Dünyada mantar üretiminde lider olan Portekiz, 2023’te 1,2 milyar eurodan fazla bir ihracat değerine ulaşarak 120’den fazla ülkeye ürün gönderdi
ALİ YAMAN
Portekiz, ulusal ekonominin çeşitli sektörlerinde çok önemli bir rol oynayan mantar üretimiyle dünya çapında büyük bir üne sahip. Portekiz’deki mantar endüstrisi sadece ülke ekonomisine katkıda bulunmakla kalmıyor, aynı zamanda çevrenin korunması üzerinde de önemli bir etki sağlıyor. Portekiz, çevresel ve ekonomik sürdürülebilirliğin çarpıcı bir örneği olan mantar meşesi ile dünyanın dikkatini çekmeye devam ediyor. APCOR (Associação Portuguesa da Cortiça), Portekiz’deki mantar endüstrisinin öncü temsilcilerinden biri olarak öne çıkıyor. Özellikle 2023-2024 yılındaki performansıyla, mantar ihracatı toplam ülke ihracatının yüzde 2’sini oluşturdu.
Dünyada mantar üretiminde lider olan Portekiz, 2023 yılında 1,2 milyar eurodan fazla bir ihracat değerine ulaşarak 120’den fazla ülkeye ürün gönderdi. 2024 yılını tamamlarken toplam ihracat hedefi ise bu rakamın 1,4 milyar euroya çıkması. Sektör, 2030 yılına kadar 1,8 milyar euroya ulaşmayı hedefliyor.
2021 yılında mantar tıpa ihracatı 800 milyon euroyu aşmıştı
Mantar endüstrisi, Portekiz’in en hayati sektörlerinden biri olarak dikkat çekiyor. Sadece ülkenin farklı bölgelerinde binlerce kişiyi istihdam etmekle kalmıyor, aynı zamanda sürdürülebilir uygulamaları da teşvik ediyor. Portekiz, küresel üretimin yüzde 50’sinden fazlasını oluşturan dünyanın en büyük mantar üreticisi. Portekiz’de üretilen mantar türevi ürünlerin ihracatı, ülke için olumlu bir ticaret dengesine önemli ölçüde katkıda bulunuyor. Fransa, dünyanın en büyük şarap ihracatçısı; ABD ise dünyanın en büyük ekonomisi ve aynı zamanda şarap tüketiminde lider konumda. Her biri Portekiz’in toplam ihracatının yaklaşık yüzde 18’ini oluşturuyor. Portekiz mantar ihracatında İspanya, İtalya, Almanya, Birleşik Krallık, Meksika, Çin, Şili ve Rusya gibi ülkeler de önemli pazarlar arasında yer alıyor.
Türkiye’ye 2023’te 15,6 milyon euro meşe mantarı ihracatı
APCOR’a göre, şarap endüstrisi sektörün ana müşterisi olmaya devam ediyor. 2021 yılında, tarihi ve rekor bir şekilde, mantar tıpa ihracatının 800 milyon euroyu aşarak toplamın yüzde 73’ünü oluşturması, bu malzemeye yönelik net tercihleri ortaya koydu. İnşaat ve tasarım alanında da iyi bir performans sergilendi. Mantar, fiziksel ve çevresel özellikleri nedeniyle benzersiz bir malzeme olarak yer kazanmaya devam ediyor. 2023’te yüzde 12’den fazla büyüme sağlandı.
Portekiz’de yaklaşık 720 bin hektarı kapsayan bir alanda yetişiyor
Hacminin yüzde 50’sinden fazlası hava olduğundan son derece hafif olan mantar meşesi, su ve gaz geçirmez yapısıyla dikkat çekiyor. Suberin ve cerin maddeleri sayesinde nem ve gazlara karşı dayanıklı. Isı ve ses yalıtımında ise santimetreküp başına 40 milyon hücre barındırarak üstün bir performans sergiliyor. Şekil değişikliğine karşı dirençli ve eski formuna dönebiliyor. Batı Akdeniz bölgesine has bir ağaç olan mantar meşesi, doğal olarak Portekiz, İspanya, Fas, Cezayir ve Tunus’ta yetişiyor. Ayrıca, Fransa, İtalya’nın batı kıyısı ve Akdeniz’in çeşitli adalarında da bulunuyor. İber Yarımadası’nın en büyük ekosistemlerinden biri olan ‘Montado’, Portekiz’de yaklaşık 720 bin hektarı kapsıyor. Montado ekosistemi, binlerce yıldır korunarak günümüzde çok yönlü ve çevre dostu bir endüstriyel çözüm sunuyor. Yenilikçi kullanım alanları ve doğaya saygılı yaklaşımıyla mantar, hem Portekiz’in ekonomik kalkınmasına hem de küresel sürdürülebilirlik çabalarına önemli katkılar sağlıyor. Bu ekosistem, sadece 14 milyon ton karbondioksiti tutma kapasitesiyle değil, aynı zamanda 37 memeli türü, 160 kuş türü ve 135 bitki türüne ev sahipliği yapmasıyla da dikkat çekiyor.
Mantar meşesinin özellikleri, onu dünyanın en çevre dostu hammaddelerinden biri yapıyor. Homojen, su geçirmez ve elastik yapısı sayesinde ağaç zarar görmeden kabuğu çıkarılabilir. Ortalama 200 yıl ömre sahip olan bu ağaçlar, ilk hasattan dokuz yıl sonra düzenli ve pürüzsüz bir kabuk üretir; bu kabuk, şarap tıpası için ideal kalitede.
