FAO’nun ev sahipliğini yaptığı Tarımsal Piyasa Bilgi Sistemi (AMIS) de aylık Piyasa Monitörünü yayınladı. Buna göre dünya gıda emtia fiyatlarını ölçen FAO Gıda Fiyat Endeksi, Haziran 2025’te Mayıs ayına göre yüzde 0,5 artışla ortalama 128.0 puan olarak gerçekleşti. Uluslararası tahıl ve şeker fiyatlarındaki düşüşler süt ürünleri, et ve bitkisel yağ fiyatlarındaki artışlarla dengelendi. Küresel olarak ticareti yapılan bir dizi gıda emtiasının uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimlerini takip eden endeks, Haziran 2025’te bir yıl önceki seviyesine kıyasla yüzde 5,8 daha yüksek olmasına rağmen, Mart 2022’deki zirvesinin oldukça altında gerçekleşti.
Bitkisel yağ fiyatları yükseldi, tahıl fiyatları düştü
FAO Tahıl Fiyat Endeksi, Haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 1,5 oranında geriledi. Dünya mısır fiyatları, Arjantin ve Brezilya’dan gelen bol miktarda arz nedeniyle ikinci ayda da keskin bir düşüş gösterdi. Sorgum ve arpa fiyatlarında da Haziran ayında gerileme yaşandı. Buğday fiyatları ise Avrupa Birliği (AB), Rusya Federasyonu ve Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) bazı bölgelerindeki hava koşullarına dair endişelerin etkisiyle arttı. Uluslararası pirinç fiyatları, başta Indica çeşitleri olmak üzere, zayıflayan talebi yansıtacak şekilde hafif şekilde düştü. FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, palm, soya ve kolza yağlarındaki artışların öncülüğünde Mayıs ayına göre yüzde 2,3 yükseldi. Uluslararası palm yağı fiyatları güçlü küresel taleple yaklaşık yüzde 5 arttı. Soya yağı fiyatları da Brezilya ve ABD’de biyoyakıt talebinin artacağı beklentisi ve Güney Amerika’daki soya fasulyesi fiyatlarının uluslararası talep nedeniyle yükselmesiyle Haziran ayında artış gösterdi. Kolza yağı fiyatları da küresel arz görünümünün sıkılaşmasıyla yükselirken, ayçiçek yağı fiyatları Karadeniz bölgesindeki üretim beklentilerinin iyileşmesiyle geriledi.
Et ve süt fiyatları yükselirken şeker fiyatlarında düşüş kaydedildi
FAO Et Fiyat Endeksi ise Haziran ayında yüzde 2,1 oranında artarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Büyükbaş, domuz ve küçükbaş hayvan etlerinin tümünde küresel fiyatlar yükselirken, kümes hayvanı eti fiyatları düşmeye devam etti. FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, Haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 0,5 artarken, tereyağı fiyatları Okyanusya ve AB’deki arz sıkışıklığı ve Asya’dan gelen güçlü talebin devam etmesiyle yeni bir rekor seviyeye ulaştı. Peynir fiyatları üst üste üçüncü ay da artarken, yağsız ve tam yağlı süt tozu fiyatları zayıf küresel talep ve bol arz nedeniyle geriledi. FAO Şeker Fiyat Endeksi, Mayıs ayına göre yüzde 5,2 oranında gerileyerek üst üste dördüncü ayda da düşüş kaydederken, Nisan 2021’den bu yana da en düşük seviyesine ulaştı. Bu düşüş, elverişli hava koşulları ve genişleyen ekim alanlarının daha yüksek üretimle sonuçlanmasının beklendiği Brezilya, Hindistan ve Tayland’daki iyileşen üretim görünümlerini yansıtıyor.
Küresel tahıl üretiminin rekor seviyeye ulaşacağı tahmin ediliyor
FAO, Cuma günü ayrıca 2025/26’daki mahsul beklentilerine ilişkin yeni bilgiler içeren yeni bir Tahıl Arz ve Talep Özeti yayınladı. FAO’nun son tahmini, 2025 yılında küresel tahıl üretiminin, geçen aya göre yüzde 0,5 artarak ve 2024 seviyesinin yüzde 2,3 üzerine çıkarak, tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 2 milyar 925 milyon tona ulaşacağını öngörüyor. Bu yukarı yönlü revizyon buğday, mısır ve pirinç için iyileşen görünümlerden kaynaklanıyor. Ancak, önemli üretim bölgelerinin bazıları için yapılan sıcak ve kuru hava tahminleri, özellikle mısırın verim potansiyelini etkileyebilir. Hindistan ve Pakistan’da beklenenin üzerinde gerçekleşen rekolte sayesinde buğday üretiminin 805.3 milyon tona ulaşacağı tahmin ediliyor. Küresel mısır üretiminin de Brezilya’daki elverişli koşullar ve Hindistan’da beklenenden daha fazla ekilen alanın etkisiyle artacağı, Ukrayna ve AB’de kuru hava ve ekilen alanların azalması nedeniyle yaşanan düşüşlerin böylece dengeleneceği öngörülüyor. 2025/26’da küresel pirinç üretiminin, Hindistan, Bangladeş, Pakistan ve Vietnam’da iyileşen beklentiler ve Irak ve ABD’de beklenen düşüşlere rağmen 555.6 milyon ton (öğütülmüş bazda) ile rekor seviyeye ulaşacağı tahmin ediliyor. Küresel tahıl kullanımının 2025/26’da 2024/25’e göre yüzde 0,8 artışla 2 milyar 900 milyon ton olacağı öngörülüyor. İri taneli tahılların kullanımı yukarı yönlü revize edilirken, buğday kullanımına ilişkin tahminler ise kısmen düşürüldü. Artan gıda talebi ve Hindistan’da devam eden etanol üretiminin etkisiyle pirinç tüketiminin daha da artması bekleniyor.
2025/26 sezonu sonunda dünya tahıl stoklarının açılış seviyelerine göre 2,2 artışla 889.1 milyon tona ulaşması bekleniyor. Küresel tahıl stoklarının kullanıma oranının yüzde 30,3’e yükseleceği tahmin edilirken, bu durum nispeten rahat bir arz görünümüne işaret etmekte. Küresel tahıl ticaretinin 2025/26’da 2024/25’e göre yüzde 1,2 artışla 486.9 milyon tona ulaşması beklenmekte. Hem buğday hem de pirinç ihracatının artacağı ve pirinç ticaretinin 60.8 milyon ton ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşacağı öngörülüyor. Mısır ticaretinin bir miktar azalacağı, arpa ve sorgum ticaretinin ise muhtemelen artış göstereceği tahmin ediliyor.
