Türk Ticaret Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 29 Mayıs 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı. Kooperatifler Kanunu’nda değişikliğe gidildi. Buna göre, geçiş sürecinin tamamlanamadığının tespit edilmesi halinde Ticaret Bakanlığınca birer yıl olmak üzere iki defa daha süre uzatımı yapılabilecek. Bu süre sona erinceye kadar kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim kurulu üyeleri ve memurları hakkında belirtilen bentlerinde yer alan hükümler uygulanmayacak.
Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun’da da değişiklikler yapıldı. Buna göre, toplam kadro sayısı geçilmemek ve anılan cetvelde yer alan kadro unvanları ile kadro ve pozisyonlara ilişkin mevzuatın eki cetvellerde yer alan kadro unvanlarıyla sınırlı olmak kaydıyla dolu kadrolarda derece değişikliği ile boş kadrolarda sınıf, unvan ve derece değişiklikleri kurul kararıyla yapılacak. Kurul, başlattığı soruşturmaları soruşturmaya başlanması kararının verildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ilgili taraflara bildirecek. Kurul ayrıca bildirim yazısı ile birlikte iddiaların türü ve niteliği hakkında yeterli bilgiyi ilgili taraflara gönderecek. Taraflara, yazılı savunmalarını soruşturma raporunun tebliğinden itibaren 30 gün içinde Kurula göndermeleri istenecek. Haklı gerekçeler sunulması halinde bu süre bir kereye mahsus olmak üzere ve en çok bir katına kadar uzatılabilinecek. Soruşturmayı yürütmekle görevlendirilenler, gelen yazılı savunmalar sonucunda soruşturma raporundaki görüşlerinde bir değişiklik olması halinde 15 gün içinde yazılı görüşlerini tüm Kurul üyeleri ile ilgili taraflara bildirilecek. Taraflar 30 gün içinde bu görüşe yanıt verebilecek.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ile Odalar ve Borsalar Kanununun’da değişiklik yapıldı. Buna göre, ürün senetleri ve alivre sözleşmelere ilişkin işlemlerde; devir ile bedelin ödenmesi, alıcı ve satıcının diğer yükümlülüklerinin ürün ihtisas borsalarında alım satımına aracılık edenlerce veya takas ve saklama hizmeti aldıkları kuruluşlarca yerine getirilmesi, alım satımın tescili ve alım satıma ilişkin diğer hususlar bu Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak ürün ihtisas borsası tarafından yürütülecek. Ürün ihtisas borsasının veya ürün ihtisas borsası tarafından takas merkezi olarak yetkilendirilen kuruluşun takas işlemlerinde mali sorumluluğu, tesis edecekleri limitler dâhilinde ve alınacak teminatlar ile garanti fonu varlıklarıyla sınırlı olacak. Ürün ihtisas borsalarında gerçekleştirilen işlemlerden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmesini sağlamak ve zararların tazmini için alınacak teminatların ve oluşturulabilecek garanti fonunun kuruluşu, işletimi, kullanımı ve katılımcılarına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek. Düzenlenen teminatlar ve garanti fonundaki varlıklar tevdi amaçları dışında kullanılamayacak, üçüncü kişilere devredilemeyece, kamu alacakları için olsa dahi hazcedilemeyecek, rehin edilemeyecek, iflas masasına dâhil edilmeyecek ve üzerlerine ihtiyati tedbir konulamayacak.
Lisanslı depoculuk işletmelerine ceza
Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununun’da da değişiklik yapıldı. Buna göre, lisansı askıya alınan işletmeler askıda kalınan günler için depo kira ücreti talep edilemeyecek. Ayrıca, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürlüğü’nün lisanslı depolarda depolanan ürünleri için tahakkuk eden ve aylık dönemlerde lisanslı depo işletmelerine ödenen depolama ücretleri askı süresi boyunca ödenmeyecek.
Lisanslı depoculuk ücret tarifesinde yer almayan hizmetler için ücret talep ve tahsil eden ya da ürün teslimi sırasında mevzuata aykırı şekilde ürün miktarından kesinti yapanlarla ilgili yönetmeliğinde düzenlenen içerik, şekil ve muhafaza şartlarına uymayan lisanslı depo işletmelerine 200 bin TL’den 1 milyon TL’ye kadar kadar idari para cezası verilecek.
