Veri analizi ve yapay zekâ yöntemlerini kullanarak gayrimenkul değer hesabı sunan Endeksa, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2023 Aralık konut satış verilerini değerlendirdi. Endeksa verilerine göre, Türkiye’de konut fiyatları bir yılda yüzde 84 değer kazandı. Türkiye’de ortalama konut fiyatı 3 milyon 92 bin 700 TL ve metrekare satış fiyatı ise 230 bin 790 TL olarak gerçekleşti. Aralık ayı konut satışlarında yeni bir hareketliliğe sahne olmasına rağmen, konut satışlarında bir önceki yıla göre yüzde 33’lük bir azalış yaşandı. Endeksa verilerine göre, Türkiye’de yapılan bir konut yatırımının ortalama dönüş süresi yaklaşık 15 yıl oldu.
Üç büyük metropolde bir ayda 42 bin 338 konut satıldı
2023’ün aralık ayında en çok konut satılan kent 23 bin 714 satış ve yüzde 17’lik pay ile İstanbul oldu. İkinci sırada 11 bin 458 konut ve yüzde 8 pay ile Ankara, üçüncü sırada ise 7 bin 166 konut satışı ve yüzde 5 pay ile İzmir geldi.
İstanbul’da ortalama fiyat 4 milyon TL’nin üzerinde oldu
Endeksa verilerine göre aralık ayı sonu itibarıyla İstanbul’da konut satış fiyatlarında yıllık değer artışı yüzde 73 oldu. Türkiye’nin en büyük kentinde ortalama konut metrekare satış fiyatı 36 bin 262 TL, ortalama konut fiyatı ise 4 milyon 170 bin 130 TL olarak tespit edildi. Ankara’da ise konut fiyatları son bir yılda yüzde 102 artış gösterdi. Başkentte ortalama konut fiyatı 2 milyon 570 bin 100 TL, metrekare fiyatı ise 19 bin 770 TL seviyesinde. İzmir 2023’ü yüzde 78’lik değer artışı ile kapattı. Yıl sonu itibarıyla kentte ortalama metrekare satış fiyatı 30 bin 39 TL, ortalama konut fiyatı ise 3 milyon 754 bin 875 TL.
En çok değerlenen kentler Hatay, Elâzığ ve Ordu
Endeksa’nın Aralık 2023’te en çok konut satılan 30 kenti değerlendirdiği çalışmasına göre Türkiye’nin en çok değerlenen ilk üç kenti Hatay, Elâzığ ve Ordu oldu. Hatay’da konut fiyatları son bir yılda yüzde 124 arttı. Kentte metrekare satış fiyatı 17 bin 834 TL, ortalama konut fiyatı ise 2 milyon 764 bin 270 TL. Elazığ’da kaydedilen değer artışı ise yüzde 107 olarak belirlendi. İlde ortalama metrekare satış fiyatı 11 bin 918 TL, ortalama konut fiyatı ise 1 milyon 966 bin 470 TL. Ordu’da son bir yılda yaşanan değer artışı yüzde 106 seviyesinde. Şehirde bir konut almak için ortalama metrekare satış fiyatı 20 bin 5 TL, ortalama konut fiyatı ise 2 milyon 600 bin 650 TL.
‘İlk el’ negatif trendle devam etti
Geride bıraktığımız aralık ayında gayrimenkul satışlarındaki genel artışa karşın ilk el konut satışlarında yüzde 34’lük bir azalış yaşandı ve 51 bin 243 konut satıldı. 2023 yılında ise 379 bin 542 konut ilk elden satıldı ve yüzde 18 düşüş yaşandı. Kredi ile satılan konutlara bakıldığında; geride bıraktığımız ay satışlar yüzde 15 arttı. 2023’ün son ayında Türkiye’de 6 bin 42 konut ipotekli olarak satıldı ve bu kalem toplam satışların yüzde 4’ünü oluşturdu.
İkinci el, piyasanın amiral gemisi olmaya devam ediyor
Aralık ayında yükseliş yaşayan önemli gayrimenkul satış kalemlerinden bir diğeri de ikinci el konutlar oldu. Son bir ayda ikinci el konut satışları yüzde 39 arttı. Türkiye’deki toplam gayrimenkul satışının en büyük payını yüzde 63 ile ikinci el konut satışları oluşturuyor. İkinci el piyasasında 2023 yılında 846 bin 384 satış gerçekleşti ve bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 17’lik bir düşüş kaydedildi.
Aralık ayında yabancılara konut satışında yüzde 12’lik bir düşüş yaşandı ve toplam 2 bin 64 adet konut satıldı. Bu kalem bir önceki yılın aralık ayı ile karşılaştırıldığında yüzde 68’lik bir azalış gösterdi.
“Gayrimenkul sektörü 2023’te en düşük satış hareketliliği geçirdi”
Gelişmeleri değerlendiren Endeksa Kurucu Ortağı Görkem Öğüt, “2023, gayrimenkul sektörü açısından son 9 yılın en düşük satış hareketliliğine sahne olan yılı oldu. Bu durumu etkileri tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de gözlemlenen sıkı para politikası ile izah etmek mümkün. Konut piyasasında yaşanan bu durgunlaşmanın en büyük nedenleri faiz oranlarının artması ile krediye erişimin zorlaşması ve yatırımcıların gayrimenkulden ziyade farklı yönelmesi. 2022 yılı gayrimenkulün neredeyse araçlara tercih edilen tek yatırım aracına dönüştüğü ve fiyatların yüzde 200’ün üzerinde arttığı bir yıldı. 2023 böyle bir yıl olmadı. Ancak hala, özellikle satış piyasasında yüzde 84’lük değer artışıyla konutun diğer yatırım araçlarına göre cazibesini koruduğunu söyleyebiliriz” diye konuştu.
“Bu yıl sonu için de enflasyona paralel bir değer artışı öngörüyoruz”
Öğüt, “Gayrimenkul piyasası şu anda alıcıların daha güçlü olduğu bir durumda. 2024 yılı için belirleyici olacak olan elbette inşaat faaliyetleri. 2024 yılı sonu için de 2023 gibi enflasyona paralel bir değer artışı öngörüyoruz. Geride bıraktığımız yılı enflasyonun 20 puan üzerinde bir seviyede kapattık. 2024 yılı sonu itibarıyla tahmin edilen enflasyon oranının yüzde 45’ler civarında olduğunu düşünürsek, piyasanın yılı yüzde 60-65’ler civarında bir artışla kapatacağını öngörmek mümkün. Kampanya beklentisi de aslında piyasadaki durgunluğun bir nedeni. Temmuz ayından beri piyasa ilk evini alacaklara 1,20 oranla 15 yıllık kredi imkânı sunacağı bilinen kampanyayı bekliyor. Bu da hem ev alacakların hem de satacakların ‘bekleyelim görelim’ mottosuyla davranmalarına neden oluyor” dedi.
