Koç Üniversitesi Rahmi M. Koç Bilim Madalyası’nın bu yılki sahibi 2013 yılından bu yana Cambridge Üniversitesi’nde uluslararası ilişkiler profesörü ve Emmanuel College’da siyaset bilimi araştırmacısı olarak görev yapan Prof. Dr. Ayşe Zarakol oldu.
Prof. Dr. Ayşe Zarakol, tarihsel sosyoloji ve uluslararası ilişkiler alanlarının kesişiminde yer alan ve uluslararası sistemde Doğu-Batı ilişkileri, dünya düzen(ler)inin tarihi ve geleceği, modernite ve egemenlik konularındaki kavramsallaştırmaları, yükselen ve gerileyen güçler ve karşılaştırmalı bakış açısıyla Türkiye siyaseti konularına odaklandığı araştırmaları ile insani bilimlere yaptığı yenilikçi ve bütünsel olağanüstü katkıları nedeniyle madalyaya layık görüldü.
Prof. Dr. Ayşe Zarakol’un 2022’de Cambridge University Press’ten çıkan ve şimdiden birçok ödüle layık görülen son kitabı Before the West: the Rise and Fall of Eastern World Orders, (Batı Öncesi: Doğu Dünya Düzeninin Yükselişi ve Çöküşü) Avrasya odaklı uluslararası ilişkiler için alternatif bir küresel tarih öneriyor. Prof. Dr. Zarakol bu kitabıyla yeni bir uluslararası ilişkiler tarihini özellikle Batılı uluslararası ilişkiler uzmanlarına anlatmayı hedefliyor. Araştırmaları dünyaca ilgi gören Prof. Dr. Ayşe Zarakol’un Koç Üniversitesi Yayınları (KÜY) tarafından yayımlanmış Yenilgiden Sonra: Doğu Batı ile Yaşamayı Nasıl Öğrendi isimli bir kitabı da bulunuyor. Prof. Dr. Ayşe Zarakol’u akademinin dışına çıkarıp kitlelerle buluşmasını sağlayan kitapta Türkiye, Japonya ve Rusya’nın Batı ile ilişkileri derinlemesine ve karşılaştırmalı olarak inceleniyor; bu ülkelerin uluslararası sisteme entegrasyonu irdeleniyor.
“100. yılda aldığım bu ödül beni daha da motive edecek “
Araştırmalarında dünya düzen(ler)inin tarihi ve geleceği, modernite ve egemenlik konularındaki kavramsallaştırmaları gibi konulara odaklanan Prof. Dr. Ayşe Zarakol törende yaptığı konuşmada, “Türkiye’den aldığım bu ödül benim için çok kıymetli. Özellikle Cumhuriyet’in yüzüncü yılında almış olmak çok güzel bir duygu ve beni bundan sonraki uluslararası çalışmalarımda daha da motive edecek” dedi.
“Uluslararası ilişkiler tarihi hep Avrupa merkezli anlatılıyor”
Prof. Dr. Zarakol, çalışmalarıyla ilgili şu bilgileri paylaştı: “Uluslararası ilişkiler tarihi hep Avrupa merkezli ve 17. yüzyıldan başlatılarak anlatılıyor. ABD’de ders görürken anlatılan şeyler bana bir noktada hep eksik ya da yanlış geliyordu. Tezimi bunun üzerine şekillendirdim. Anlattığım şeyin doğru olduğunu göstermek için başka örnekler de eklemek istedim; Türkiye, Rusya, Japonya karşılaştırması böylece ortaya çıktı. O sırada ABD’de sosyoloji kullanarak, tarih kullanarak üç ülkeyi karşılaştıran örnekler çok fazla değildi.”
Ayşe Zarakol kimdir?
Prof. Dr. Ayşe Zarakol İstanbul’da doğdu. 1995’te Üsküdar Amerikan Lisesi’nde lise öğrenimini tamamlayan Zarakol, 17 yaşındayken lisans eğitimi almak üzere ABD’nin Vermont eyaletindeki Middlebury College’a kaydoldu. 1999 yılında siyaset bilimi diplomasının yanı sıra klasik dönem çalışmaları bölümünden de yan dal derecesi aldı. 2007’de Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden siyaset bilimi yüksek lisans ve doktora diplomalarıyla mezun oldu. Mezuniyeti ertesi Virginia’daki Washington & Lee Üniversitesi’nde yardımcı doçent unvanıyla 5 yıl boyunca siyaset dersleri verdi. 2013 yılında Cambridge Üniversitesi’nde çalışmaya başladı.
Zarakol küresel sistemde Doğu-Batı ilişkileri, dünya düzeninin tarihi ve geleceği, modernlik ve egemenlik kavramları, yükselen ve gerileyen güçler ile Türk siyaseti üzerine karşılaştırmalı bir perspektifle odaklanıyor. Makaleleri American Political Science Review, International Studies Quarterly, European Journal of International Relations, Review of International Studies gibi itibarlı akademik dergilerde yayımlanan Zarakol’un kaleme aldığı Türkçeye Yenilgiden Sonra Doğu Batı ile Yaşamayı Nasıl Öğrendi adıyla çevrilen After Defeat: How the East Learned to Live with the West ve Before the West: The Rise and Fall of Eastern World Orders isimli iki kitabı da bulunuyor.
International Organization’da editörlük görevini yürüten Prof. Dr. Ayşe Zarakol, aynı zamanda Review of International Studies, International Theory, International Relations, International Studies Review, Cambridge Review of International Affairs, Global Constitutionalism, Relaciones Internacionales ve New Area Studies dergilerinin de yayın kurulunda. Zarakol birçok merkezlerin ve bilimsel komitelerin danışma kurullarının üyeliğini de üstleniyor.
