Enflasyon muhasebesinin şirketlere etkisi boyutuna da değinen Zengin: “Öz kaynakları güçlü olan şirketler enflasyon düzeltmesinde ödeyecekleri vergi yönünden daha avantajlı olacaklar, çünkü düzeltme sonucu giderleri daha fazla artmış olacak”
ENSAR ÇIRAK
Vergi Usul Kanunu’nda enflasyon düzeltmesi olarak tanımlanan ve şartların oluşması halinde uygulanması zorunlu olan enflasyon muhasebesinin, 31 Aralık 2023 tarihi ile yürürlüğe girmesi bekleniyor. Uygulama; ticaret, komandit ve kolektif şirketleri ile kooperatiflere zorunlu olacak. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yasal altyapı anlamında her türlü hazırlıkların yapıldığını söyleyen İzmir Yeminli Mali Müşavirler Odası (İYMMO) Başkanı Yaşar Zengin, “Şirketler ve meslek mensupları da hazırlık yapmaya başladılar. Başta meslek odaları olmak üzere ilgili kurumlar, kuruluşlar bu konuyla ilgili eğitim vermeye başladılar. Sonuç olarak enflasyon muhasebesi aksine bir yasal düzenleme olmazsa bu yılın sonunda uygulanacak” dedi.
“31 Aralık’a kadar olan farklar vergi etkisi yaratmayacak”
Enflasyon düzeltmesinin mantığında yıllar önce alınmış varlıkların, parasal olmayan kıymetlerin enflasyon oranında değerlenerek günümüze taşınması olduğunu belirten Zengin, “Enflasyon düzeltmesinde kullanılan katsayılarla yapılan hesaplamalar sonucu ortaya çıkan farklar bir taraftan o varlığın defter değerine ilave edilirken, karşı tarafta da enflasyon farkları hesabına kayıt yapılacak. Bu hesapta oluşan farklar 2023 yılına ait gelir tablosuna dahil edilmeyecek. Dolayısıyla 2023 yılına ait düzeltmeden doğan farklar hiçbir işletmede vergi etkisi yaratmayacak. Yani düzeltme işleminden doğan kâr, kâr olarak kabul edilmeyecek, Zarar, zarar olarak kabul edilmeyecek. Dolayısıyla vergiye tabi tutulmayacak” ifadelerine yer verdi.
Vergiye tabi tutulacak kısmın 2024 yılında yapılacak düzeltmeler olduğunu kaydeden Zengin, “2024 yılından itibaren yapılacak düzeltmelerin vergiye etkileri olacak, ilk etkisini 2024 birinci dönem geçici vergilerinde görmüş olacağız. 2023’te vergiyi etkilemeyen enflasyon düzeltmeleri 2024’ten itibaren verilecek geçici vergi beyannamelerinde ya vergi arttırıcı etkisi olacak ya da azaltıcı bir etki yaratacak. Öz kaynakları zayıf, borçları, yabancı kaynakları fazla olan şirketler enflasyon düzeltmesinden dolayı daha fazla vergi ödeme durumuyla karşılaşabilecekler” diye konuştu.
2024’te 27 milyon TL enflasyon kârı oluşabilir
Enflasyon muhasebesinin 2023 ve 2024 yıllarındaki olası etkileri üzerine bir internet sitesinde yorumlarını paylaşan Yeminli Mali Müşavir ve Bağımsız Denetçi Birol Güven, 2024 yılı değerleme sonrası öz kaynağı zayıf işletmenin faaliyet kârlılığının dışında, 27 milyon TL kârın doğrudan vergilendirmeye tabi tutulacağını belirtti.
Enflasyon düzeltmesi yaparken şirketleri büyük bir vergi yükü ile karşı karşıya bırakmamak gerektiğine de dikkat çeken Güven, “2023 yılı için aktifteki kıymetlerin büyüklüğü lehe görünüyorken 2024 ve devam edecek yıllarda tersine bir durum yaratıyor. Tablo okuyucuların ve yorumcu meslek mensuplarının bunu öngörmesi ve gerekli uyarıları yapması lazım. Enflasyon muhasebesine giderken evdeki öz kaynaktan olmayalım” ifadelerini kullandı.
Öz kaynağı güçlü şirketler daha avantajlı
Enflasyon muhasebesinin şirketlere etkisi boyutuna da değinen Zengin, “Bunu her işletme için ayrı ayrı değerlendirmek lazım. Hesap kalemlerine göre, tutarlarına göre, o varlığın alındığı tarihe göre etkileme miktarı değişir. Genellemek çok doğru değil ama öz kaynakları güçlü olan şirketler enflasyon düzeltmesinde ödeyecekleri vergi yönünden daha avantajlı olacaklar, çünkü düzeltme sonucu giderleri daha fazla artmış olacak” dedi.
Zararlar düzeltilirken vergi miktarı artacak
2023’teki enflasyon düzeltmesinde kâr çıktığı takdirde 2024 yılından itibaren vergi etkisinin işletmeler için pozitif olacağını vurgulayan Zengin, “Zararların düzeltilmesi gelir etkisi yaratacağı için 2024 ve sonrasında işletmeler bu işlemden bir miktar daha fazla vergi ödeyecekler. 2023 yılında yapılan enflasyon düzeltmesi sonucu kâr doğmuşsa, 2024’ten itibaren bu kar da düzeltileceğinden bu defa yapılacak düzeltme, gider etkisi yaratacak ve ödenecek vergiyi azaltacaktır. Bir de enflasyon düzeltmesi varlıkların yeni değerleri üzerinden amortisman ayırma ve stoklarda maliyet artışı imkanı verdiği için, bu yönüyle de gider artırıcı özelliğe sahip” cümleleriyle açıkladı.
