Cuma, Eylül 20, 2024

Diplomasi

Diplomasi kavramı her ne kadar yakın zamanda anlamını bulmuş ise de varlığının insanlık tarihiyle başladığı söylenebilir. Modern anlamda uluslararası ilişkileri yürütme sanatı olduğu tanımını yapan Edmund Burke(1796) ve aynı zamanda diplomasi, geniş anlamı ile bir devletin dış siyasetinde kullandığı çok çeşitli siyasi etkileme yöntemi ve teknikleridir.

Tarih boyunca dönemlerin hususiyetlerine havi sosyal, siyasi, ekonomik şartlar çerçevesinde geçici ve sürekli iki ana başlık altında toplanmıştır. Günümüz itibariyle kabul gören diplomasi, Birleşmiş Milletler Teşkilatının kurulmasının ardından oluşan yeni ‘örgütlü sistem’ çerçevesinde, milletlerarası sorunların bazı uluslararası kuruluşlar vasıtasıyla görüşülmesine ‘parlamenter diplomasi’ deniliyor.

İkinci Dünya Savaşının sona ermesinden bu yana teşkil edilen BM organizasyonunun 3/4 asırlık mazisinde tespit edilebilir bir gerçeği, Parlamenter Diplomasi uygulamasınında sıkıntıların yaşandığıdır.

Birleşmiş Milletlet Teşkilatının kuruluş sürecine bakıldığında, 19. Asır ve 20. Asrın başlarında hakim olan ve dünya siyasetine yön veren devletler, kendi kontrollerindeki bu tür milletlerarası kuruluşlar vasıtasıyla dolaylı yoldan eski hakimiyetleri ve geleneklerini devam ettirmektedirler ki bu bağlamda değişen çok şey olmadığı açıktır.

Mesela Güvenlik Konseyi Daimi Üye Ülkelerinin “veto” yetkisi, kararların oy çokluğu ile alındığı bir Genel Kurul zemininde açık ve çok taraflı yürütülmeye çalışılan diplomatik faaliyetlerin neticesinde, ilgili teşkilatın bağlayıcı karar almasını dünya kamuoyu önünde alenen kısıtlayabilmektedir. 

Demir Uzun

Diğer Yazarlar