Göreceli olarak soğuk günlere yaklaşıyoruz. Soğuklarla beraber yapraklar sararıyor, turunculaşıyor hatta kızarıyor. Bütün bunlar hem Dünyamızın Güneşe yaklaşıp uzaklaşmasıyla, hem de Dünyamızın ekseninin eğik olmasından kaynaklanıyor.
Yörüngesine göre, dünyanının ekseninin açısını hatırlayan var mı? 23,5 (23 derece 27 dakika) derece ama son 40.000 yıla bakıldığında, bu açı 22 ile 24,5 arasında değişmiş. Çok fazla coğrafyaya dalmayalım isterseniz. Sonbaharın gelmesi ile günler kısalırken bazı bitkilerde de ilginç gelişmeler oluyor. Örneğin, Atatürk çiçeğinin endemik olduğu güney Amerika’da, günlerin kısalmasıyla çanak yaprakları kendiliğinden kızarmaya başlıyor.
Kasımpatılar, Atatürk çiçekleri gibi “yılbaşı kaktüslerinin” de çiçeklenmek için yaşadıkları ortamdaki ışığın azalması gerekmektedir. Bu bitkilere, karanlığa duyarlı bitkiler diyebiliriz.
Yılbaşı kaktüsleri soğuk günlerde, daha da doğrusu biraz içimizin kapandığı hüzünlü sonbahar günlerinde, çiçek açarak biraz gönlümüzü şenlendirirler. Hele geçirgen toprak, arada gübre, yeterince su ve doğru ışık verildiğinde bu bitkiler cömert bir şekilde sizleri çiçeğe boğabilirler. Son haftalarda Okşan kardeşimizin pıtrak şeklinde açmış yılbaşı kaktüslerinin fotoğraflarını görünce konuyla ilgili tekrar yazalım dedik.
Yılbaşı çiçeğinin tropikal bir kaktüs olduğunu unutmayalım. Bu nedenle de diğer çöl kaktüslerinden ayrıldığını aklımızın bir köşesinde bulunduralım. Yılbaşı kaktüsleri Schlumbergera ailesinin bireyidir. Yalnız Schlumbergera ailesi, içinde 6 çeşit kaktüs bulundurur.
Yılbaşı çiçeği eskiden S. bridgesii ya da russellianum olarak adlandırılırken şimdilerde S. buckleyi ya da bridgesii adları kullanılmaktadır. Diğer taraftan da bazı yerlerde “Zygocactus” olarak da adlandırılmaktadır. Eğer bir yerlerde görürseniz sakın garipsemeyin.
Okşan Kurç Kardeşimiz bize yılbaşı kaktüsünün fotoğraflarını yolladı demiştik ya. Saadet Saral ise, biraz dikkatli bakınca bunun yılbaşı kaktüsü değil de “şükran günü kaktüsü” (Schlumbergera truncata) olduğunu anladı.
İki kaktüs de eklemli yapraklı kaktüslerdir ama şükran günü kaktüsünün yaprak eklemlerinin uçlarında yaprağın devamı olan dikensiz çıkıntılar vardır. Buna karşılık Amerikalıların paskalya kaktüsü dedikleride “Hatiora gaertneri”de ise yaprak uçlarında ufak dikenimsi yapılar vardır.
Kaktüsünüzün gerçek adını merak ediyorsanız, çiçeklenme vakitlerinden daha çok yaprak şekline bir göz atmanız daha akıllıca olacaktır. Rahmetli Gülser Ayata’nın bize öğrettiği yöntemle 13 saat tam karanlığa konan Schlumbergera kaktüsleri yılın diğer zamanları da çiçek açtırılabilir.
Çok kısacık da olsa bakımından bahsedelim ama 2021 yılında zaten yılbaşı kaktüsü ile ilgili yazmışız. Bu sayfanın tiryakileri o yazıyı hatırlıyorlarsa basbayağı da bilgi verilmişti. Yılbaşı kaktüsleri en çok doğuya bakan pencere kenarlarını daha çok severler. 12 saatten fazla karanlik çiçek açmak için yeterlidir. Çiçeklenmeden önceki Ekim ve Kasım ayları ve sonrasında Şubat ve Mart ayları bu kaktüslerin dinlenme vakitleridir. Bu aylarda verdiğiniz su miktarını ve sıklığını azaltın deriz.
Yılbaşı kaktüsleri en rahat 12 ile 21 derece sıcaklıkta çiçekleniyor. Ortamın sıcaklığının dalgalanması ve uzun süre güneş ışığı etkisi altında kalması gibi yaprakların dökülmesine neden olur. Çok seyrek de olsa NPK oranları dengeli gübreler kullanabilirsiniz. Magnezyum elementine iyi anlamda çok duyarlı olduklarını da bilmemizde fayda var. Bir de yaprakların budaması Haziran ayının son haftalaranda yapılabilir. Hatta budadığımız yaprak parçalarını da çelik olarak kullanabilirsiniz.
Yine döndük dolaştık yazımızın sonuna geldik. İnternet gazetemizde bizim çektiğimiz şükran günü kaktüsünün yaprak uçlerındaki çıkıntıları rahatlıkla görebiliyorsunuz.
İkinci fotoğrafta, mevsimi olduğu üzere ağaç çileklerini ya da koca yemişleri (Arbutus unedo yemişlerini) göreceksiniz.
Üçüncü fotoğraf Okşan kardeşimizin kaktüs çiçekleri. En sonunda ise Esra Daver’in Endonezya seyahatinde çektiği “Cordia sebestena” fotoğrafını göreceksiniz. Son ikisi zaten kağıda basılı olan gazetemizde okuyucuyla buluşacaklar.
Keyifli Bahçeler…
