Firmalar için kadın istihdamını artırmak amacıyla yapılan proje ve çalışmalara ağırlık verse de yapılan araştırmalar, iş dünyasında cinsiyet eşitsizliğinin sürdüğünü gösteriyor
Eleman.net’in 4 bin kişiyle gerçekleştirdiği ankette kadın ve erkek arasındaki maaş farkları göze çarpıyor. Ankete göre, yüzde 50’den fazla zam aldım diyen erkeklerin oranı yüzde 25 iken, kadınların oranı ise 15’te kalıyor.
Dünya Kadınlar Günü, her yıl 8 Mart’ta Birleşmiş Milletler tarafından da tanımlanmış uluslararası bir gün olarak tüm dünyada ve ülkemizde kutlanıyor. Kadınların tarih boyunca süregelen eşitlik direnişlerinin gündeme getirilmesi açısından önem taşıyan 8Mart Dünya Kadınlar Günü, insan hakları çerçevesinde kadınların ekonomide, sanatta, sporda ve toplumda yer edinme çabasını temsil ediyor. Firmalar için kadın istihdamını artırmak amacıyla yapılan proje ve çalışmalara ağırlık verse de yapılan araştırmalar, iş dünyasında cinsiyet eşitsizliğinin sürdüğünü gösteriyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2022 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusun istihdam oranının yüzde 47,5 olduğu görülüyor. Bu oran kadınlarda yüzde 30,4, erkeklerde ise yüzde 65 olarak kaydediliyor.
İş yerindeki cinsiyet eşitsizliği zam oranlarına yansıyor
En fazla istihdama aracılık eden platformlardan biri olan Eleman.net, kadın istihdamına yönelik verilerini açıkladı. 2023 yılındaki 420 bin kişilik istihdamının yüzde 20’sini kadınlar oluşturuyor. Kadınların en çok istihdam edildiği sektörlerin başında perakende, gıda, çağrı merkezi, güvenlik, lojistik, tekstil, üretim ve sağlık sektörü geliyor. Kadınların iş başvuru tercihleri de istihdam edildikleri sektörlerle paralellik gösteriyor.
Eleman.net’in 4 bin kişiyle gerçekleştirdiği bir başka ankette ise kadın ve erkek arasındaki maaş farkları göze çarpıyor. Ankete göre yüzde 50’den fazla zam aldım diyen erkeklerin oranı yüzde 25 iken, kadınların oranı ise 15’te kalıyor. Yüzde 40 ila 50 arasında zam aldım diyen erkeklerin oranı yüzde 30 iken, kadınların oranı yüzde 21 olarak kaydediliyor.
Yine aynı ankete göre yüzde 10’dan az artış oldu diyen erkeklerin oranı yüzde 14 iken, bu oran kadınlarda yüzde 23 seviyesinde seyrediyor. Anketin toplam sonuçlarına göre yüzde 10, yüzde 20 ve yüzde 20, yüzde 30 arası zam oranında kadınlar çoğunluğu oluşturuyor. Yüzde 40 ve 50 oranında zam artışında ise erkeklerin kadınların önünde olduğu gözlemleniyor.
İş başvurusu yapanların %64’ü lise mezunu
15 milyonluk Eleman.net özgeçmiş havuzunun yüzde 50,58’i kadınlardan oluşuyor, İstanbul Avrupa Yakası’nda yaşayan kadınlar ise iş arayışında yoğunluğu oluşturuyor. İş başvurusunda bulunan kadınların yüzde 24,78’i İstanbul Avrupa Yakası’nda, yüzde 18,69’u İstanbul Anadolu Yakası’nda, yüzde 10,94’ü Ankara’da, yüzde 9,54’ü İzmir’de ve yüzde 6,82’si Kocaeli’nde ikamet ediyor. Eleman.net bünyesinde gerçekleşen ankete göre, kadın çalışanların en çok zam aldığı sektörler sırasıyla elektrik ve elektronik, gıda ve tekstil olarak öne çıkıyor. Ankete verilen cevaplarda ise zam oranının yüzde 50’nin üzerinde gerçekleştiği görülüyor.
