İZRO Yönetim Kurulu Başkanı Macit Şaşzade, rehberlerin çalışma alanının limiti daralırken, sayılarının ciddi şekilde artmaya devam ettiğini söyledi
GÜLCİHAN ALTINKAYA
Turist Rehberliği Meslek Kanunu’nda yapılan değişiklerle, her tur aracında bir rehber bulundurma zorunluluğu kaldırılıyor. Buna ek olarak Arkeoloji ve Sanat Tarihi gibi bölümlerin mezunu olanlar 100 saatlik bir eğitimden geçirildikten sonra yabancı dil sınavına tabi olacaklar. Sınavda başarılı olamayan adayların Türkçe turist rehberi statüsü ile sektöre dahil olmaları öneriliyor.
Turist Rehberliği Meslek Kanunu ile Seyahat Acentaları Birliği Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunuldu. Söz konusu teklifle, Turist Rehberliği Meslek Kanunu’nda değişikliğe gidildi. Teklife göre, her tur aracında bir rehber bulundurma zorunluluğu kaldırılıyor. Öte yandan, Arkeoloji ve Sanat Tarihi gibi bölümlerin mezunu olanlar 100 saatlik bir eğitimden geçirildikten sonra yabancı dil sınavına tabi olacaklar. Sınavda başarılı olamayan adayların Türkçe turist rehberi statüsü ile sektöre dahil olmaları öneriliyor.
Teklifte yer alan maddeleri değerlendiren İzmir Turist Rehberleri Odası (İZRO) Yönetim Kurulu Başkanı Macit Şaşzade, otobüslerde rehber bulundurma zorunluluğunun kaldırılması ve rehberlerin sadece ören yerinde, müzelerde ve taşınmaz kültürel miras alanlarında bulundurulmasının mesleğin çalışma alanını daralttığını söyledi.
“Rehberin emeğine haksızlık ediliyor”
Halihazırda iş bulamayan binlerce rehber olduğuna değinen Şaşzade, Arkeoloji ve Sanat Tarihi bölümü mezunlarına 100 saatlik eğitimden sonra yabancı dil sınavını geçemezlerse yabancı dil bilmeden Türkçe dilinden rehber olma imkanı tanınmasının bu sayıyı artıracağını ifade etti. Şaşzade, “Ayrıca üniversitelerin Rehberlik bölümlerinin ön lisans, lisans ve tezsiz yüksek lisans bölümlerinden mezun olan çok sayıda öğrencilere dil sınavından başarılı olamama durumunda Türkçe rehberlik statüsünde çalışma imkanı sağlanıyor. Zaten halihazırda 13 bin rehber anadili Türkçeyi konuşuyor. Ayrıca teklif edilen yasada Türkçe dilinden rehberlik yapacak olanlar normal günlük taban ücretin yüzde 30’u altında ücret alacaklar. Burada oluşan durum rehberin emeğine haksızlık değil de nedir?” dedi.
“Binlerce rehber iş bulmakta zorlanıyor”
Türkiye’de toplam 13 bin rehber olduğunu ve bunların yaklaşık 9 bin tanesinin eylemli yani faal olarak çalıştığını söyleyen Şaşzade, “Bu bölüm her sene de bir sürü mezun veriyor. 86 tane ön lisans ve lisans artık durdurulamıyor. Her özel üniversite rehberlikle ilgili bölüm açmaya başladı. Sayının yeterli olmadığından şikayet edilerek bir sürü kişiyi rehberlik mesleğine dahil etmeye çalışıyorlar. Yeterli rehber olmadığı söyleniyor ama var olan birkaç yabancı dil bilen rehberlerin de artık otobüste bulunması mecbur değil deniliyor. Öte yandan mezun olmuş çok sayıda kişi dil bilmemelerine rağmen mesleğe alınıyor. Türkçe rehberlik yapsınlar belli bir süre içinde dil öğrenilirse sonradan öbür statüye geçerler diye bekleniyor. Bu çok büyük bir hata çünkü var olan rehberler zaten iş bulmakta zorlanıyor. Bunun üstüne çok sayıda rehber dahil edilecek. Rehberlerin hem çalışma alanının limiti daralıyor hem sayıları ciddi şekilde artmaya devam ediyor” diye konuştu.
Binlerce rehberin iş bulmakta zorlandığını ifade eden Şaşzade, “Bu açıdan öncelikle eğitimin düzenlenmesi gerekiyor. En büyük sıkıntı zaten üniversitedeki eğitimlerde. Öncelikle rehberlik bölümü açılırken baştan dil sınavı şartı koyarak ve dil eğitimi verilerek yapılması gerekiyor. Bu yapılmadığında küreselleşme veya bütünleşme diye bir şey beklenemez. Bunların hepsinin düzenlenmesi gerekiyor” ifadelerinde bulundu.
“Rehberlere sahip çıkmak gerekiyor”
Teklife göre, rehberlerin otobüslerde değil ören yerlerinde, taşınmaz kültürel miras alanlarında ve müzelerde bulunmasının istendiğini belirten Şaşzade, “Bu rehberleri gerçekten demotive edecek bir uygulama. Merkezden uzak ören yerlerinde rehber nasıl bekleyecek? Bu sektörde yetişmiş değerli meslektaşlarımız başka iş arayışlarına yönelmeye başlayacaklar. Türkiye’nin coğrafyasına baktığımız zaman jeopolitik olarak çok hassas bir coğrafyada yaşıyoruz. Bunları turistlere doğru anlatmak lazım. Bu konu yurt dışından gelen grup liderlerine bırakılmayacak kadar hassas ve Milli Güvenlik sorunu olabilecek önemli bir konudur. Bunu en iyi yapabilecek olan yetişmiş ve donanımlı rehberlerdir. Şu anda alınan kararlar büyük bir haksızlık ve turizmi asla ileriye götürmez. İki yıl kovid döneminde yaşadıkları sıkıntılara rağmen bu kadar mücadele eden rehberlere sahip çıkmak gerekiyor” diye konuştu.
Rehberlik eğitiminde insan ve grup yönetme sanatının da öğretildiğini vurgulayan Şaşzade, ‘’Bu ülke çok daha güzel şeyleri hak ediyor. Çok güzel bir ülkemiz var, coğrafyamız, tarihimiz ve kültürümüz var. Turizm çağ atlayacaksa önce yetişmiş rehberlere sahip çıkmalıyız” dedi.
