Türkiye, zeytinyağı sektöründe ihracatta zorluklarla dolu bir sezonu geride bıraktı. 2023-2024 sezonunda 70 bin 626 ton zeytinyağı ihraç eden Türkiye, 2024-2025 sezonunda 50 bin 713 ton zeytinyağı ihraç etti. Zeytinyağı ihracatı miktar bazında yüzde 28 kan kaybetti. Dünya genelinde zeytinyağı fiyatlarındaki düşüş nedeniyle ihracattan elde edilen döviz getirisi yüzde 50’lik kayıpla 505 milyon dolardan 252 milyon dolara indi. Zeytincilik sektörü, 2024-2025 sezonunda sofralık zeytinde 255 milyon dolarlık döviz getirisiyle rekor kırarken, zeytinyağı ihracatında 252 milyon dolarla beklentilerin uzağında kaldı ve 4 sezon sonra sofralık zeytin ihracatının gerisine düştü.
Üretici olmayan ülkelere satış
Türk zeytinyağı sektörünün üretici olmayan ülkelerdeki pazar payını koruması, sektörel ticaret heyetleri yaptığı ülkelerde ise önemli ihracat artışları yakalaması kayıplarla geçen 2024-2025 sezonunun tesellisi oldu. Zeytinyağı ihracatı üretici olmayan ülkelerde 2023-2024 sezonunda 46 bin 670 ton iken, 2024-2025 sezonunda 45 bin 501 ton oldu. Bu ülkelerdeki kayıp yüzde 3’le sınırlı kaldı. Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği’nin sektörel ticaret heyetleri düzenlediği Avustralya, Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri’ne Türkiye’nin zeytinyağı ihracatı yüzde 17’lik artışla 21 bin 460 tondan 25 bin 202 tona yükseldi.
Prina ihracatı %9 arttı
Türkiye’nin 2024-2025 sezonunda prina yağı ihracatı ise yüzde 9’luk artışla 48 milyon dolardan 52,3 milyon dolara yükseldi. Türk zeytincilik sektörü 2023-2024 sezonunda zeytinyağı, sofralık zeytin ve prina yağı ihracatından 763,5 milyon dolar ihracat geliri karnesine yazarken, 2024-2025 sezonunda yüzde 27’lik kayıpla 559,6 milyon dolar dövizi Türkiye’ye kazandırdı.
Türk zeytinyağının yarısı ABD’ye
Türkiye, 2024-2025 sezonunda 128 ülke ve gümrüklü bölgeye zeytinyağı ihraç ederken zirvede 20 bin 938 tonla Amerika Birleşik Devletleri yer aldı. ABD’ye yapılan ürün ihracatının döviz getirisi 94 milyon 327 bin dolar oldu. Zeytinyağı ihracatında ABD miktar bazında yüzde 46’ya ulaştı.
İkinci sırada Japonya yer aldı
Zeytinyağı ihracatında ikinci sıranın sahibi 22 milyon 511 bin dolarla Japonya olurken, Kanada 14 milyon 257 bin dolarlık taleple üçüncü sırada yer aldı. Türk zeytinyağı sektörünün geleneksel ihraç pazarlarından Suudi Arabistan’a 2024-2025 sezonunda 10,8 milyon dolarlık zeytinyağı gönderildi.
“Yanlış kararlar yarayı derinleştirdi”
İhracat verilerini değerlendiren Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Emre Uygun, Türkiye’nin zeytinyağı sektöründe dünyadaki gelişmeleri doğru okuyamadığını, Ticaret Bakanlığınca 22 Mart 2021 tarihinde dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına getirilen kısıtlamayla başlayan, 2022, 2023 ve 2024 yıllarında zeytinyağı ihracatına getirilen fon, yasak ve kısıtlamaların dünya fiyatlarındaki gerilemeyle birleşmesi sonucunda zeytinyağı ihracatındaki yararın derinleştiğini dile getirdi. Uygun, “Fon ve yasak kararları Türkiye’yi dünyada spotçu konumuna düşürdü. Bu süreçte Türkiye yüz milyonlarca dolar ihracattan oldu ve prestij kaybı yaşadı. Günümüzde de bu yanlış kararların uzantılarıyla mücadele ediyoruz” dedi.
