İTB Başkanı Kestelli, “Orman alanları, korunan alanlar ve mera alanlarının maden kullanımına açılmasının kolaylaştırılması da kanun teklifinde yer alıyor”
İzmir Ticaret Borsası’nın (İTB) haziran ayı olağan meclis toplantısı gerçekleştirildi. Meclis toplantısında konuşan İTB Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli, tarımı, sanayisi, turizmi, madenciliği ile her alanda bir gelişmişlik çizgisi yakalamanın önemli olduğunu söyleyerek; bunu, bu toprakların ruhuyla oynamadan başarmanın çok değerli olduğuna dikkat çekti. Kestelli, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunulan kanun teklifinde; sadece zeytinlik alanların olmadığını belirten Kestelli, “Orman alanları, korunan alanlar ve mera alanlarının da maden kullanımına açılmasının kolaylaştırılması da kanun teklifinde yer alıyor. Daha önce 10 kez reddedilen, 11. defa gündeme gelen ve Komisyondan geçen kanun teklifinin, TBMM Genel Kurulu’nda sağduyulu bir yaklaşımla tartışılmasını ve zeytin dostu bir karar alınmasını bekliyoruz” dedi.
“Finansmana erişimin kolaylaştırılması önemli”
Işınsu Kestelli, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın haziran ayında faiz indirimini pas geçmesini tutarlı bulduklarını söyleyerek, “Finansmana erişimde yaşanan zorluğun şirketlerimizi artık aşırı susuzluğun bünyede yarattığı yorgunluğa ve mental bulanıklığa ittiğini görüyoruz. Bu nedenle, risklerin yükseldiği bu dönemde finansa erişimin kolaylaştırılması, emek yoğun sektörlerin desteklenmesi ve ihracat teşviklerinin canlandırılmasının ekstra önemi var” dedi. Tarımda toplam üretimin bu yıl geçen seneye göre bir miktar daha düşük olacağı öngörüsünün yetkililerce açıklandığını hatırlatan Kestelli, “2025 yılında tarımsal büyüme oranı büyük bir ihtimalle negatif olarak gerçekleşecek. Bu gelişmelerin, önümüzdeki dönemde gıda enflasyonunu yüksek tutmasını ve tarımsal ürün ithalatını artırmasını muhtemel görüyoruz” diye konuştu.
“2024 yılında zeytin üretimimiz tarihi rekor kırdı”
TBMM’ye sunulan kanun teklifi ile ilgili de konuşan Kestelli, şunları söyledi: “Tarımı, sanayisi, turizmi, madenciliği ile her alanda bir gelişmişlik çizgisi yakalamamız önemli ama bunu, bu toprakların ruhuyla oynamadan başarmamız çok değerli. Kamuoyunda her ne kadar zeytinlik alanlar önce çıksa da orman alanları, korunan alanlar ve mera alanlarının da maden kullanımına açılmasının kolaylaştırılması da kanun teklifinde yer alıyor. Daha önce 10 kez reddedilen, 11. defa gündeme gelen ve Komisyondan geçen kanun teklifinin, TBMM Genel Kurulu’nda sağduyulu bir yaklaşımla tartışılmasını ve zeytin dostu bir karar alınmasını bekliyoruz.”
“Arpada yüzde 25-30 verim kaybı öngörülüyor”
Dünya Bankası’nın Haziran 2025 tarihli raporunda tarımsal ürün fiyatlarında genel bir düşüş eğilimi olduğundan söz eden Kestelli, bunun nedeninin buğday, mısır, pirinç ve soya fasulyesi gibi temel gıdalarda ciddi bir arz sıkıntısının yaşanmaması olduğunu ifade etti. Türkiye’de ise verim kaybının normale göre arpada yüzde 25-30, buğdayda yüzde 15-20 arasında olacağının öngörüldüğünü belirten Kestelli, “Ekiliş döneminden itibaren yetersiz kalan yağış miktarı, hava sıcaklıklarının yüksek seyretmesi ve bazı bölgelerdeki don hadisesi verim miktarlarını olumsuz etkiledi. 16 Haziran itibarıyla hasadının yüzde 95’i tamamlanan kırmızı mercimekte üreticilerin alternatif ürünlere yönelmesi ve kuraklığın etkisine bağlı olarak verim ve kalitede yaşanan olumsuzluklar rekoltenin ciddi oranda düşmesine neden oldu” diye konuştu.
Kestelli, nohutun ekim alanlarında bir miktar artış olsa da önümüzdeki günlerde beklenen yağışların gerçekleşmemesi durumunda hem kalitede hem de verimde olumsuzluklar yaşanacağı ve rekoltenin olumsuz etkilenebileceğini söyledi. Kestelli, bu yılla ilgili, “Temel ürünlerde zor bir yıl bizi bekliyor” dedi.
“Yenilenebilir enerji kaynaklarına topyekün geçmeliyiz”
İTB Meclis Başkanı Ömer Gökhan Tuncer ise tarım arazilerinin parçalanmasına veya zarar görmesine neden olabilecek her türlü girişimin katı kurallarla engellenmesinin gelecek nesillere bırakabilecek en önemli miras olduğunu dile getirdi. Küresel piyasalarda yaşanan krizler ve döviz kurundaki dalgalanmaların tarımsal üretimde kullanılan girdilerin maliyetini artırdığını ve çiftçinin kârını ciddi şekilde azalttığını da söyleyen Tuncer, “Başta mazot olmak üzere tüm enerji girdisinde fosil yakıt yerine yenilenebilir enerji kaynaklarına topyekün geçmeliyiz. Ülkemiz güneş, rüzgâr ve jeotermal gibi hemen hemen tüm doğal kaynaklar açısından yeterince zengin. Bunları iyi değerlendirmeliyiz” ifadelerini kullandı.
Tuncer, her şeyden önce tarımın savunma sanayii kadar stratejik bir sektör olarak görülmesi gerektiğinin altını çizerek, şöyle konuştu: “Gıda güvenliği değil, daha üst bir hedef olan gıda egemenliği kavramı benimsenmeli. Buğday, bakliyat ve yem bitkileri gibi kritik ürünlerde milli üretim rezervleri oluşturulmalı. Japonya’nın ‘köyü yaşat, üretimi koru’ modeli gibi kırsal kalkınmayı merkeze alan ulusal kalkınma modelleri geliştirilmeli. Kamu, dış politika, tarım entegrasyonunu içeren tarım diplomasisi ile; Türkiye, Orta Doğu, Afrika ve Orta Asya ülkeleriyle tarımsal iş birliği modelleri geliştirerek stratejik etki alanı yaratmalıyız.”
