30 Ağustos, Miladi takvime göre yılın 242. (artık yıllarda 243.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 123 gün vardır.
Olaylar
- 1071 – Malazgirt zaferi‘nin ardından Alparslan‘ın komutasındaki Türkler, Anadolu‘ya girmeye başladı.
- 1908 – Hicaz Demiryolu açıldı.
- 1914 – Alman İmparatorluğu Sahil Topçu Müfrezesi, Çanakkale Boğazı’nın her iki yakasındaki istihkâmlarda göreve başladı. Bu istihkâmların komutasına Alman Amiral Von Usedom atandı.
- 1918 – Lenin’in vurulması: Bolşevik lider Vladimir Lenin‘e suikast girişimi gerçekleşti. Lenin, ağır yaralanmasına rağmen suikastten sağ kurtulmayı başardı.
- 1922 – Türk Kurtuluş Savaşı: Başkomutan Mareşal Gazi Mustafa Kemal Paşa‘nın bizzat yönettiği Dumlupınar Meydan Muharebesi, Türk Ordusu‘nun kesin zaferiyle sonuçlandı. Yunan Ordusu Başkomutanı Nikolaos Trikupis ve kurmayları esir edildi.
- 1924 – Gazi Mustafa Kemal Paşa, Dumlupınar Meydan Muharebesi‘nin ikinci yıl dönümünde, Dumlupınar‘da “Meçhul Asker Anıtı”nın temelini attı.
- 1924 – Türkiye İş Bankası, ilk işlemini yaparak faaliyetlerine başladı. Bankanın kuruluş sermayesi 1 milyon liraydı.
- 1925 – Mustafa Kemal Paşa, “Efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, mensuplar memleketi olamaz. En doğru ve en hakiki tarikat, tarikat-ı medeniyyedir” dedi.
- 1930 – Ankara–Sivas demiryolu hattı ve Sivas İstasyonu, Başbakan İsmet Paşa‘nın konuşmasıyla hizmete açıldı.
- 1937 – Atatürk’ün manevi kızı Sabiha Gökçen‘e, 1935’te girdiği Eskişehir Hava Mektebi’nde, “Tayyareci Diploması” verildi.
- 1937 – Van Gölü‘nde ilk vapur seferi yapıldı.
- 1941 – Alman Ordusu, Neva Nehri‘ne ulaştı ve Leningrad‘ın son demiryolu bağlantısını keserek, Leningrad Kuşatması‘nın ilk aşamasını gerçekleştirdi. 8 Eylül 1941 tarihinde ise, kentin son kara bağlantısının kesilmesiyle 872 gün sürecek olan kuşatma başladı.
- 1952 – Erzurum‘da Aziziye Anıtı açıldı.
- 1955 – Londra Konferansı‘nda, “Kıbrıs Sorunu” ele alındı. İngiltere Kıbrıs’ta üçlü bir yönetim önerdi. Yunanistan ise ada halkının geleceğini kendinin belirlemesini istedi. Toplantıya Türkiye‘den Dışişleri Bakan Vekili Fatin Rüştü Zorlu katıldı.
- 1963 – Küba füze krizinin ardından, Sovyetler Birliği (Kremlin) ile ABD (Beyaz Saray) arasında doğrudan görüşmeyi sağlayacak “Kırmızı telefon” hattı devreye girdi.
- 1971 – İstanbul Televizyonu deneme yayınlarına başladı.
- 1974 – BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs‘taki çarpışmalar yüzünden evlerini terk edenlerin güven içinde geri dönmelerine izin verilmesini öngören Fransa, İngiltere, Avusturya ortak karar tasarısını oy birliğiyle kabul etti.
- 1977 – Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanlığı‘na atandı.
- 1981 – İran Devlet Başkanı Muhammed Ali Recai ve Başbakan Muhammed Cevad Bahomar bombalı saldırı sonucu öldürüldü.
- 1985 – Uluslararası Af Örgütü, BM İnsan Hakları Komisyonu’na bir rapor gönderdi. Raporda, Bulgaristan‘da Türk azınlığa karşı girişilen Bulgarlaştırma kampanyasına son verilmesi istendi.