Analiz ve sınıflandırma işlemi yapılmadan ürünün depoya kabul edilmesi veya depodan çıkarılması, tartım makbuzunun ilgili yönetmelikte belirlenen şartları taşımaması, alet ve ekipmanların kalibrasyonunun ya da periyodik kontrollerinin yapılmadan kullanılması, muhafaza şartlarına uyulmaması nedeniyle ürünü temsil eden elektronik ürün senedinde belirtilen sınıf ve kalite ile depoda bulunan ürünlerin sınıf ve kalitesi arasında farklılık tespit edilmesi durumlarında bu fiilleri gerçekleştiren lisanslı depo işletmelerine her bir aykırılık için 200 bin TL idari para cezası verilecek.
Şahit numune alınmaması, ilgili yönetmelikte belirlenen süre boyunca saklanmaması, analiz ve sınıflandırma belgesinin ilgili yönetmelikte belirlenen şartları taşımaması, laboratuvarda yer alan alet ve ekipmanların kalibrasyonunun ya da periyodik kontrollerinin yapılmadan kullanılması, şahit numune ile bu numunenin temsil ettiği ürünün analiz ve sınıflandırma belgesinin farklı olması, analiz esnasında tutulan kayıtlardaki değerler ile analiz ve sınıflandırma belgesindeki değerlerin farklı olması durumlarında bu fiilleri gerçekleştiren yetkili sınıflandırıcılara her bir aykırılık için 200 bin TL idari para cezası verilecek.
Yetkili sınıflandırıcılık ücret tarifesinde belirlenenin üzerinde veya ücret tarifesinde yer almayan hizmetler için ise ücret talep ve tahsil eden ya da hükme aykırı hareket eden yetkili sınıflandırıcılara 200 bin TL’den 1 milyon TL’ye kada idari para cezası uygulanacak.
Ayrıca, idari para cezalarının verilmesini gerektiren aykırılığın bir takvim yılı içinde tekrarı hâlinde, her bir tekrar için bir önceki cezanın iki katı idari para cezası uygulanacak.
Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun’da değişiklik yapıldı. Kanunda, kapalı pazar yerlerindeki satış yerleri ve diğer yerlerini pazarcılara yüksek fiyatlarla kiralanmasına neden olan sınırlı ayni hak yöntemiyle kiralama usulü kaldırılıyor. Pazar yerlerinde bulunan satış yerleri yalnızca tahsis usulüyle kullandırılara pazarcıların maliyetlerinin azaltılması amaçlanıyor.
Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamayacağına dair hükme aykırı hareket edenlere, her bir aykırılık için 100 bin TL’den 1 milyon TL’ye kadar idari para cezası uygulanacak.
Türk Ticaret Kanununun’da da değişiklik yapıldı. Buna göre, anonim şirketlerde başka ve başkan vekillerinin görev süreleri, 3 yıl olan yönetim kurulu üyeleriyle uyumlu hale getirecek. Anonim şirketlerde, üst düzey yöneticiler dışında kalan kişilerin atanma ve görevden alınmalarına dair yetkinin yönetim kurulunca devredilebilmesi sağlanacak. Yönetim kurulu üyesi, başkandan, yönetim kurulunu toplantıya çağırmasını yazılı olarak isteyebilecek. İstemin uygun görülmesi halinde çağrı, yönetim kurulu başkanınca yapılacak. Yönetim kurulu üyelerinin çoğunluğunun yazılı istemi üzerine başkan, yönetim kurulunu, istemin kendisine ulaştığı tarihten itibaren en geç 30 gün içinde yapılacak şekilde toplantıya çağırmak zorunda olacak. Bu süre içinde yönetim kurulu toplantıya çağrılmadığı veya yönetim kurulu başkanı veya başkan vekiline ulaşılamadığı hallerde, çağrı doğrudan istem sahiplerince yapılabilecek.
Anonim ve limited şirketleri sermeyelerini yükseltecek
Sermayeleri en az sermaye tutarının altında olan anonim ve limited şirketler, sermayelerini 31 Aralık 2026 tarihine kadar öngörülen tutara yükseltilecek. Çıkarılmış sermayesi en az 250 bin TL olan kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketler ise başlangıç sermayeleri ile çıkarılmış sermayelerini anılan tarihe kadar 500 bin TL yükseltmedikleri halde sistemde çıkmış sayılacak.
