Öztürk, bitkisel yağlar sektöründe 2023 yılında 476 milyon dolar ihracat gerçekleştirdiklerini ifade etti
Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Muhammet Öztürk, Ege İhracatçı Birlikleri’nde (EİB) düzenlenen toplantıda, sektörün 2023 yılı değerlendirmesi ve 2024 yılı hedeflerini paylaştı. Öztürk, Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği olarak 2024 yılında 1,2 milyar dolar ihracat hedeflediklerini söyledi.
Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar sektörü olarak 2023 yılında 13,7 milyar dolar, Ege Bölgesi’nden ise 1 milyar dolarlık hedef belirlediklerini hatırlatan Öztürk, “2023 yıl sonu hedefimizi ise 1,2 milyar dolar belirlemiştik. Ancak haşhaş tohumu ihracatının, en önemli pazarımız olan Hindistan makamlarınca kota verilmemesi nedeniyle 2023 yılında gerçekleştirilememiş olması ve ülkemizde yaşanan deprem felaketleri nedeniyle öngördüğümüz artışı sağlayamadık ve 1 milyar 68 milyon dolar ihracat gerçekleştirdik” dedi.
Türkiye geneli ihracatta %8 artış
Türkiye geneli 2023 yılı ihracatının toplam 255,8 milyar dolar olarak gerçekleştiğini aktaran Öztürk, “Geçtiğimiz yıl 26,2 milyar dolarlık gıda ihracatının yüzde 48’ini hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörü tek başına gerçekleştirdi. Türkiye geneli ihracat 2022 yılında 11,4 milyar dolar iken 2023 yılında yüzde 8 artış ile 12,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. 10 yıl önce sektör olarak Türkiye geneli 6,7 milyar dolar ihracat yaparken, 10 yıl içerisinde sektörün ihracatı iki katına çıktı” diye konuştu.
Öztürk, sözlerini şöyle sürdürdü: “Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği olarak 2023 sonu itibariyle ihracatımız 1 milyar 68 milyon dolar oldu. 2022 yılında 1 milyar dolar olan ihracatımızı bu sene yüzde 7 artırdık. EİB geneli 12 sektörümüzün toplam ihracatı olan 18,2 milyar dolardan, birliğimiz yüzde 6 pay alarak en çok ihracat yapan 5. birlik oldu.10 sene içerisinde ihracatımızı 360 milyon dolardan 1 milyar 68 milyon dolara çıkararak 3 kat artırdık. EİB çatısı altındaki 12 ihracatçı birliği arasında ihracat sıralamasında bundan 10 sene önce 8. sırada iken, günümüzde 5. sıraya yükseldik. 2023 yılı sonu itibariyle toplam üye sayımız geçen seneye göre yüzde 12’lik bir artışla bin 34 olarak kayda geçti. Toplam üyelerimizin yaklaşık yüzde 50’si 2023 yılında aktif ihracat gerçekleştirdi.”
Bitkisel yağ ihracatı 2023’te 476 milyon $
Ege Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği’nin çok farklı alt sektörü bünyesinde barındırdığını söyleyen Öztürk, “Bitkisel yağlar, hububat, bakliyat, yağlı tohumlar, yemler/ evcil hayvan mamaları, şekercilik mamulleri, çikolatalı şekercilik mamulleri, baharatlar, gıda müstahzarları, hububattan mamul ürünler, değirmencilik ürünleri bünyemizdeki alt sektörlerimiz. En çok ihracat yaptığımız alt sektörümüz olan bitkisel yağlar, toplam gerçekleştirdiğimiz ihracatın yüzde 44,5’ini oluşturuyor. Bitkisel yağlar sektöründe ise 2023 yılında 476 milyon dolar ihracat gerçekleştirdik. Geçen seneye göre miktar bazında bitkisel yağlar sektöründe yüzde 9 artış gerçekleştirsek de değer bazında yüzde 18’lik düşüş yaşadık” dedi.
Sektördeki cari açığa çözüm; yaş mama yatırımı
Birlik bünyesinden en çok ihracat yapılan ikinci alt sektörün, geçen seneye göre değer olarak yüzde 32; miktar olarak yüzde 24 artış gösteren ve 162,5 milyon dolar ihracat rakamına ulaşan küspeler, hayvan yemleri ve evcil hayvan mamaları olduğunu aktaran Öztürk, “Toplam gerçekleştirdiğimiz ihracatın yüzde 15’ini küspeler, hayvan yemleri ve evcil hayvan mamaları sektörü oluşturuyor. Sektör son yıllarda ciddi ivme kazandı. 10 yıl öncesine göre ise sektörün ihracatında yüzde 2 bin 428 artış gerçekleşti” ifade etti.
Evcil hayvan mamaları sektöründe önemli bir büyüme gözlemlediklerini belirten Öztürk, “Sektörün Türkiye geneli toplam ihracatının yüzde 60’ını birliğimizden gerçekleştiriyoruz. Sektörde görülen cari açığın son yıllarda hız kazanan yaş mama yatırımları ile ciddi oranda kapanacağını öngörüyoruz. Evcil hayvan mamaları sektöründe, sektörün Türkiye geneli ihracatının yüzde 60’ının birliğimizden gerçekleşmesi ve sektörün artan potansiyelini göz önüne alarak, evcil hayvan maması ihracatçısı üye firmalarımızla 2024 yılında birtakım faaliyetler yapmayı planlıyoruz” ifadelerine yer verdi. Öztürk, birlik bünyesinden en çok ihracat yapılan üçüncü alt sektörün ise geçen seneye göre değer olarak yüzde 681; miktar olarak yüzde 4 bin 592 artış gösteren, 93,2 milyon dolar ihracat rakamına ulaşan hububat sektörü olduğunu aktardı.