- 1988 – Irak Ordusu‘ndan kaçan binlerce Kürt Türkiye sınırına yığılmıştı. Hükûmet, sınırları açmaya karar verdi ve Kürtler Hakkâri‘nin Çukurca ve Uludere ilçelerine sığındı.
- 1992 – Güvenlik güçleri ile İran‘dan Türkiye’ye giren 300 kadar PKK militanı çatıştı; 100 militan ve 10 güvenlik görevlisi öldü.
- 1995 – NATO, Bosnalı Sırplara karşı hava harekatı başlattı. Kararlı Güç Harekatı, II. Dünya Savaşı‘ndan beri Avrupa‘daki en yoğun bombardımanlardan biri oldu.
- 2021 – ABD başkanı Joe Biden‘nın orduyu Afganistan‘dan çekmesi üzerine, 20 yıl sürmüş olan Afganistan Savaşı sona erdi.
Doğumlar
- 1748 – Jacques-Louis David, Fransız ressam (ö. 1825)
- 1758 – Cristóbal Bencomo y Rodríguez, İspanyol katolik rahip (VII. Fernando‘ın itirafçısı) (ö. 1825)
- 1797 – Mary Shelley, İngiliz yazar (ö. 1851)
- 1804 – Alexander Chodzko, Polonyalı şair, araştırmacı, diplomat (ö. 1891)
- 1811 – Theophile Gautier, Fransız şair ve romancı (ö. 1872)
- 1852 – Jacobus Henricus van ‘t Hoff, Hollandalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1911)
- 1852 – Evelyn De Morgan, İngiliz ressam (ö. 1919)
- 1852 – J. Alden Weir, Amerikalı izlenimci ressam (ö. 1919)
- 1871 – Ernest Rutherford, İngiliz fizikçi ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1937)
- 1879 – Rıza Nur, Türk siyasetçi, yazar ve hekim (ö. 1942)
- 1883 – Theo van Doesburg, Hollandalı sanatçı (ö. 1931)
- 1884 – Theodor Svedberg, İsveçli kimyager (ö. 1971)
- 1896 – Raymond Massey, Kanada asıllı Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1983)
- 1898 – Shirley Booth, Amerikalı tiyatro, sinema, radyo ve televizyon oyuncusu (ö. 1992)
- 1906 – Joan Blondell, Amerikalı oyuncu (ö. 1979)
- 1912 – Edward Purcell, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1997)
- 1912 – Nancy Wake, II. Dünya Savaşı’nda, Fransız direnişinin ve Normandiya Çıkarması’nın önemli isimlerinden Avustralyalı casus (ö. 2011)
- 1913 – Richard Stone, İngiliz ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (ö. 1991)
- 1917 – Denis Healey, İngiltere’nin eski bakanlarından, İşçi Partili siyasetçi (ö. 2015)
- 1919 – Kitty Wells, Amerikalı country müzik şarkıcısı (ö. 2012)
- 1921 – Angelo Dundee, Amerikalı boks antrenörü (ö. 2012)
- 1925 – Sami Hazinses, Ermeni asıllı Türk sinema oyuncusu (ö. 2002)
- 1927 – Bill Daily, Amerikalı oyuncu (ö. 2018)
- 1927 – Piet Kee, Hollandalı besteci ve orgcu (ö. 2018)
- 1928 – Altan Karındaş, Türk sinema, tiyatro oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2021)
- 1930
- Warren Buffett, Amerikalı girişimci
- Ahmet Muvaffak Falay, Türk caz trompetçisi (ö. 2022)
- Paul Poupard, Fransız Hristiyan din adamı
- 1935 – John Phillips, Amerikalı şarkıcı ve müzisyen (ö. 2001)
- 1937 – Bruce McLaren, Yeni Zelandalı araba yarışçısı ve McLaren takımının kurucusu (ö. 1970)
- 1940 – Suna Keskin, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
- 1941 – Zafer Kantarcıoğlu, Türk hukukçu
- 1942 – Zafer Ergin, Türk tiyatro oyuncusu
- 1943 – Maria Baxa, İtalyan-Sırp sinema oyuncusu (ö. 2019)
- 1944 – Tug McGraw, Amerikalı beyzbol oyuncusu (ö. 2004)