Sermayenin öngörülen tutarlara yükseltilmesi için yapılacak genel kurullarda toplantı nisabı aranmayacak, kararlar toplantıda mevcut oyların çoğunluğu ile alınacak ve bu kararlar aleyhine imtiyaz kullanılmayacak.
Anayasa Mahkemesinin iptal etmesi dolayısıyla Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da yapılan düzenlemeyle, içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesine ilişkin tedbirler Reklam Kurulu’nun yetkilerine dahil ediliyor.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da, ‘ceza hükümleri’ başlığı ‘yaptırım hükümleri’ olarak değişti. Bu kanun uyarınca, malları süresinde teslim veya monte etmeyenler hakkında aykırılığı tespit edilen her bir işlem veya sözleşme için 2 bin 200 TL, mal ve hizmetin satışından kaçınanlar hakkında aykırılığı tespit edilen her bir işlem veya sözleşme için 2 bin 200 TL’den az olmamak üzere satışından kaçınılan mal veya hizmetin tüm vergiler dahil toplam satış fiyatının yüzde 10’u kadar idari para cezası uygulanacak.
Satış sonrası hizmetler kapsamında, üretici ve ithalatçılar hakkında, satış sonrası hizmet yeterlilik belgesi alınmaması durumunda 1 milyon 115 bin TL; Bakanlıkça oluşturulan sisteme kayıt yapılmaması veya kaydın güncellenmemesi durumunda her bir servis istasyonu için 18 bin TL; her türlü mecra ve faaliyetlerinde kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde ‘özel servis’ ibaresini kullanmayan özel servis istasyonları hakkında 18 bin TL; satış sonrası hizmet yeterlilik belgesinin geçerlilik süresi boyunca asgari servis istasyonu sayısını sağlamayan üretici ve ithalatçılar hakkında eksik kalan her bir servis istasyonu için 124 bin TL idari para cezası uygulanacak.
Yükümlülüklere aykırı hareket eden üretici, ithalatçı veya özel servis istasyonları hakkında aykırılığı tespit edilen her bir işlem için 2 bin 200 TL idari para cezası uygulanacak.
Aykırılığın internet ortamı üzerinden gerçekleşmesi halinde Reklam Kurulu, içeriğin çıkarılması için ilgili internet sayfasındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler üzerinden, elektronik olarak iletişim kurulabilecek araçlar ile bildirimde bulunulmasına, bu bildirime rağmen 24 saat içinde içeriğin çıkarılmaması halinde erişimin engellenmesine karar verebilecek. Erişimin engellenmesi kararı esas olarak aykırılığın gerçekleştiği içerikle sınırlı olarak verilecek. Ancak, teknik olarak aykırılığa ilişkin içeriğe erişimin engellenmesi yapılamadığı veya ilgili içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla aykırılığın önlenemediği durumlarda, internet sitesinin tümüne yönelik olarak erişimin engellenmesi kararı verilebilecek.
Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun’da bazı değişiklikler yapıldı. Buna göre, her bir aykırılık için 100 bin TL’den 1 milyon TL’ye kadar, aykırılık kapsamında hareket edenlere ise için 1 milyon TL’den 12 milyon TL’ye kadar idari para cezası verilecek. Ayrıca, idari para cezalarının verilmesini gerektirir aykırılığın bir takvim yılı içinde tekrarı hâlinde, her bir tekrar için bir önceki cezanın iki katı idari para cezası uygulanacak. Takvim yılı içinde en az üç defa aykırı hareket etmesi nedeniyle idari para cezası uygulanan üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin iş yerlerini altı güne kadar kapatmaya yetkili olacak.
Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu’da ise uygunsuzluğa konu ürünün gerçekleşen FOB bedeli yüzde 5’inden yüzde 25’e çıkartıldı. TL ibaresi ise 240 bin 566 TL’den 2 milyon 405 bin 665 TL’ye çıkartıldı. Öte yandan aykırılık bedeli ise 96 bin 226’den, 962 bin 265 TL’ye kadar uygulanacak.