En fazla ihracat Cezayir’e yapıldı
Hububat alt sektöründeki artışın en önemli kaynağının mısır olduğuna değinen Öztürk, “En çok ihracat gerçekleştirdiğimiz diğer alt sektörler ise sırasıyla 84,3 milyon dolar ile yağlı tohumlar; 83,3 milyon dolar ile çikolatalı şekercilik mamulleri; 50 milyon dolar ile hububattan mamul ürünler; 49 milyon dolar ile gıda müstahzarları; 26 ,1 milyon dolar ile değirmencilik ürünleri; 25 milyon dolar ile baharatlar; 12,1 milyon dolar ile şekercilik mamulleri; 1,6 milyon dolar ile bakliyatlar geliyor” dedi.
En çok ihracat yapılan ülkeleri ve ihracat rakamlarını açıklayan Öztürk, “Birliğimizin 2023 yılında en çok ihracat yaptığı ilk 5 ülke 102,3 milyon dolar ile Cezayir, 77,8 milyon dolar ile Rusya, 74,5 milyon dolar ile Libya, 69 milyon dolar ile İran ve 62 milyon dolar ile Cibuti olmuştur. Türkiye geneli ise hububat bakliyat ve yağlı tohumlar ihracatında ilk 5 ülke ise Irak, ABD, İran, Suriye ve İtalya oldu” diye konuştu.
Öztürk, sektörde yaşanan sorunlarla ilgili şunları söyledi: “Yıllık 100 milyon dolarlık ihracat hacmi bulunan Hindistan’a haşhaş tohumu ihracatında, yürürlükteki mutabakat zaptı çerçevesinde Hindistan’ın ülkemizden ithaline izin verdiği Beyaz haşhaş tohumu kotasının, mutabakat zaptında da belirtildiği şekilde açıklamaması ve Hindistan’a haşhaş tohumu ihracatı gerçekleştirilememesi sektör ihracatını geriletti. Dünya genelinde artan enerji maliyetleri, ülkemizdeki son dönemde hızlı artış gösteren iş gücü maliyetleri ve iklim değişiklikleri sektörün üretimini ve ihracatını etkiliyor” dedi.
Sektör dünyaya tanıtılacak
İleriye dönük projelere ilişkin bilgiler paylaşan Öztürk, “Geçtiğimiz yıl 15 firmamızın katılımı ile sektörün uluslararası rekabetçiliğinin geliştirilmesi için Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği olarak URGE Projesi için start verdik. Bu yıl proje kapsamında gerçekleştireceğimiz ihtiyaç analizi doğrultusunda belirleyeceğimiz hedef pazarlara yönelik fuar, ticaret heyeti ve sektörel heyet faaliyetlerimiz olacak. ‘Şekerleme ve Pastacılık Ürünleri Turquality Projesi’ne paydaşlık ederek sektörü, hedef pazarları olan ABD, Kanada, Meksika’da tanıtmayı planlıyoruz. Yine sektör birlikleri olarak ortaklaşa gerçekleştirmeyi planladığımız ‘Bulgur Ürünü Turquality Projesi’ ile sektörün hedef pazarları Rusya, İran Endonezya’ da bir dizi tanıtım faaliyeti gerçekleştirmeyi planlıyoruz” diye konuştu.
İhracatta ‘yasak olmasın’ vurgusu
EİB Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi ise “Sektör ve birliğimiz hedeflerine ulaştılar ama daha fazla ihracat yapma şansları olduğunu biliyoruz. Ara sıra yasaklar geldiği zaman sıkıntılı bir devre başlıyor. O zaman sektörün ihracatında dalgalanmalar oluyor. Ümit ediyoruz ki bundan sonra ihracat yasaklarıyla karşılaşmayız ve sektörümüz de hedeflediği rakamlara çok rahat ulaşır. Çünkü bazı sektörlerde ülkemizde ihracat hala çok zor ama bu sektörde dünyadaki gıda ihtiyacı dolayısıyla pazar problemi biraz daha az olsa da çetin bir mücadele var” dedi.
Sektör, kendi buğdayıyla un ihraç etmek istiyor
Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Haluk Tezcan, Türkiye’nin un ihracatında dünya lideri olduğunu söyledi. Geçen yıl Ukrayna- Rusya tahıl koridorunun Türkiye açısından son derece güzel bir fırsat olduğunu belirten Tezcan, “Birçok ihracat pazarımızda da ciddi bir artış sergiledik. 2022-2023 karşılaştırmasında yaklaşık yüzde 33, ihracatta büyüdük. Türkiye olarak kendi kendine yetebilen bir ülkeyiz. Bu anlamda buğday üretimimizde herhangi bir sıkıntımız yok. Değirmencilik sektörünün özellikle Türkiye’nin Mezopotamya ovasına hakim olması, değirmencilik sektöründe bilgi ve anlam konusunda çok başarılı olması başka bir fikir ve anlam katıyor. Bu sene ilk defa Türkiye son yıllardan beri buğday ihracatı gerçekleştirdi ve bildiğiniz gibi ithal eden taraftaydık. Buğday olarak değil işlenmiş ürün olarak satsak çok daha mutlu olurduk. Sektör olarak kendi buğdayımızla un ihraç etmeyi hayal ediyoruz” diye konuştu.