- 1946 – Anne-Marie, 1964’ten 1973’e kadar hüküm süren Eski Yunanistan Kralı II. Konstantin‘in eşi
- 1946 – Peggy Lipton, Amerikalı oyuncu (ö. 2019)
- 1948 – Fred Hampton, Siyahi aktivist, Marksist-Leninist ve devrimci sosyalist (ö. 1969)
- 1950 – Antony Gormley, İngiliz heykeltıraş
- 1951 – Gediminas Kirkilas, Litvan siyasetçi (ö. 2024)
- 1951 – Dana Rosemary Scallon, İrlandalı şarkıcı
- 1951 – Ahmet Üzümcü, Türk diplomat
- 1953 – Robert Parish, Amerikalı basketbolcu
- 1954 – Alexander Lukashenko, Belarus Devlet Başkanı
- 1955 – Zafer Atay, Türk voleybolcu ve antrenör (ö. 2021)
- 1958 – Anna Politkovskaya, Rus gazeteci (ö. 2006)
- 1959 – Muhammed bin Nayif, Suudi Arabistan veliahtı ve İçişleri Bakanı
- 1959 – Marek Sikora, Polonyalı sinema oyuncusu ve tiyatro yönetmeni (ö. 1996)
- 1961 – Yusuf Erbay, Türk bürokrat
- 1961 – Zafer Algöz, Türk sinema ve dizi oyuncusu
- 1962 – Alexander Litvinenko, Rus KGB üyesi (ö. 2006)
- 1962 – Zafer Tüzün, Türk futbolcu ve teknik direktör
- 1963 – Michael Chiklis, Amerikalı oyuncu
- 1963 – Paul Oakenfold, İngiliz DJ
- 1963 – Sabine Oberhauser, Avusturyalı doktor ve siyasetçi (ö. 2017)
- 1966 – Zafer Şanlı, Türk bas gitarist, söz yazarı, besteci ve aranjör
- 1966 – Ali al-Muqri, Yemenli roman yazarı
- 1969 – Vladimir Jugović, Yugoslav millî futbolcu
- 1970 – Mehmet Özgür, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
- 1970 – Paulo Sousa, Portekizli teknik direktör ve eski millî futbolcu
- 1971 – Mizuki Kawashita, Japon manga çizeri
- 1972 – Cameron Diaz, Amerikalı oyuncu ve model
- 1972 – Pavel Nedvěd, Çek futbolcu
- 1974 – Javier Otxoa Palacios, İspanyol erkek bisiklet yarışçısı (ö. 2018)
- 1974 – Kemal Tunçeri, Türk basketbolcu
- 1975 – Marina Anissina, Rus asıllı Fransız buz patenci
- 1975 – Radi Ca’aydi, Tunuslu eski millî futbolcu
- 1977 – Kamil Kosowski, Polonyalı millî futbolcu
- 1977 – Félix Sánchez, Amerikalı-Dominikli atlet
- 1981 – Diyar Pala, Türk rapçi
- 1982 – Andy Roddick, Amerikalı tenisçi
- 1983 – Jonne Aaron, Fin müzisyen
- 1983 – Emmanuel Culio, Arjantinli eski futbolcu
- 1983 – Simone Pepe, İtalyan millî futbolcu
- 1985 – Éva Risztov, Macar Olimpiyat altın madalyalı kadın yüzücü
- 1985 – Eamon Sullivan, Avustralyalı yüzücü
- 1986 – Theo Hutchcraft, İngiltereli şarkıcı ve söz yazarı
- 1986 – Zafer Yelen, Türk futbolcu
- 1989 – Bebe Rexha, Arnavut asıllı Amerikalı müzisyen ve söz yazarı
- 1991 – Ferid Memmedov, Azeri şarkıcı
- 1994 – Pablo Yan Fereira, Brezilyalı futbolcu
- 1994 – Kwon So-hyun, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu
- 1996 – Gabriel Barbosa, Brezilyalı futbolcu
- 1997 – Alfa Semedo, Gine-Bissaulu millî futbolcu
- 1998 – Uzi, Türk rapçi
Ölümler
- 526 – Teoderik, 493 – 526 döneminde İtalya’da Ostrogotlar Krallığı kralı (d. 454)
- 1181 – III. Alexander, 7 Eylül 1159’dan ölümüne kadar papa
- 1428 – Shōkō, Japonya’nın geleneksel veraset düzenine göre 101. imparatoru (d. 1401)
- 1483 – XI. Louis, Fransa Kralı (d. 1423)
- 1622 – Bahâüddîn Âmilî, müderris, mutasavvıf, mimar, matematikçi, şair ve astronom (d. 1031)
