Zeytin ve zeytinyağı sektörünün taleplerini sıralayan Kestelli, tağşiş ve merdiven altı üretimin önüne geçilmesi için e-ticaret siteleri dahil olmak üzere denetim mekanizmalarının daha etkin çalışması gerektiğini kaydetti
ENSAR ÇIRAK
İzmir Ticaret Borsası (İTB) ve Bergama Ticaret Odası tarafından Bergama’da gerçekleştirilen 2023-2024 Zeytin ve Zeytinyağı Sezon Açılış Töreni’nde zeytinde rekolte beklentisi ve sektörel durum değerlendirilmesi yapıldı. Zeytinde bu sezonun üretiminde bir düşüş olacağını söyleyen İTB Başkanı Işınsu Kestelli, Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi’nin rekolte tahmin çalışmasına göre, 2023-24 sezonunda sofralık zeytin üretiminin 443 bin ton ve zeytinyağı üretiminin 179 bin ton olacağını duyurdu. Zeytin üretiminde yaşanan düşüşte aşırı sıcakların ve kuraklığın önemli bir etkisi olduğunu belirten Kestelli, “Ağaç başına ortalama verimin geçen seneye göre azaldığı ve ağaç başına 7,9 kg zeytin elde edileceği, buna bağlı olarak toplam elde edilecek zeytin miktarının önceki sezonuna göre yüzde 55 azalacağı öngörülüyor” dedi.
İzmir’den 28 bin ton sofralık zeytinyağı çıkacak
Zeytinde rekolte beklentilerinin son beş yılın en düşük seviyesinde olduğunu kaydeden Kestelli, “Dünya zeytin ve zeytinyağı üretiminin açık ara bir numarası İspanya’da art arda iki yıldır yaşanan kuraklık nedeniyle üretimde büyük bir düşüş yaşanıyor. 2021-2022 sezonunda 1,4 milyon tonla dünya üretiminin bir numarası olan ülkede üretim tahmini bu sezon 680 bin tona geriledi. Bu rakamın 500 bin tona kadar gerileyebileceği söyleniyor. Geçen sezon sofralık zeytin üretiminde liderliğe, zeytinyağı üretiminde ise dünya ikinciliğine yükseldiğimiz gibi buradaki konumumuzda kalıcı olabiliriz. İzmir olarak bir değerlendirme yaptığımızda ise ülkemizde zeytinciliğinin en önemli merkezlerinden birisi olduğumuzu söyleyebiliriz. İlimizde bu sezon yaklaşık 32 bin ton zeytinyağı ve 28 bin ton sofralık zeytin rekoltesi tahmin ediliyor” diye konuştu.
Tariş sorunu için denetim mekanizması çağrısı
Sektör olarak taleplerini de sıralayan Kestelli, zeytinyağında tağşiş ve zeytinde merdiven altı üretimin en önemli sorunlar arasında yer aldığını dile getirdi. Bu sorunların ortadan kalkması için e-ticaret siteleri dahil olmak üzere denetim mekanizmalarının daha etkin çalışması gerektiğini kaydeden Kestelli, “Markalı ihracatı artırmak amacıyla teşvik sisteminde düzenlemeler yapmalıyız. Avrupa Birliği’ne ihracatta uygulanan gümrük vergisinin kaldırılmasına yönelik çalışmalarımızı ısrarla devam ettirmeliyiz. Uygun depolama koşullarının yeterli olmaması kalite kaybına ve ekonomik zarara neden olmakta. Üreticilerimizde ve işletmelerimizde mevcut olan bu sorunu azaltmak için lisanslı depoculuk sisteminin yaygınlaştırmaya çalışmalıyız” cümlelerini kullandı.
Kolat: Bergama zeytininin markalaşması için süreç başlattık
Bergama Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Kolat da Bakırçay Havzası’ndaki gelişmeleri ele aldı. Kınık’ta tarıma dayalı ihtisas sanayi bölgesinde altyapı çalışmalarının başlamak üzere olduğunu söyleyen Kolat, “Bergama’da sanayi, tarım ve turizm bir arada olmak zorunda. Turizmde hak ettiğimiz yerde değiliz. Kısa bir süre sonra Bergama sanayisiyle, turizmiyle anılacak. İklim krizi ve kuraklık tarımı öncelikli hale getirdi. Bergama zeytini bölgemizde hep ikinci ürün olarak anıldı. Zeytin hep ihmal edildi. Diğer bölgelerle kıyaslandığında zeytin ve yağhane sayımız önemli. Bizim zeytinimiz Pergamon krallığından antik çağdan Osmanlı saraylarına kadar uzanıyor. Oda olarak bölgemizdeki zeytinin markalaşması için bir süreç başladık. Bilgi toplamaya başladık, öneriler almaya başladık. Üreticilerimiz, ziraat odalarımızla birlikte bölgemizdeki zeytinin hak ettiği yere varması için elimizden geleni yapacağız” diye konuştu.
Koştu: Atıl kalmış arazilerde zeytin üretimi başladı
Bergama Belediye Başkanı Hakan Koştu ise zeytin ve zeytinyağı üretimindeki sorunların kayıt altına alınması gerektiğini belirtti. Koştu, “Artık çözümler getirmemiz gerekiyor. Bölgemiz Bakırçay Havzası’nın kaderi Dikili, Bergama, Kınık ile ortak. Ortaklaşa bir coğrafi ve ticari özelliği var. Hem tarımda hem sanayide hem ticarette önemli gelişmelere hizmet edecek. Zeytin ve zeytinyağıyla ilgili Tarım ve Orman Bakanlığı 2006’dan itibaren zeytin ekim ve dikim alanlarının artması için çalışmalara başladı. Atıl kalmış arazilerde zeytin üretimi başladı. Rekolte arttı. Daha önce Akdeniz ülkelerinin çok gerisindeydik. Köylerimizde 14’e yakın gölet tamamlandı. Kırsalda da birçok alanda sulu tarıma geçildi. Önümüzdeki yıllarda su krizi daha da büyüyecek ama gerekli tedbirler alındı” dedi.
Şarman: 180 bin zeytinyağı devri olacak
İTB Yönetim Kurulu Üyesi Güngör Şarman da sekörel rakamlara yer verdi. Zeytin ve zeytinyağı ihracatında dünya lideri olan İspanya’nın üretimde yarı yarıya kayıp yaşamasının Türkiye’deki stok durumu ile bir avantaja yol açtığını belirten Şarman, 2022’de yaklaşık 800 milyon dolar değerinde 150 bin ton zeytinyağı ihracatı yapıldığını söyledi. Şarman, “İhracatta kısıtlama olmasaydı ihracat 1 milyar doların üstüne çıkacaktı. Geçen seneki yüksek üretimden bu seneye devreden stok miktarıyla karşı karşıyayız. 180 bin ton zeytinyağı devri olacak. Suriye’den yaklaşık 40 bin ton zeytinyağı gelecek. Zeytinin salamura ve firesinden kaynaklanan üretimle 10 bin ton ve toplam 410 bin tonluk zeytinyağı miktarıyla bu sezonu karşılayacağız. Türkiye’nin yıllık zeytinyağı üretimi ortalama 200 bin ton civarında” şeklinde açıkladı.
