ZMO İzmir Şube Başkanı Hakan Çakıcı, yöresinden alınıp başka bölgelerde ekilen tohumların, tozlaşmayla beraber genetik özelliklerinin bozulabileceğini söyledi
MERT UYGUNER
Çiftçilerin tohumlarını karşılıklı olarak değiş tokuş yaptığı tohum takası uygulaması hakkında, Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) İzmir Şube Başkanı veEge Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğr. Üyesi Dr. Hakan Çakıcı, takasın tohumlar üzerindeki etkilerinde dikkat edilmesi gereken noktaları açıkladı. Çakıcı, uygulamanın kritik noktaları olduğunu belirtti.
Çeşitli etkinlik ve toplantılarda gerçekleştirilen tohum takasıyla bitki çeşitliliğini arttırmak, endemik türleri korumak ve tohumların başka bölgelerde verimli bir şekilde yetiştirebilmesi amaçlanıyor. Tohum takası için yapılan şenliklerde eğitim ve eğlence etkinlikleri de sunuluyor. Katılımcılar kendi arasında bitkilerle ilgili yetiştirme yöntemlerinin yanı sıra bilgi ve tecrübelerini de paylaşırlar. Bu takas usulü sayesinde bitki tohumlarındaki maliyette azalıyor. Bu işlemde dikkat edilmesi gerekenler ise tohumların doğru şekilde etiketlenmesi, tür, çeşit, üretim yılı ve bakım talimatlarını içeriyor.
Çakıcı, ”Tohum takası iyi niyetle başlamış olsa da yerel yöresinden alınıp başka bölgelerde ekildiğinde ya da başka bölgelerden getirildiğinde tozlaşmayla beraber bu tohumların genetik özellikleri bozulabilir” dedi. Bu yüzden tohum takas uygulamasına ziraatçilerin pek sıcak bakmadığını ifade etti.
Çakıcı: Yerel tohumlar olduğu yerde kullanılmalı
Yerel tohumların bulunduğu bölgenin dışına çıkarılması konusunda hassas olunması gerektiğinin altını çizen Çakıcı, “Yerel tohumların olduğu yerde kullanılmalı. Benzer bölgelerde bulunan tohumlar için bu durum çok farklılık göstermeyebilir” dedi. Tohum takasının genellikle halk arasında olduğunu belirten Çakıcı, ”Geniş alanlarda tarımsal üretim yapmak için sertifikalı belgeli tohum kullanmak zorundasınız” uyarısında bulundu. Bu durum tohum takasının yasal olup olmadığı sorusunu da sorduruyor. Tohum takası genellikle yasal bir uygulama, ancak bazı bölgelerde tohum ticareti veya takası ile ilgili özel düzenlemeler veya kısıtlamalar olabiliyor.
Çakıcı, ”Yerel tohum deyip alıp bunları geniş alanlarda üretip çoğaltıp, bunun tarımını yapmak aslında bakanlık tarafından yasaklanan şeyler, sertifikalı belgeli tohum kullanmak zorundayız” ifadesini kullandı.
Tohum takası nasıl yapılır?
Takas işlemi yapılırken belli adımlar izlenmektedir. Takas için toplanan etkinlikte katılımcılar ürettikleri tohumları toplamakta ve bunları uygun şekilde etiketlemektedir. Bu etiketlerde tohumun türü, çeşidi, üretim tarihi ve bakım bilgileri yazar. Daha sonra takas için toplanılan etkinlikte diğer katılımcılarla tohum değiş tokuşu yapılır. Katılımcılar, diğer katılımcılara bu tohumların yetişme biçimi hakkında bilgi verir. Tohum takası için toplanılan şenlikte tohum takası dışında eğitim, eğlence, peyzaj ile ilgili seminerlerde verilmektedir. Takas sayesinde tarım uygulamaları teşvik edilmekte ve bitki çeşitliliği korunmaktadır.
