,53 artarak 106, 487 milyardan 175,2 milyara yükselmiş bulunuyor.

     Ekonominin canlanması ve ithalatın da artması  özellikle dolaylı olarak toplanan vergilerde önümüzdeki aylarda da artacak gibi gözüküyor. Ancak giderleri karşılayabilecek mi, onu da gider kalemlerini inceleyeceğimiz bir başka yazıda  irdelemeye çalışacağız.