Kızıldeniz ve Panama Kanalı’nda yaşanan tıkanmanın, küresel imalat ve tedarik sektöründe zincirleme sıkıntılar yaratması bekleniyor
SEZA NUR ALPDÜNDAR
Pandemide rekor seviyeye ulaşan konteyner navlunları, 2022 yılı sonundan itibaren gevşeyerek 2023’te zayıf talebin etkisiyle pandemi öncesinin altına düştü. Drewry araştırma kuruluşunun raporuna göre, Şangay’dan yola çıkıp Cenova’ya ulaşan 40’lık bir konteynerin spot navlunu bir haftada yüzde 114 artarak 2 bin 222 dolardan 4 bin 178 dolara yükseldi. Ocağın ilk haftası ise bu rakam yüzde 25 artarak 5 bin 213 dolara yükseldi.
Kızıldeniz ve Panama Kanalı’nda yaşanan tıkanmanın küresel imalat ve tedarik sektöründe zincirleme sıkıntılar yarattığını aktaran İMEAK Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu BaşkanıYusuf Öztürk, bu gelişmeler doğrultusunda 2024 yılı boyunca navlunların yüksek seviyelerini koruyacağını söyledi.
“Savaş, sefer sürelerini artırdı”
İsrail-Filistin savaşı, bölgesel savaş ihtimali ve özellikle Kızıldeniz’de nakliye gemilerine yönelik saldırıların, küresel tedarik zincirinde yeni bir kırılma meydana getirdiğini belirten Öztürk, “Güvenlik önlemleri nedeniyle konteyner gemilerinin rotalarını Süveyş Kanalı yerine Ümit Burnu’na çevirmesi, 10-15 gün daha fazla sefer süresine, katlanan yakıt maliyetlerine, sigorta risk priminde artışa ve navlunların yükselişine yol açtı. Geçtiğimiz hafta Drewry araştırma kuruluşunun raporuna göre, Şangay’dan yola çıkıp Cenova’ya ulaşan 40’lık bir konteynerin spot navlunu bir haftada yüzde 114 artarak 2 bin 222 dolardan 4 bin 178 dolara yükseldi. Bu hafta ise bu rakam yüzde 25 artarak 5 bin 213 dolara yükseldi” diye konuştu.
Konteyner operatörlerinin bölgeden kaçınmaya devam ettiğini söyleyen Öztürk, “Linerlytica araştırma kuruluşunun raporuna göre, 7 Ocak’a kadar Kızıldeniz yerine Afrika’nın güneyini dolaşmayı tercih eden konteyner gemi sayısı 354’e yükseldi. Bu rakam 4,65 milyon TEU’ya, yani küresel filonun yüzde 16,4’üne denk geliyor. Bu sayı aynı zamanda Hint Okyanusu’ndan Akdeniz bölgesine seyahat eden konteyner gemilerinin yüzde 80’ini oluşturuyor” dedi.
“Panama Kanalı’ndaki sınırlama baskı yaratıyor”
İklim değişikliği nedeniyle Panama Kanalı’ndan geçen gemi sayısındaki sınırlama uygulamasının deniz taşımacılığı üzerinde baskı yaratmaya devam ettiğini aktaran Öztürk, “Dünyanın bu iki stratejik suyolunda yaşanan tıkanmanın küresel imalat ve tedarik sektöründe zincirleme sıkıntılar yaratması bekleniyor. Bu gelişmeler doğrultusunda 2024 yılı boyunca navlunların yüksek seviyelerini koruyacağı tahmin ediliyor. Elbette bu durum, son iki yılı enflasyonla mücadele uğruna yüksek faiz ve düşük büyüme politikasını tercih etmek zorunda kalan gelişmiş ülkeler için iyi bir haber değil. Ancak zayıf tüketici talebi ve pandemi öncesi siparişi verilen yeni gemilerin bu yıl ve sonraki yıllarda suya indirilecek olması, navlunların pandemi dönemindeki seviyeye yükselmesine izin vermiyor. Nitekim future navlun endekslerinde düşüşler yaşanıyor” diye konuştu.
“Ekonomimiz tedarik zincirindeki bozulmadan etkilenecek”
Tedarik zincirinde yaşanan bozulmadan ülkemiz ekonomisinin etkilenmesinin kaçınılmaz olduğunu söyleyen Öztürk, “Avrupa’nın ihtiyaç duyduğu birtakım ürünleri yakın bölgeden ve Türkiye’den temin etmesi beklentisi, bazı sektörlerimizde ihracat artışını beraberinde getirebilir. Ancak pandemide yakaladığımız Avrupa’nın tedarik merkezi olma imkanı kalıcı hale gelemedi. Üstelik imalat sektörünün Uzak Doğu ithalatına bağımlılığı devam ediyor. Ayrıca Uzak Doğu’da Çin-Tayvan gerilimi, yeni yılda yeni riskleri doğurabilir” ifadelerinde bulundu.
Öztürk, sözlerini şöyle sürdürdü: “Ülkemiz ekonomisi ve ihracatı için en büyük fırsat, hem kuzeyimizdeki hem güneyimizdeki savaşların daha fazla kan dökülmeden sona ermesi, huzur ve güven ortamı ile beraber ekonomik beklentilerin ve deniz ticaretinin yeniden sağlıklı rotaya oturması olacak. Fakat beklenen o ki 2024 yılı jeopolitik çatışmaların gölgesinde geçen bir yıl olmaya aday. Ülkemiz sanayicisi, ihracatçısı, taşımacısı, enflasyonla mücadelede kritik bir yılda, bu beklentiler doğrultusunda öngörü ve planlarını yapmak durumunda.”