Toplam iş başvurularının yarıya yakınını kadınlar oluştururken, toplam istihdamda kadınların oranı 5’te bir seviyesinde kalıyor. Konuya ilişkin açıklamada bulunan Eleman.net CEO’su Levent Dicle, ‘’Kadın istihdamını artırmak öncelikli hedeflerimiz arasında yer alıyor. 2024 yılında kadın istihdam oranımızı yüzde 25 seviyesine çıkarmayı hedefliyoruz. 19 yılda milyonlarca kadının istihdam edilmesine katkı sağladık. Toplumsal cinsiyet eşitliğine katkı sunmayı önemsiyoruz. Kadınların iş yaşamına katılımını artırmak için çalışmalar yürütüyor, işveren markalarıyla kadın istihdamını artırmaya yönelik projeler geliştiriyoruz” dedi.
NEET sorunu çözüm bekliyor
Sabancı Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı, yayınladığı 8 Mart Dünya Kadınlar Günü mesajında, Türkiye’de 3,2 milyon genç kadını ilgilendiren ne eğitimde ne istihdamda (NEET) yer alan genç kadınları işaret etti. Sabancı, iş birliğine ve ortak çalışmanın önemine değinerek şu ifadelere yer verdi: “Sabancı Vakfı olarak araştırmalarımız ve gözlemlerimiz sonucunda ülkemizin en büyük problemlerinin başında ne eğitimde ne istihdamda yer alan genç kadın istihdamının geldiğini görüyoruz. Eğitime ve istihdama erişim hem temel bir hak hem de kalkınma için bir ön koşul. Bu kapsamda 2022 yılında başlattığımız Geleceğini Kuran Genç Kadınlar projesi, 18-29 yaş aralığındaki genç kadınların ekonomik ve toplumsal hayata katılımlarını desteklemek amacıyla tecrübelerimizden yola çıkarak hayata geçirdiğimiz çok önemli projelerimizden biri.”
“NEET genç kadın oranında hala ilk sıradayız”
NEET genç kadın sorununa dikkat çekmenin ve Türkiye’de bu konuda gündem oluşturmanın en temel hedef olduğunu belirten Sabancı, “Projeye başladığımızda yüzde 50,5 olan NEET genç kadın oranı bugün yüzde 45 seviyelerine düştü. Sayıları 3,5 milyonu bulan NEET genç kadın sayısı da 3,2 milyona geriledi. Ortaya çıkan sonuç her ne kadar pozitif gözükse de OECD ülkeleri arasında maalesef NEET genç kadın oranında hala ilk sıradayız. Bu konuda gidilecek çok yolumuz var. Geleceğini Kuran Genç Kadınlar projesinde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı gibi güçlü ortaklarımızla beraberiz. Çünkü toplumsal sorunların çözümünde iş birliğinin gücüne sonuna kadar inanıyoruz” diye konuştu.
“Şirketlerin kendi eşitlik hedefleri var”
Kadın liderlerin sayısındaki artışın şirketin tüm fonksiyonlarını etkilediğini belirten TRANSEARCH Türkiye Yönetici Ortağı Murat Öztürk ise “Kadın yönetici sayısındaki artış organizasyonel etkinliğin ve büyümenin de artmasını sağlıyor. Üst düzey yönetiminde kadınların eşit temsil edildiği şirketler organizasyonel performansın tüm boyutlarında daha yüksek puanlar alıyorlar” ifadelerini kullandı.
Kadın liderlerin soyut becerilerinin küresel iklim eylemi ve sürdürebilirlik çabalarında da kritik önem taşıdığını belirten Öztürk, şu bilgileri paylaştı: “Avrupa Birliği ülkelerinden Japonya’ya kadar dünyanın her yerinde yönetim kurullarında kadın temsilini artıran politika değişiklikleri yapılıyor. Kadın kotaları eşitlik mücadelesini güçlendirir ama arzu edilen, kotalardan bağımsız kadınların her alanda doğal olarak temsil edilmesi. Bu değişim yönetici araştırma süreçlerini de etkiliyor. Şirketlerin kendi eşitlik hedefleri var. TRANSEARCH olarak bizim yönlendirmelerimiz de önemli rol oynuyor. Liderlik rolleri için müşterilerimize sunduğumuz aday listelerinde, en az yüzde 50’lik bir oranda kadın adaylara yer veriyoruz ve eğer böyle bir oran sağlanamıyorsa, bu durumu detaylı bir şekilde müşterimize rapor ederek şeffaflığımızı koruyoruz.”
