ESİAD Sürdürülebilirlik ve Sosyal Politikalar Yuvarlak Masası’nın katkılarıyla düzenlenen ‘Döngüsel Ekonomi: Sürdürülebilir Tasarım’ toplantısında farklı sektörlerden iyi uygulama örnekleri paylaşıldı
Ege Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (ESİAD) Sürdürülebilirlik ve Sosyal Politikalar Yuvarlak Masası’nın katkılarıyla düzenlenen ‘Döngüsel Ekonomi: Sürdürülebilir Tasarım’ başlıklı çevrim içi toplantıda farklı sektörlerden iyi uygulama örnekleri katılımcılarla paylaşıldı. Toplantıda konuşan Ürün Tasarım Danışmanı Korkut Avcı, döngüsel ekonominin ‘al, kullan, at’ yerine ‘tasarla, kullan, yeniden değerlendir’ anlayışını benimsediğini ifade ederek, 15 yıldır tasarım danışmanlığını yaptığı Beko ve Arçelik’ten örnekler paylaştı. Döngüsel ekonomiye ilişkin güncel veriler sunan Avcı, “2024 itibariyle döngüsel ekonomi katkısı dünya genelinde sadece yüzde 7 civarında. Yani yüzde 93 oranında hâlâ atık üretiliyor. Avrupa Birliği, 2030’a kadar tekstil, elektronik ve ambalajda yüzde 100 geri dönüşüm hedefliyor. Türkiye’de 2023 yılına kadar döngüsel ekonomi yatırımları için 400 milyon dolarlık kalkınma kredisi ayrıldı. Ancak bunun yüzde 15’inden azı kullanılabildi. Küresel tüketicilerin yüzde 70’i sürdürülebilir ürünler için daha fazla para vermeye hazır” dedi.
“Yeşil dönüşüm, Türk ekonomisinin de dönüşümü”
Toplantının açılışında konuşan ESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Sibel Zorlu ise sürdürülebilir ürün politikalarının firmalar tarafından sisteme entegre edilmesinin zorunlu hale geldiğini belirterek, şöyle devam etti: “Bu yaklaşım hem çevresel politikaların bir gereği hem de hammade maliyetlerinin düşürülmesi bakımından bir avantaj sunuyor. Bu çerçevede, artık sadece ürünlerin üretim ve tüketim süreçlerini değil, tasarım aşamasını da bütünsel bir yaklaşımla ele almamız gerekiyor. Tasarım aşaması ürünlerin yaşam döngüsü üzerindeki en belirleyici adım olarak karşımıza çıkıyor. Malzeme seçimi, enerji verimliliği, yeniden kullanım potansiyeli, onarılabilirlik ve geri dönüşüm gibi konular, esas itibarıyla ürünün tasarımında karara bağlanıyor. Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesinde yürürlüğe konan Sürdürülebilir Ürün Girişimi ve Döngüsel Ekonomi Eylem Planı kapsamında da sürdürülebilir tasarımın tüm sektörler için temel norm haline getirildiğini görüyoruz. Ülkemizin Avrupa Yeşil Mutabakatına uyumu kapsamında hazırlanmış olan Ulusal Döngüsel Ekonomi Stratejisi ve Eylem Planının başarıyla hayata geçirilmesini son derece önemsiyoruz. ESİAD olarak döngüsel ekonomiye geçişin uzun dönemde rekabet avantajı sağlamak bakımından şart olduğunu savunuyoruz. Bizler bu dönüşüme hazırlanmalı ve öncülük etmeliyiz. Yeşil dönüşümü Türk ekonomisinin de dönüşümü olarak görüyoruz.”
“Yeniden kullanım yaklaşımı önem kazanıyor”
ESİAD Yönetim Kurulu Üyesi, Sürdürülebilirlik ve Sosyal Politikalar Yuvarlak Masası Başkanı Neşe Gök de döngüsel ekonomi konusunda iş dünyasını bilgilendirmek, iyi uygulama örneklerini yaygınlaştırmak amacıyla başlattıkları webinar serisini sürdürdüklerini hatırlattı. Gök, “İlk toplantımızı kağıt, ambalaj ve plastik atıkları konusunda, ikinci toplantımızı ise endüstriyel atıklar konusunda gerçekleştirdik. Bugünkü konumuz sürdürülebilir tasarım. Döngüsel ekonomi kapsamında sadece atık azaltımı ve geri dönüşüm değil, dayanaklılık, yeniden kullanım ve onarım yaklaşımı giderek önem kazanıyor” diye konuştu.
“Döngüsellik için tasarım anlayışıyla hareket ediyoruz”
Ford Otosan Sürdürülebilir Ürün Mühendisi Ayşemin Top, özellikle içten yanmalı araçlardan elektrikliye ve alternatif yakıtlı araçlara geçiş ile malzeme alanındaki sürdürülebilirlik uygulamalarından söz etti. ‘Döngüsellik için tasarım’ anlayışıyla hareket ettiklerini dile getiren Top, “Ford Otosan ve Ford Global olarak hem plastik hem de metal malzemelerde sürdürülebilirlik hedeflerimiz var. Örneğin, 2025’ten itibaren devreye girecek yeni tasarımlarda geri dönüştürülmüş veya biyobazlı plastiklerin toplam plastik ağırlığının yüzde 20’sini oluşturmasını hedefliyoruz. Ayrıca, araçlarda kullanılan çelik ve alüminyum malzemelerin ‘yeşil’ versiyonlarından tedarik edilmesi yönünde de 2030 itibarıyla hedeflerimiz var” ifadelerini kullandı.
“Sürdürülebilirlikte tasarım büyük önem taşıyor”
Polibak Kıdemli Ar-Ge ve Kalite Müdürü Süleyman Sözden de sürdürülebilirlikte tasarım aşamasının büyük önem taşıdığını vurgulayarak, Polibak’taki uygulamaları anlattı. Sözden “Bir ambalajı daha az mikronla üretmekten, içinde geri dönüştürülmüş polimer kullanmaya kadar pek çok yöntemle hem doğaya hem müşteriye katkı sağlıyoruz. Sürdürülebilirlikte en önemli şey, tasarım aşamasında doğru kararları verebilmek; çünkü bir ambalajı üretirken baştan mono yapıya geçebiliyorsak, bu doğrudan geri dönüşümle uyumlu bir sistem yaratıyor. Özellikle ambalaj sektöründe ‘reduce’ yani ‘gerekmedikçe kullanma, kullanıyorsan da en aza indir’ ilkesi bizim için çok önemli. Tasarımlarımızda bu mantıkla hareket ediyoruz” diye konuştu.
