Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 1 Ekim 2025 tarihi itibarıyla uygulanmasına başlanan Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi (KURGAN) ve Vergi Denetim ve Analiz Sistemi (VEDAS) Türkiye’de faaliyet gösteren her ölçekteki işletmelerin, ortaklarının ve yetkililerinin vergi denetiminde yepyeni bir dönemin başlangıcı oldu. Yapay zekâ tabanlı olarak sahte belge kullanan ve düzenleyenlerin takibi ve cezalandırılmasında mali sistemi değiştirecek kurallar getiren uygulamanın tüm yönleri; İzmir Serbest Bölgesi ve Menemen Ticaret Odası’nın iş birliği ile düzenlenen konferansta detayları ele alındı.
Mali müşavirlerden yoğun ilgi
İzmir Serbest Bölgesi (İZBAŞ) Mali ve Mevzuat Danışmanı Prof. Dr. Keramettin Tezcan’ın konuşmacı olduğu konferans, işletme sahipleri ve mali müşavirlerden yoğun ilgi gördü. Türkiye’nin önde gelen mali hukukçuları arasında yer alan Tezcan, KURGAN’ın temel felsefesinin mükellefleri “riskli” olarak etiketlemek değil; mal ve hizmet alışverişi gibi işlemlere bir risk puanı atamak olduğunu ve bir erken uyarı sistemi olarak sinyal verdiğini belirtti.
Sistemin, alıcı veya satıcıya risk puanı atamadığını, bunun yerine çok sayıda veri kaynağını analiz ederek işlemin kendisinin ne kadar riskli olduğunu hesapladığını vurgulayan Keramettin Tezcan, “İşletme sahiplerimiz ve mali müşavirlerimizin, geride kalan bir ayı aşkın sürede KURGAN ve kısa adı VEDAS olan Vergi Denetimi ve Analiz Sistemi ile ilgili olarak yeterli bilgi sahibi olmadığını görüyoruz. Bu yeni dönem, Türkiye’nin de içinde olduğu OECD ülkelerinin tümünde uygulanmaya başlanan bir sistemler bütününün ülkemizdeki uygulamasıdır. Ayrıca ülkemizin gri listeye dönmemek için gerekli koşullar arasında yer alıyor. Sistemin temel amacı, vergiye gönüllü uyumun artırılması” dedi.
KURGAN’ın, e-belge gibi anlık verilere erişerek çalışmak üzere tasarlandığına işaret eden Tezcan, mükelleflerin bilgi isteme yazılarına verdiği cevapların da doğrudan risk analiz sisteminin bir girdisi olarak kullanıldığını ve denetim planlarını dinamik olarak etkilediğini kaydetti.
