Türkiye’nin tekstil ve hazır giyim sektörü, 2024’ün ilk çeyreğinde büyük bir daralma yaşadı
ŞURA NUR SAVRANOĞLU
Türkiye’nin hazır giyim ve konfeksiyon sektöründe ihracat ve istihdam kayıpları dikkat çekiyor. SGK verilerine göre, 2024’ün ilk yarısında tekstil ve hazır giyim sektörlerinde istihdamda düşüş yaşanırken, temmuz ayında sınırlı bir toparlanma görüldü. Ege Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Burak Sertbaş, sektörün istihdam kayıplarına ilişkin değerlendirmelerde bulunarak, enflasyon kaynaklı artan maliyetlerin kur seviyelerine yansımamasının firmaları zor durumda bıraktığını belirtti.
Sertbaş, “Asgari ücretteki yüksek artışlar iş gücü kaybına yol açtı. Çoğu firma zararına ya da başa baş fiyatlarla ihracat yapmaya çalışıyor. Ancak yurt dışı piyasalarındaki olumsuzluklar ve kapanmalar nedeniyle firmalar iş gücünü azaltmak zorunda kalıyor. Birçok işletme kapanırken, çalışanlar işten çıkarılıyor ve sektörde ciddi bir istihdam kaybı yaşanıyor” dedi. Sertbaş, hazır giyim sektöründe yaşanan istihdam kayıplarının ancak hükümetin ve tekstil sektörünün iş gücünü destekleyici ve maliyetleri düşürücü adımlar atmasıyla giderilebileceğini vurguladı.
“Maliyetlerimizi aşağıya çekme şansımız kalmadı”
Mevcut sorunların çözülmesi için hükümet ve işverenlerin iş birliğinin önemine dikkat çeken Sertbaş, “Cumhurbaşkanımız, özellikle istihdam yoğun sektörlere yönelik bir destek planı açıkladı. 2 bin 500 TL’ye kadar asgari ücrete destek verileceği duyuruldu, ancak detaylar henüz netleşmiş değil. En önemli mesele ise kurdaki düzelme. Eğer döviz kurları normal seviyelere gelmezse, mal fiyatları düşürülerek rekabet edilemez. Türkiye’nin pahalı bir ülke olmaktan çıkması gerekiyor. Maliyetlerimizi aşağıya çekme şansımız kalmadı; tek çözüm döviz kurlarının normale dönmesi” açıklamasında bulundu.
Türkiye’nin dünyada beşinci büyük tekstil üreticisi konumunda olmasına rağmen, ithalatın artması ve ihracatın gerilemesiyle ilgili görüşlerini de paylaşan Sertbaş, “Türkiye artık pahalı bir ülke haline geldi. Yurt dışından daha ucuz üretim yapılıp, Türkiye’ye getiriliyor ve burada satılabiliyor. Döviz kuru ve enflasyon arasındaki dengesizlik, ithalatı artırırken ihracatı olumsuz etkiliyor. Türkiye’nin rekabet gücünü artırabilmesi için TL’nin değerinin normal seviyelere gelmesi gerekiyor. Aksi takdirde Türkiye’de üretim yapmak, dışarıdan daha pahalıya mal olacak ve tekstil sektörü bu durumdan olumsuz etkilenecektir. Artık Türkiye, tekstil gibi ucuz üretim yapılabilen ülkelerden biri olmaktan çıktı” dedi.
“Gençler üretim alanında çalışmak istemiyor”
Gençlerin tercihlerinin daha çok hizmet sektörüne yönelmesi nedeniyle yine bir istihdam probleminin ortaya çıktığını belirten Sertbaş, “Tekstil mühendisliği alanında, birkaç birlik bir araya gelip burs programları düzenledi. Ancak bu tür çalışmaların yeterli olduğunu söylemek zor. Gençler, genellikle üretim alanlarında çalışmak istemiyorlar; daha çok hizmet sektörlerinde yer almak istiyorlar. Diğer sektörlerdeki arkadaşlar da eleman bulmakta zorlanıyor. Ancak eninde sonunda insanlar çalışmaya ihtiyaç duyacaklar ve ülkenin sanayiyle kalkınmaya ihtiyacı var. Bu yüzden sektördeki eleman açığını kapatmak için bir çözüm bulunmalı” şeklinde açıkladı.
Dijitalleşmenin üretim gücüne sınırlı bir etkisi olduğunun altını çizen Sertbaş, “Gençler dijitalleşmeye yöneldiği için bu durum sektördeki iş gücünü etkiliyor. Ancak üretim devam ettiği sürece, dijitalleşmenin üretim gücüne etkisi sınırlı olacak diyerek, geleneksel mağazalarda bir kayıp yaşansa da, büyük markaların tamamen online’a geçmesi şu anda mümkün değil. Hem fiziksel mağazalar hem de online satışlar bir arada yürütülmek zorunda. Online alışveriş hala yavaş bir şekilde yükseliyor” açıklamalarında bulundu.
“Ekonomik şartlar Türkiye’de üretim yapmayı zorlaştırıyor”
Türkiye’nin ekonomik şartlarından dolayı hazır giyim ve tekstil sektöründe üretim yapmanın zorluğuna değinerek büyük markaların üretimlerini mecburen yurt dışına kaydırdığını söyledi. Sertbaş, “Firmalar mecburen üretimlerini yurt dışına kaydırıyorlar çünkü ekonomik şartlar burada üretim yapmayı zorlaştırıyor. Özellikle Mısır gibi ülkelerde daha uygun şartlar sağlanıyor. Birçok Türk firması, bu durumu örnek alarak üretimlerini yurt dışına kaydırıyor. Eğer bu trend devam ederse, Türk tekstil sektörü bu süreçten olumsuz etkilenecek. Devletin teşvikleri ve destekleriyle bu durumun tersine dönebilmesi mümkün olabilir, ancak dönüş süreci çok kolay olmayacak” dedi.
