Enflasyon rakamları gerek tüketici gerekse de üretici fiyatlarında beklendiği şekilde gerilemeye devam etti ve 2024 yılını TÜFE yüzde 44,38’de ÜFE de yüzde 28,52’de bitirdi. Geçen yıl TÜFE yüzde 64,77 ÜFE ise 44,22 idi. Ekonomistlerin Aralık ayı için enflasyon beklentileri genel olarak yüzde 1,60 ile yüzde 2,40 aralığında yer aldı. TUİK’in açıkladığı rakam ise beklentilerin çok altında yüzde 1,03 olarak belirlendi. Bu gelişmeler sonucu yıllık enflasyon oranı yüzde 45’in altına düşmüş oldu.
TÜFE ile ilgili diğer rakamlara bakarsak 12 aylık ortalamalara göre rakam yüzde 58,51 seviyuesine çıktı. 2023 yılı sonunda bu oran yüzde 53,86 idi. Aylık yüzde 1,03 artış ise 2021 yılının Şubat ayından beri en düşük aylık artış olarak dikkat çekiyor. 2021 Şubat ayı artışı yüzde 0,91 olarak belirlenmişti. Ocak 24’de aylık artış yüzde 6,7; Şubat’da ise yüzde 4,53 idi. Bu yıl rakamların bunun altında kalması, enflasyonun daha da gerilemesine neden olabilecek. Ancak genel olarak yüzde 44’e yakın bir yeniden değerleme ve yüzde 30 asgari ücret artışı sonucu ocak ayı enflasyonunun 2024 yılı seviyelerinde çıkma ihtimalinin de yüksek olduğunu dikkate almak lazım.
ÜFE de Aralık ayı artışının yüzde 0,4 olarak gelmesi, 1922 yılının Aralık ayından beri gerçekleşen en düşük artış olarak dikkat çekiyor. ÜFE’de 2024 yılı Ocak ve Şubat aylarındaki artış sırasıyla yüzde 4,14 ve yüzde 3,74 olarak gerçekleşmişti. Dolayısyla 2025’in başında bu rakamların altında gerçekleşecek olan ÜFE artışları, yıllık rakamı da geriye çekecek. Oniki aylık ortalamalara göre değişim oranı ÜFE’de yüzde 41,10 oldu. Geçen yıl bu oran yüzde 49,93 idi.
Geçen ayki yazımda yıl sonu enflasyonunun yüzde 46,85 olarak gerçekleşebileceğini belirtmiştim. Ancak TUİK’in rakamı ile bu oran yüzde 44,38’e inmiş durumda. Aylık artışın beklentilerin altında yüzde 1,03 olarak gerçekleşmesi bu farkın başlıca nedeni olarak kabul edilebilir
Alttaki tabloda 2022 yılından itibaren aylık artışlar ve onun yanında da bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranları yer alıyor. Bu tabloyu her ay enflasyon verileri açıklandıkça güncelleyip sizlerle paylaşmaya devam edeceğim. Veriler ve değerlendirmenin TUİK rakamlarında göre yapıldığını da hatırlatmak isterim.
TÜKETİCİ ENFLASYONU TABLOSU
| Aylar | 2022 Aylık Artış | 2022 Bir önceki yıla göre artış | 2023 Aylık Artış | 2023 Bir önceki yıla göre artış | 2024 Aylık Artış | 2024 Bir önceki yıla göre artış |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ocak | 11,10 | 48,69 | 6,65 | 57,68 | 6,70 | 64,86 |
| Şubat | 4,81 | 54,44 | 3,15 | 55,18 | 4,53 | 67,07 |
| Mart | 5,46 | 61,14 | 2,29 | 50,51 | 3,16 | 68,50 |
| Nisan | 7,25 | 69,97 | 2,39 | 43,68 | 3,18 | 69,80 |
| Mayıs | 2,98 | 73,50 | 0,04 | 39,59 | 3,37 | 75,45 |
| Haziran | 4,95 | 78,62 | 3,92 | 38,21 | 1,64 | 71,60 |
| Temmuz | 2,37 | 79,60 | 9,49 | 47,83 | 3,23 | 61,78 |
| Ağustos | 1,46 | 80,21 | 9,09 | 58,94 | 2,47 | 51,97 |
| Eylül | 3,08 | 83,45 | 4,75 | 61,53 | 2,97 | 49,38 |
| Ekim | 3,54 | 85,51 | 3,43 | 61,36 | 2,88 | 48,58 |
| Kasım | 2,88 | 84,39 | 3,28 | 61,98 | 2,24 | 47,09 |
| Aralık | 1,18 | 64,27 | 2,93 | 64,77 | 1,03 | 44,38 |
Yüzde 44,38 oranı 1922 yılının başından beri yakalanmış olan en düşük yıllık enflasyon. 1921 yılını yüzde 36,08’lik bir enflasyon ile bitirmiştik. Faizlere müdahale edilmesi de zaten o dönemde başlamıştı ve 2005 yılından beri alışık olmadığımız rakamları görmüştük.
ÜRETİCİ ENFLASYONU TABLOSU
| Aylar | 2022 Aylık Artış | 2022 Bir önceki yıla göre artış | 2023 Aylık Artış | 2023 Bir önceki yıla göre artış | 2024 Aylık Artış | 2024 Bir önceki yıla göre artış |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ocak | 10,45 | 93,53 | 4,15 | 86,46 | 4,14 | 44,20 |
| Şubat | 7,22 | 105,01 | 1,56 | 76,61 | 3,74 | 47,29 |
| Mart | 9,19 | 114,97 | 0,44 | 62,45 | 3,29 | 51,47 |
| Nisan | 7,67 | 121,82 | 0,81 | 52,11 | 3,60 | 55,66 |
| Mayıs | 8,76 | 132,16 | 0,65 | 40,76 | 1,96 | 57,68 |
| Haziran | 6,77 | 138,31 | 6,50 | 40,42 | 1,38 | 50,09 |
| Temmuz | 5,17 | 144,61 | 8,23 | 44,50 | 1,94 | 41,37 |
| Ağustos | 2,41 | 143,75 | 5,89 | 49,41 | 1,68 | 35,75 |
| Eylül | 4,78 | 151,50 | 3,40 | 47,44 | 1,37 | 33,09 |
| Ekim | 7,83 | 157,69 | 1,94 | 39,39 | 1,29 | 32,24 |
| Kasım | 0,74 | 136,02 | 2,81 | 42,25 | 0,66 | 29,47 |
| Aralık | -0,24 | 97,72 | 1,14 | 44,22 | 0,40 | 28,52 |
Bundan sonra önemli olan aylık rakamların nasıl geleceği. Tabi burada enflasyonu bütçe rakamlarını düşürerek indirmeye çalışmadığımızı da söylemek gerekir. 2024 yılına göre bütçemiz yüzde 30’un üzerinde bir artışla bağlandı ve öngörülen açık da ürkütücü boyutlarda. Rakamla 14,731 trilyonluk bütçede 1 trilyon 931 milyar açık öngörülüyor. Bu da yaklaşık %13 oranında ve ortalama aylık 160 milyar liralık bir açık demek oluyor. Bunun da enflasyonist baskı yaratacağı konusunda herhalde itiraz edecek fazla sayıda iktisatçı olmayacağını düşünüyorum.
