Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2024 yılını kapsayan atık istatistiklerini açıkladı. Araştırma kapsamındaki imalat sanayi iş yerleri, maden işletmeleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri (OSB) ve hanehalklarında 2024 yılında 42,2 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 120 milyon ton atık oluştu. Oluşan toplam atığın yüzde 70,1’i satıldı. Toplam bin 401 belediyenin bin 392’sinde atık hizmeti verildiği tespit edildi. Atık bertaraf ve geri kazanım tesislerinde işlenen 195 milyon ton atığın 139 milyon tonu bertaraf edilirken 56 milyon tonu ise geri kazanıldı.
Toplanan kişi başı atık günlük 1,09 kilogram
Toplam bin 401 belediyenin bin 392’sinde atık hizmeti verildiği tespit edildi. Atık hizmeti verilen belediyelerde toplanan 32,3 milyon ton atığın yüzde 88,9’u atık işleme tesislerine ve yüzde 10,9’u belediye çöplüklerine gönderilirken, yüzde 0,3’ü ise diğer yöntemlerle bertaraf edildi. Belediyelerde toplanan kişi başı günlük ortalama atık miktarı 1,09 kilogram olarak hesaplandı. Belediyeler tarafından işletilen atık su arıtma tesislerinde, 353 bin ton kuru madde bazında atık su arıtma çamuru oluştuğu tespit edildi.
Tesislerde 195 milyon ton atık işlendi
Atık bertaraf ve geri kazanım tesislerinde işlenen 195 milyon ton atığın 139 milyon tonu bertaraf edildi, 56 milyon tonu ise geri kazanıldı. Düzenli depolama tesislerinde 138 milyon ton atık, yakma tesislerinde de 448 bin ton atık bertaraf edildi. Ko-insinerasyon tesislerinde 4,7 milyon ton atık yakılarak enerji geri kazanımı gerçekleştirildi. Kompost tesislerinde 124 bin ton atık geri kazanılırken diğer geri kazanım tesislerinde ise toplam 51,5 milyon ton metal, plastik, kâğıt, mineral vb. atık geri kazanıldı.
İmalat sanayide 24,4 milyon ton atık
İstatistiklere göre imalat sanayi iş yerleri, maden işletmeleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri (OSB) ve hanehalklarında 2024 yılında 42,2 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 120 milyon ton atık oluştu. İmalat sanayi iş yerlerinde ise 4,2 milyon tonu tehlikeli, toplam 24,4 milyon ton atık oluştu. Toplam atığın yüzde 70,1’i satıldı veya lisanslı atık işleme tesislerine gönderildi. Atıkların yüzde 12,1’i tesis bünyesinde geri kazanıldı, dolgu malzemesi olarak kullanıldı veya doğaya yeniden kazandırıldı. Söz konusu atıkların yüzde 10,8’i düzenli depolama tesislerine gönderildi. Yüzde 2,6’sı beraber ko-insinerasyon veya yakma tesislerine gönderilirken yüzde 2,4’ü belediye veya OSB yönetimleri tarafından toplandı. Atıkların yüzde 1,8’i iş yerleri sahasında depolandı, kalan yüzde 0,1’lik kısmı ise diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
Tamamını mineral atıklar oluşturdu
Maden işletmelerinde dekapaj malzemesi olan pasa hariç 40,5 milyon ton atık oluştu. Dekapaj malzemesi/pasa dahil oluşan 1 milyar 61 milyon ton toplam atığın yüzde 99,99’unu mineral atıklar oluşturdu. Toplam atığın yüzde 85,1’i pasa sahalarında, atık barajlarında veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edildi, yüzde 12,5’i ocak içine geri dolduruldu, yüzde 2,4’ü ise diğer yöntemlerle geri kazanıldı ya da bertaraf edildi.
Termikten 10,4 bin ton tehlikeli atık çıktı
Termik santrallerde 10,4 bin tonu tehlikeli olmak üzere toplam 26,5 milyon ton atık oluştu. Toplam tehlikesiz atığın yüzde 84,6’sını kül ve cüruf atıkları, yüzde 15,4’ünü ise diğer atıklar oluşturdu. Toplam atığın yüzde 86,9’u kül dağı, kül barajı veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edilirken, yüzde 13,1’i lisanslı tesislere gönderildi, maden/taş ocaklarının geri doldurulmasında kullanıldı veya diğer yöntemlerle bertaraf edildi. OSB müdürlüklerinin altyapı hizmetleri, atık su u arıtımı vb. idari faaliyetleri sonucu 196 bin tonu tehlikeli olmak üzere 397 bin ton atık oluştu. Oluşan atığın yüzde 95,5’i atık işleme tesislerine gönderildi, yüzde 4,5’i diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
