Orkidelerin senede 2 yaprağının sararması doğaldır. Bu nedenle, sararmalar karşısında hemen telaş etmeyelim. Tamam ama ne zaman telaşlanacağız? Önce tekrar şu konuyu biraz eşeleyelim. Orkideler kabaca 3 kısma ayrılıyor. Birincisi, ülkemizde de çok bulunan yumrulu orkideler. İkincisi ise, epifit denilen bir anlamda asalak diyebileceğimiz tropikal ve subtropikal bölgelerde ağaç kovuklarında yaşayan kökleri dışarıda olan orkideler. Son olarak da, taş ve kayalarda yaşayan orkideleri (litofitik) de unutmamak gereklidir. Şekilleri değişik olsada bildiğimiz kadarı ile bütün orkide çiçeklerinde 3 çanak yaprağı ve 3 taç yaprağı vardır.
Sıcak ve nemli bölgelerde yaşayan orkideleri, evinizde uzun yıllar yaşatmak, çiçek açmalarını kolaylaştırmak istiyorsanız mecburen ev ortamınızın da buna uygun olması gerekmektedir. İşte orkideleri güzel yaşatmak bazen gerçekten zor olabilir. Hele bazı orkidelerin çok pahalı olduğunu düşünürseniz yapacağınız çalışmaların çok önemli olduğunu bilmemiz gerekir. Burada bahsettiklerimiz epifit ya da ağaç kovuklarında topraksız bölgelerde yaşayan adeta havada yaşayan orkideler özellikle de güve orkideleridir.
Kısaca göz attığımızda, en çok gördüğümüz sararma nedeni fazla su vermedir. Aslında da bu bitkiler endemik oldukları bölgelerde her gün yağmur altında kalırlar. Yalnız yaşadıkları yerlerde yağmur sonrasında su içinde yüzmezler. Kesin olarak geçirgen, odun, bitki atıkları ve taş parçalarından oluşan ortamlarda yaşarlar.
Evlerimizdeki orkideler şeffaf saksılarda yaşarlar; bunun nedeni orkide köklerinin ışığa ihtiyacı olan bakterilere gereksinimleri vardır. Yalnız şeffaf plastik saksıları daha büyük kapların içine koymamız gerekir. Hemen ufak bir ayrıntıya dikkat çekelim. Şeffaf saksıların altına ise çokça çakıl taşı koyalım. Böylece saksıları suladığımızda hemen arkasında saksının suyunun tamamen süzülmesini kolaylaştırır. Hemen de ekleyelim, az su vermek de yaprakların sararıp kuruması ve kıvrılması kaçınılmazdır.
Su ya da sulama deyince havanın neminin de önemli belki de sulamadan daha da önemli olduğunu belirtelim. Hava nemi, bütün orkideler için %60 ile 80 civarında olması gerekir. Nem ve sulama dedik demesine ama sararmayı önlemek için doğrudan güneş ışığından da kaçınmak akıllıca olacaktır. Orkideler, bol ve çok ışıktan hoşlansalar da, direkt güneş ışığından pek haz etmezler. Yanlış hatırımzda kalmadıysa sadece Cattleya cinsi orkideler sadece 1 ya da 2 saat direkt ışığa dayanıklıdırlar.
Buraya kadar hep fiziki koşullardan söz ettik. Bir de yaprakların sararması yaprak bitleri ve kabuklu bitler nedeniyle de olabilir. Yaprak bitlerine arap sabunu çözeltisi, kabuklu bitleri ise önce alkolle silerek toplamak ve sonuçta istemeye istemeye böcek kıran ilaçlara başvurmak gerekir. Sararan yapraklarda siyah yarım santimetre çapında siyah benekler ve ortalarında ise ölü doku varsa mantar enfeksiyonunu da düşünmek gerekir. Bu durumda önce mantarlı bölgeleri kesip atmak ve bitkinin yaşadığı bölgenin nemini azaltmaya gitmek akıllıca olacaktır.
Sonuç olarak orkidenin rahat yaşamasının en önemli sırrının bitkinin nem ile ışık dengesini bozmamaktır diye özetleyelim. Geçtiğimiz günlerde neler oldu diye bir de bakalım.21 Aralık gününde gece gündüz eşitlendi.
Kimileri bugünü Nardugan Bayramı diye kutladı. Kimileri ise 21+3, 24 eder onun için bize uymaz dedi ama bunlardan İstanbul, Beylikdüzü Tüyap Kitap Fuarını ziyaret ettik. Orada gerçekten bir kültür bayramı düzenleniyor. Yolu düşenler kesinlikle ziyaret etmeli. Bu fuarı bizim için önemli kılan, Hülya Ünver kardeşimizin “Sabır ve Emek” adlı kitabının imza günü olmasıydı. Hülya Ünver’in emeklerine sağlık diyoruz.
Yazımızı sonlandırırken hemen fotoğraflara bir göz atıyoruz. İnternette sırasıyla sararan orkide yapraklarını, güve orkidesini, D.O. Yıldız’ın Florida’dan yolladığı epifit kaktüs fotoğrafını ve Fadime Can hocamızın siklamenlerini göreceksiniz. Her zamanki gibi son ikisine kağıda basılan gazetemizde de bakma fırsatını bulacaksınız.
Keyifli Bahçeler…
