ABD Ticaret Bakanlığı, 2 Ekim 2024 tarihinde başlattığı antidamping soruşturması kapsamında, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 10 ülkeden yapılan korozyona dayanıklı yassı çelik ithalatına ilave gümrük vergileri getirdi. Nihai belirlemelere göre, Türkiye menşeli ürünler için bu oranlar yüzde 6,48 ile yüzde 10,49 arasında değişiyor. Uygulamanın yürürlüğe girmesi, ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu’nun (ITC) bu ithalatın ABD çelik endüstrisine “zarar” verip vermediğini tespit etmesine bağlı.
Bakanlıktan yapılan açıklamada; “ABD’li çelik şirketleri ve çalışanları eşit koşullarda rekabeti hak ediyor. ITC tarafından söz konusu ülkelerle ticaretin zarar verdiğine karar verilmesi hâlinde, antidamping ve telafi edici vergilerin uygulanması için talimat verilecektir” ifadesi kullanıldı.
Kararın ülke geneli yerine, şirket bazında uygulanacağı, bu nedenle Türkiye’den ABD’ye satış yapan bazı üreticilerin ek vergiden etkilenmeyebileceği belirtilirken, sektörün önde gelenlerince, pek çok firmanın ilave maliyetle karşılaşabileceği bildiriliyor. Dosya bazlı farklılıkların; geçmiş satış fiyatları, ihracat davranışları ve iş birliği düzeyi gibi unsurlara göre şekillendiği ifade ediliyor.
“Liberal ekonomi çelikte eridi”
Kararı değerlendiren Çolakoğlu Metalurji A.Ş. Genel Müdürü Uğur Dalbeler, TÇÜD tarafından yayınlanan Çelik Dergisi’ne yaptığı açıklamada, 2018’deki ilk Donald Trump döneminden bu yana küresel korumacılığın hızla arttığını vurguladı. Soruşturmaların “eskisi kadar tarafsız yürütülmediğini” ve alınan tedbirlerin Dünya Ticaret Örgütü kurallarını çoğu zaman göz ardı ettiğini belirten Dalbeler, “ABD, ülkedeki çelik üreticisini koruma hedefiyle bu tedbirleri alıyor. Şikâyet üzerine antidamping soruşturması açılıyor ve genellikle karar ABD’ye mal satan ülkenin aleyhine sonuçlanıyor. Eskiden daha objektif soruşturmalar yapılırdı. Son 5–6 yılda korumacılık yoğunlaştıkça yetkililerin taraflı inceleme yaptığı görülüyor. Bu dalga sadece Çin’le sınırlı değil” diye konuştu.
Dalbeler, Avrupa Birliği’nin çelikte uyguladığı kota düzeninin de Türk ihracatçıyı zorladığını, kota aşıldığında yüzde 25 ek vergi devreye girdiğini hatırlattı. Avrupa’da devletin yeniden sektöre girdiğine dikkat çeken Dalbeler, “İtalya ve İngiltere bunun örneği. Bu gelişmeler Türk çelik ihracatını geriye iten başlıca faktörler. Liberal ekonomi çelikte eridi. Tüm kurallar göz ardı ediliyor. Türkiye’nin de tedbir alması gerek” çağrısında bulundu.
Dalbeler’den satın başları…
- Ek vergiler, ABD pazarına satış yapan firmaların marjlarını daraltabilir; fiyat ayarlamaları veya pazar çeşitlendirmesi gündeme gelebilir.
- Şirket bazlı farklı oranlar, bazı üreticilerin rekabet gücünü korumasına, diğerlerinin ise sipariş kaybı yaşamasına yol açabilir.
- Firmalar, tedarik zinciri ve fiyatlandırma stratejilerini ITC sonucuna ve olası nihai vergi yüküne göre güncellemek durumunda kalacak.
- Kararın nihai uygulaması için ITC’nin “zarar” tespiti gerekiyor. ITC olumlu karar verirse, ABD Ticaret Bakanlığı antidamping ve telafi edici vergileri resmen devreye alacak; aksi durumda soruşturma kapanabilecek veya kapsamı daralabilecek.
