Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Türkiye’nin tarım, gıda ve içecek sektörüne ilişkin dış ticaret verilerini değerlendirerek, “Tarım ürünleri ihracatı geriliyor, ithalata bağımlılık giderek derinleşiyor” dedi.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “2024 yılında tarım, gıda ve içecek sektöründe 27,69 milyar dolar ihracat, 18,24 milyar dolar ithalat gerçekleştirildi. Bu rakamlar, sektörün yıl genelinde dış ticaret fazlası verdiğini gösterdi. Ancak 2025 yılına gelindiğinde tablo hızla bozuldu. 2025’in ilk 10 ayında ihracat 22,2 milyar dolar seviyesinde kalırken, ithalat 18,48 milyar dolara yükseldi. Oysa 2024’ün ilk 10 ayında ithalat 15,19 milyar dolardı. Böylece ithalat, bir yıl içinde yüzde 21 oranında artış gösterdi. Bu gelişmeler sonucunda, 2024’ün ilk 10 ayında 7,24 milyar dolar olan dış ticaret fazlası, 2025’in ilk 10 ayında 3,72 milyar dolara düştü. Bu gerileme ihracat–ithalat dengesinin yüzde 48,6 oranında bozulması anlamına geldiğini belirterek, “Tarımda elde edilen kazanım neredeyse yarı yarıya eridi” ifadelerini kullandı.
“Tarımda ihracat düşüyor”
2025 yılının ilk 10 ayına ilişkin sektör bazlı verilerin, tarımın temel ürünlerinde ihracat kayıpları arttığını ifade eden CHP Milletvekili Gürer, “Bakliyatta 151 milyon dolar düşüş, meyve suyunda 106 milyon dolar düşüş, yaş meyve ve sebzede 105 milyon dolar düşüş, yumurtacılıkta 85 milyon dolar düşüş, kuru meyve ve sebzede 71 milyon dolar düşüş, şeker ve tatlandırıcılarda 62 milyon dolar düşüş, salça ve konservede 43 milyon dolar düşüş, nişastada 30 milyon dolar düşüş, tohumculukta 24 milyon dolar düşüş var” diye konuştu.
“İthalatta şekerli mamuller, bitkisel yağ ve canlı hayvan öne çıkıyor”
Şekerli mamuller sektörü 905 milyon dolar artarak, bir önceki yılın ilk 10 aylık dönemine göre yüzde 80 artış gösterdi. Bitkisel yağ sektörü 737 milyon dolar artarak yüzde 40 oranında yükseldi. Çay, kahve ve baharat sektörü 376 milyon dolar artarak yüzde 66 arttı. Canlı hayvan sektörü, ilk 10 aylık dönemde 343 milyon dolar artarak geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 56 artış gösterdi. Hayvan yemi sektörü 443 milyon dolar artarak yüzde 10 artış yaşadı. Yaş meyve sektörü 276 milyon dolar artarak yüzde 128 oranında yükseldi. Sert kabuklu meyveler sektörü 198 milyon dolar artarak yüzde 52 artış gösterdi. Makarna sektörü 32 milyon dolar artarak yüzde 150 gibi dikkat çekici bir artış kaydetti. Kuru meyve ve sebze sektörü ise 18 milyon dolar artarak yüzde 46 artış sağladı.
“İthalatta hayvan yemi ve bitkisel yağ bağımlılığı sürüyor”
Gürer, “Ülke bazında ithalatta Rusya Federasyonu 2 milyar 466 milyon dolarla ilk sırada yer aldı. Rusya’yı Brezilya (1 milyar 895 milyon dolar), Ukrayna (1 milyar 598 milyon dolar), ABD (1 milyar 211 milyon dolar) ve Malezya (845 milyon dolar) izledi. Sektörel olarak bakıldığında, hayvan yemi ithalatı 4 milyar 680 milyon dolarla açık ara ilk sırada yer aldı. Bitkisel yağ (2 milyar 571 milyon dolar) ve şekerli mamuller (2 milyar 23 milyon dolar) ithalatı da yüksek seviyelerde seyretti. Canlı hayvan ve kahve-çay-baharat ithalatı ise yaklaşık 1 milyar dolar düzeyine yaklaştı” dedi.
“Tarım ve gıdada ihracat Irak’ta yoğunlaştı”
2025 yılının ilk 10 ayına ait tarım, gıda ve içecek sektörü dış ticaret verileri, ihracatta ülke ve sektör bazında dar bir alanda olduğumuzu gösteriyor” diyen Gürer, “Ülke bazında ihracatta Irak 2 milyar 620 milyon dolarla ilk sırada yer aldı. Irak’ı Almanya (1 milyar 662 milyon dolar), ABD (1 milyar 505 milyon dolar), Rusya Federasyonu (1 milyar 358 milyon dolar) ve İtalya (1 milyar 9 milyon dolar) izledi” dedi.
“Şekerli mamuller ihracatta öne çıktı”
Gürer, “Sektör bazında ihracat verilerine göre, şekerli mamuller sektörü 2 milyar 929 milyon dolarla ilk sırada yer aldı. Bunu yaş meyve ve sebze (2 milyar 689 milyon dolar), sert kabuklu meyveler (1 milyar 859 milyon dolar), bitkisel yağ sektörü (1 milyar 706 milyon dolar) ve balıkçılık ve su ürünleri (1 milyar 691 milyon dolar) takip etti” diye konuştu.