Deprem bölgesindeki kadınlara destek
6 Şubat depremlerinden etkilenen Hatay, Malatya, Adıyaman, Kahramanmaraş ve Osmaniye’de kadın girişimciliğinin desteklenmesinin amaçlandığı ve iş birlikçi kurumların tanıtıldığı programda konuşan Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Ardıç, kadınların istihdamdaki önemine dikkati çekti. Bir ülkenin sosyoekonomik gelişmesinin en tamamlayıcı unsurlarından birinin de sivil toplum örgütleri olduğuna dikkat çeken Ardıç, “Girişimcilik Yolu Dönüşüm; Kadın Girişimcilerle Yeniden Başla Projesi’, deprem bölgesindeki kadınlarımızın hayata yeniden ve çok daha güçlü başlamalarını sağlayacak” dedi.
Deprem bölgesinde çok sayıda insanın işlerini ve iş yerlerini kaybettiğini hatırlatan Ardıç, bunların arasında çok sayıda kadın girişimcinin de bulunduğunu dile getirdi. Kadınların normal şartlarda bile hem fırsat eşitliğine hem de desteğe ihtiyaçları olduğunu aktaran Ardıç, “Bu bağlamda; depremin acılarını ve sonrasındaki sorunları en derinden yaşayan ve iş yerlerini kaybetmiş kadınlarımız için hepimizin yapacağı çok şey var, olmalı” diye konuştu.
Denizcilik sektörü kadın istihdamını destekliyor
Denizcilik sektörü dünyada ve ülkemizde kadın denizcilerle büyümesini sürdürüyor. Türkiye’de kadınlar, 1980’li yılların ardından denizcilik sektörünün çeşitli kollarında var olmaya başladı. Ticari gemilerde istihdam ve denizcilik okullarına kadınların kabulü ise 1991 yılından sonra gerçekleşti. Camelot Maritime’ın Yönetim Kurulu Başkanı Emrah Yılmaz Çavuşoğlu, “Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın kayıtlarına göre, halen Türkiye’de 135 bin 354 aktif gemi insanı bulunuyor. Zabitan sınıfında 921 kadın çalışan, 44 bin 94 erkek çalışan, tayfa sınıfında ise 3 bin 996 kadın çalışan, 86 bin 343 erkek çalışan yer alıyor” bilgisini verdi.
Kadının iş gücüne katılımının, ekonomik ve sosyal yaşamın sürdürülebilirliği açısından gerekli olduğunu söyleyen Çavuşoğlu, “Ofisimizde ve gemilerimizde en alt kademeden, en yüksek seviyeye kadar her türlü pozisyon ve hizmette kadın çalışanlarımız bulunuyor. Firma bünyemizde çalışan kadın ekip arkadaşlarımızın cesur, katılımcı, birlikte öğrenmeye açık ve duyarlı olmaları şirketimizin büyüme ivmesine destek veriyor. Cinsiyetçi yaklaşımdan uzak bir istihdam politikasına sahibiz. Turizm sektörünün yüzde 33’ü kadın çalışanlardan oluşuyor. Ofis kadromuzun çalışanlarının yüzde 40’ı kadınlardan oluşuyor” yorumunu kullandı.
Yourglass, 50 kadınla mentorluk programına başlıyor
8 Mart Dünya Kadınlar Gününü bu yıl “Kadın Mentorluk Programı” ile kutlayan Yorglass, deneyimli kadın liderlerini 50 genç kadın yetenekle buluşturacak. Yorglass İnsan Kaynakları Direktörü Ayşe Doğruöz, Yorglass’ın farklı departmanlarında uygulanacak ve 6 ay boyunca devam edecek projede genç kadınların ilham verici deneyimler tecrübe edeceğini söyledi. Doğruöz, “50 Yıl, 50 Kadın” mottosuyla başlattığımız kadın mentorluk programımız; geleceğin liderlerine rehberlik etmek, onların potansiyellerini keşfetmelerine ve gelişmelerine yardımcı olmak için önemli bir misyon üstleniyor. Bu misyonu gerçeğe dönüştürmek için Yıldız Teknik Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Celal Bayar Üniversitesi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi ve Trakya Üniversitesi ile iş birliği yapıyoruz. Mentorlarımız ve menteelerimizin tamamen kadınlardan oluşuyor, projemize toplamda 17 kadın mentorumuz ve 24 menteemiz ile başlıyoruz” diye konuştu.
