demiruzun@yahoo.com

     Kış günlerinin sonrasında ilkbaharın hüküm sürmeye başlaması Ruşen Eşref’in “yüzlerce hazan erse, azalmaz içimdeki Nisan heyecanı” duygusunu her sene anımsatan sahneler ile dolup taşar. Bu yıl kış mevsiminin uzaması takvimi ileriye doğru taşıdı. Yine de baharınn olgunluk çağını toprağın coşarak ve canlanarak karşılaması Mayıs boyunca çevreyi saran bir şölen dönemidir.

     20. asrın üçüncü çeyreği (1950-1975)bugüne göre son yüz yılın nispeten huzurlu, iyi zamanlarının bayram kutlamaları çocuklar için bambaşka sevinç vesileleri idi. Nedense 1 Mayıs’ın Bahar ve İşçi bayramı gibi dual karekteri de doğrusu dikkat çekiciydi. Bilhassa yetmişlerin ikinci yarısında 1 Mayıs kutlamaları sol ideolojinin büyük şehirlerdeki gövde gösterileri şeklini almaktaydı.

     Oysa daha kısa sayılabilecek süre önce 2.Dünya Savaşı sonuna doğru Müttefikler batıdan, Sovyetler doğudan Berlin’de kavuştular, zafer kutlamaları, düşmanın yenilmesi ile neticelenen bir birlikteliğin geçici olduğu Yalta’dan sonra dünya kamuoyunun önüne çıktı. Hatta çok geçmeden ideolojik, iktisadi esaslı olup adına Demirperde denilen, Berlin duvarı ile simgelenen Soğuk Savaş yılları yaşandı.

     Dönemsel siyasetlerin milletlerin önemli ortak değerlerinden olarak nitelendirilen bayramlar üzerindeki ironik mevkileri anlaşılan ‘ulus devletler’ sistematiğinde süreklilik ve istikrar arzetmekte zorlanıyor.

     2.Dünya Savaşının sona erdiği Zafer Bayramı olarak hem Batı’da hem de Sovyetler Birliğinde o yıllarda coşku ile kutlanırdı. Kutlamalar 8 Mayıs’ta Batı’da, 9 Mayıs’ta Rusya’da yapılır. Zamanla Batı için coşkusunu kaybetmesine rağmen eski Sovyet coğrafyasında düne kadar hükmünü icra ettiyse de Ukrayna’da yaşananlardan sonra hayli değişeceğini öngörmek kehanet olmaz.

     Mesela Türkiye Cumhuriyeti üniter bir devlet olarak ulusal bayramlarını kayda değer biçimde hem kurumsal hem de kitlesel sivil çerçevede sürdürme kabiliyetine haiz olup uluslararası camia da dikkati çeker. Bayram kutlamalarının aslında pek çok değişimin yanında soyut göstergeler anlamına gelmesinin bir devlet için tekil nitelik gösterdiği ile, uluslar arası veya devlet birlikleri için ise çoğul etkiler yaratabileceği işaretler olabilir.

     Rusya Federasyonu, sovyetik refleksler ile eski coğrafyasında sadece ortak kutlanan bayramları değil ortak lisanı, iktisadı ve yenilenen nesilleri tutmakta zorlanıyor. Daha 19. asırdan itibaren işaretlerinin Avusturya-Macaristan ve Osmanlı İmparatorlukları için çok yönlü görüldüğü ahvalin benzerleri başta fiilen eski Sovyet coğrafyası, Rusya Federasyonu, Avrupa Birliği hatta ABD için dahi tezahür etmeyecek değildir.