Varlı, kira tavan zam oranlarının piyasa dengesini korumaktan uzak olduğunu söyledi
Türkiye’de konut fiyatları ve kira artış oranlarındaki yükseliş, hem kiracıları hem de ev sahiplerini zor durumda bırakıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Kasım 2024 için açıkladığı yüzde 62,02’lik kira tavan zam oranı, yüksek enflasyonun etkisiyle kira piyasasındaki gerilimleri daha da artırırken, konut fiyatlarındaki yüzde 89,39’luk yıllık artış, sektördeki dengesizlikleri gözler önüne seriyor. Vartur Emlak Yöneticisi Şerif Varlı, konuya dair yaptığı değerlendirmede, hem kira artış oranlarının piyasa üzerindeki etkilerini hem de konut fiyatlarındaki artışın nedenlerini ele alarak, çözüm önerilerini kamuoyuyla paylaştı. Kasım ayı itibarıyla yüzde 62,02 olarak belirlenen kira tavan zam oranı, geçtiğimiz iki yıl boyunca uygulanan yüzde 25’lik sınırlamaların ardından piyasa dengelerini yeniden değiştirdi. Varlı, bu oranın ev sahipleri açısından bir telafi niteliği taşısa da kiracılar için ciddi sorunlar yarattığını belirtti.
Varlı, “Gelirleri artmayan kiracılar, yüksek oranlardaki zamlarla ciddi bir ekonomik yük altında kalıyor. Tahliye davalarının uzun sürmesi, hem ev sahiplerinin hem de kiracıların mağduriyetini artırıyor. Mevcut sistem taraflar arasında daha fazla gerilim yaratıyor ve sosyal huzursuzluklara sebep olabilir” dedi.
“Talep artışı fiyatları yukarı taşıyor”
Konut fiyatlarının yıllık bazda yüzde 89,39 oranında arttığını söyleyen Varlı, temel nedenlerini şöyle sıraladı: “İnşaat Maliyetleri, döviz kurundaki artış, enflasyon ve artan işçilik maliyetleri, sektörde maliyetleri yükseltiyor. Alt taşeronların yüksek fiyat politikaları da bu durumu derinleştiriyor. Arz azalması, müteahhitler, maliyet artışı ve piyasa risklerinden dolayı yeni projelere başlamaktan çekiniyor. Bu durum, konut arzını daraltarak fiyatları yukarı çekiyor. Yoğun talep, yüksek kira artışları ve krediye erişim kısıtları, birçok kişinin kiralık konuta yönelmesine neden oluyor ve talep artışı fiyatları daha da yukarı taşıyor.”
“Mevcut düzenlemeler yetersiz”
Kira tavan zam oranlarının piyasa dengesini korumaktan uzak olduğunu vurgulayan Varlı, “Bu düzenleme şu anda kiracıları değil, daha çok ev sahiplerini koruma yönünde işliyor. Ancak bu da taraflar arasında anlaşmazlıkları çözemiyor. Yüksek kira artışları, ödeme zorlukları ve tahliye davaları, piyasada daha fazla sorun yaratıyor” diye konuştu.
Sürdürülebilir bir konut piyasası için çözüm önerileri
Konut ve kira krizine karşı sürdürülebilir bir denge sağlanabilmesi için kapsamlı düzenlemelerin yapılması gerektiğini belirten Varlı, şu önerileri sıraladı: Bölgesel kira düzenlemeleri, gelir seviyelerine göre bölgesel kira artış oranlarının belirlenmesi. Tahliye süreçlerinin hızlandırılması, hukuki süreçlerin üç yıla kadar uzaması yerine daha hızlı sonuç alınabilecek bir sistem oluşturulmalı. Konut arzını artıracak teşvikler, müteahhitlerin yeniden projelere yönelmesi için düşük maliyetli kredi imkânları ve kamu destekli projeler devreye alınmalı. Düşük faizli konut kredileri, konut alıcılarına özel, dövize endeksli düşük faizli kredi modelleri geliştirilerek piyasadaki talep dengesi sağlanabilir. Varlı, bu önerilerin piyasanın yeniden dengeye oturmasını sağlamak için önemli adımlar olduğunu vurguladı.
“Uygun finansman modelleri devreye girerse piyasa rahatlayacak”
Ekonomik göstergeler, kira ve konut fiyatlarındaki artışın önümüzdeki aylarda devam edebileceğini işaret ediyor. Ancak Varlı, enflasyonun düşmesi ve uygun finansman modellerinin devreye girmesiyle piyasada rahatlama yaşanabileceğini ifade ederek, “Düşük faizli kredi kampanyaları, alıcıları piyasaya yeniden kazandırabilir. Ayrıca dövize endeksli bir kredi modeli, yerli yatırımcıların yatırım yapmaları kolaylaştırılabilir” dedi.