- 1928 – Wilhelm Wien, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1864)
- 1935 – Henri Barbusse, Fransız romancı ve gazeteci (d. 1873)
- 1935 – Namık İsmail, Türk ressam (d. 1890)
- 1938 – James Scott, Afroamerikan besteci (d. 1885)
- 1940 – J.J. Thomson, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1856)
- 1944 – Carl-Heinrich von Stülpnagel, Alman subay (d. 1886)
- 1961 – Charles Coburn, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1877)
- 1970 – Abraham Zapruder, Ukrayna doğumlu Amerikalı giyim üreticisi (d. 1905)
- 1971 – Ali Hadi Bara, Türk heykeltıraş (d. 1906)
- 1979 – Jean Seberg, Amerikalı oyuncu (d. 1938)
- 1981 – Muhammed Ali Recai, İran’ın eski cumhurbaşkanı ve başbakanı (d. 1933)
- 1988 – Eren Eyüboğlu, Türk ressam (d. 1907)
- 1991 – Jean Tinguely, İsviçreli ressam, deneysel sanatçı ve heykeltıraş (d. 1925)
- 1993 – Taner Şener, Türk ses sanatçısı (d. 1923)
- 1995 – Fischer Black, Amerikalı ekonomist (d. 1938)
- 1996 – Christine Pascal, Fransız oyuncu (d. 1953)
- 1997 – Ernst Wilimowski, Polonyalı-Alman futbolcu (d. 1916)
- 2000 – Gürdal Tosun, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1967)
- 2003 – Charles Bronson Amerikalı aktör (d. 1921)
- 2003 – Donald Davidson, Amerikalı filozof (d. 1917)
- 2005 – Nihat Akçan, Türk tiyatro, sinema oyuncusu ve yönetmen (d. 1926)
- 2006 – Glenn Ford, Amerikalı aktör (d. 1916)
- 2006 – Necip Mahfuz, Mısırlı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1911)
- 2008 – Gilberto Rincón Gallardo, Meksikalı politikacı (d. 1939)
- 2010 – Alain Corneau, Fransız film yönetmeni ve yazar (d. 1943)
- 2010 – Francisco Varallo, Arjantinli eski millî futbolcu (d. 1910)
- 2013 – Seamus Heaney, İrlandalı şair, yazar ve çevirmen (d. 1939)
- 2015 – Wes Craven, Amerikalı film yönetmeni, yapımcı ve senarist (d. 1939)
- 2015 – Oliver Sacks, İngiliz nörolog ve yazar (d. 1933)
- 2015 – Natalia Strelchenko, Rus asıllı Norveçli piyanist (d. 1976)
- 2016 – Eleanor Barooshian, Amerikalı şarkıcı (d. 1950)
- 2016 – Věra Čáslavská, Çek jimnastikçi (d. 1942)
- 2016 – Naşide Göktürk, Türk besteci, söz yazarı ve yorumcu (d. 1965)
- 2017 – Marjorie Boulton, Britanyalı şair ve yazar (d. 1924)
- 2017 – Louise Hay, Amerikalı yazar (d. 1926)
- 2018 – İosif Kobzon, Rus şarkıcı (d. 1937)
- 2018 – Vanessa Marquez, Meksika asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1968)
- 2019 – Franco Columbu, İtalyan vücut geliştirme sporcusu, yazar, oyuncu ve halterci (d. 1941)
- 2019 – Valerie Harper, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu, komedyen, dansçı ve yazar (d. 1939)
- 2019 – Hans Rausing, İsveçli-İngiliz hayırsever iş insanı (d. 1926)
- 2019 – Udo Schaefer, Alman hukukçu ve Bahai inancında yazar (d. 1926)
- 2020 – Rodolfo Abularach, Guatemalalı ressam ve matbaacı (d. 1933)
- 2020 – Jacques Galipeau, Kanadalı aktör (d. 1923)
- 2020 – Cecilia Romo, Meksikalı kadın tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1945)
- 2022 – Mihail Gorbaçov, Sovyet politikacı, Devlet Başkanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1931)