“Kapsayıcılığa ilham veren faaliyetlere ışık tutalım”
8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nü kutlayan Maxion İnci Jant Grubu Ortak Fonksiyonlar Direktörü Gülçin Tekin, “Tüm kadınların güçlendirildiği, değer verildiği, kapsandığı daha eşitlikçi bir dünya inşa edebiliriz. Yeter ki hedeflerine ulaşmaları için kadınlara moral verelim, kapsayıcılığa ilham veren faaliyetlere ışık tutalım. Grup olarak, sahip olduğumuz çeşitlilik ve kapsayıcılık kültürümüz ile toplumsal cinsiyet eşitsizliğine karşı mücadele veriyor, kadınlarımızın yanında yer alıyor ve önlerine çıkan tüm engellerin kaldırılması için çalışıyoruz” dedi.
Toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda kadınlara yönelik birçok faaliyet yürüttüklerini belirten Tekin, şöyle devam etti: “Ağır sanayide, vardiyalı çalışma düzeninde ve daha konvansiyonel bir çalışma ortamında kadın çalışanların da operatör olarak görev yapmasını sağladık. Grubumuzda bir Kadın İletişim Platformumuz bulunuyor. İletişim planlarımız kapsamında ayrımcı dile karşı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini destekleyici eğitimler ve farkındalık çalışmaları yapıyoruz. Eşit ücret politikasını benimsiyoruz ve işe alım, ücret artışı gibi tüm çalışmalarda bu bakış açımızla hareket ediyoruz.”
Çelebi Havacılık, kadınların iş yaşamındaki rolünü güçlendiriyor
Sürdürülebilirlik stratejisi kapsamında, Kadının Güçlenmesi Prensipleri’ne (WEPs) imza atan Çelebi Havacılık Holding, bu stratejik adımla kadının toplumda, iş ve ekonomik yaşamında güçlendirilmesi için verdiği desteği somutlaştırdı. BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ni kendi operasyonları ve faaliyet gösterdiği topluluklar içinde destekleyen Çelebi Havacılık Holding, işe alım süreçlerinden terfi fırsatlarına kadar her aşamada cinsiyet eşitliğini gözetiyor ve kadın liderliğini teşvik ediyor. Çelebi Havacılık Grup CEO’su Dave Dorner, “Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ni destekleyerek, kadınları güçlendirmenin sürdürülebilir ve adil bir gelecek oluşturmada oynadığı önemli rolü kabul ediyor, kadınları küresel düzeyde güçlendirmenin mükemmel bir girişim olduğuna inanıyoruz. Havacılık endüstrisinde çeşitliliği artırmaya ve kadınların güçlenmesini teşvik etmeye odaklanıyoruz. Üst düzey yöneticilerimizde yüzde 30’un üzerinde ve merkez ofisimizde yüzde 50 oranında kadın çalışanımız var” dedi.
Hayat Dolu Buluşmalar projesinde kadın emeği
Kurulduğu yıldan bu yana insan haklarını koruma vizyonuyla hareket eden Bestseller, Anne Çocuk Eğitim Vakfı’nın (AÇEV) sosyal girişimi Eşitliğe Değer iş birliği ile uzun soluklu bir proje olarak ‘Hayat Dolu Buluşmalar’ı gerçekleştiriyor. Şimdiye kadar tekstil üretim fabrikasında çalışan bin 300’e yakın işçi kadına ulaşarak güçlenmelerine katkı sağlayan proje, kadınlara destek olmaya devam ediyor. Bestseller grubuna bağlı Only markası, projeye katkıda bulunarak 8 Mart Kadınlar Günü için geliştirdiği yeni tişört koleksiyonunu çıkarıyor. Koleksiyon, ‘Hayat Dolu Buluşmalar’ projesinde yer alan kadınların emekleriyle hazırlanan tasarımlardan oluşuyor. Bestseller ve Only’nin destekleriyle ‘Hayat Dolu Buluşmalar’ projesinde eğitim alan kadınların emekleri, Kadınlar Günü’ne özel bir koleksiyona dönüşüyor. 4 farklı renkten oluşan Kadınlar Günü koleksiyonu, toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda farkındalığı artırmayı hedefliyor. Kadın işçiler arasında iletişim ve dayanışmayı geliştiren eğitimler, tekstil işçisi kadınlar arasında yaygınlaşarak yeni projelere hayat vermeye devam ediyor.
