Dünya ekonomisi 2008 küresel finans krizi ertesindeki 12 yılı küresel büyüme ve ticarette bir toparlanma dönemi olarak geçirdi. Her ne kadar önceki dönemlerde öngörülmüş hedeflerin en az beş yıl gerisine düşülmüş olsa da bu aralığı bir ‘soğutma dönemi’ olarak tanımlama çabaları hatırlardadır. 2020 Covid salgını ve 2022 Ukrayna sıcak gerginliğin sebep olduğu ana ve artçı etkilere bağlı olarak hem küresel ekonomi hem de küresel ticaret bambaşka bir iklime girdi. Şimdi de üzerine Gazze ve Ortadoğu’daki gelişmeler ile sorunlar yumağına dönüşmeye başladı.
IMF’e göre merkez bankalarının faiz arttırımları sonrası ortaya çıkan tabloyu analiz ederken, uzun vadeli reel faizlerin devam etmesinin, düşük büyüme temposunun ve özellikle pandemi döneminde sosyal transferlerle artan kamusal borcun finansal istikrar ve kamu maliyesi açısından büyük risk oluşturduğuna dikkat çekiliyor.
Gerçekten de küresel ekonomide dört temel unsurun belirgin hale geldiği görülmekte;
Küresel ve bölgesel jeopolitik ve jeoekonomik gelişmelerin küresel tedarik zincirinde ve ulaşım yollarında ciddi bir belirsizliğe yol açması, bu açıdan enerji ve maden piyasalarında yukarı yönde baskı oluşturması. Ayrıca iklim krizi, tarım ve gıda arz güvenliğine dair riskler oluşturuyor.
Ekonomi gündemini meşgul eden, mevcut konjonktüre bağlı birbirini tetikleyen; küresel talep yönlü yapışkan enflasyon, yetersiz büyüme, küresel borç girdabı gibi sorunların üzerine eklenen küresel siyasi ve ekonomik kutuplaşma işin tuzu biberi oluyor.
Kutuplaşma, artık küresel ödeme sistemlerinin, hammadde kaynakları, kritik mineral ve madenlerin, enerji türevlerinin, yazılımların, ülkeler arasında ticari bir meta olmaktan çıkıp adeta bir tehdit unsuru olarak silaha dönüşmesi anlamına geliyor. Bu gibi stratejik ürünlerin tedariğinde ülkeler arası ciddi bir guruplaşma ve ittifaklaşma arayışları var.
Böyle devam ettiği takdirde küresel kutuplaşmanın ekonomik sonuçları dünyanın öne çıkan yaklaşık 40 ülkesinin ekonomi ve ticareti yeni bir soğuk savaş şartları çerçevesinde şekillendirmeleri ve yönetme çabaları anlamına geliyor. Aynı zamanda gelişmeler iktisadın,’kıt kaynakların etkin kullanımı’ ilkesinde; yön verme kaygıları, ön alma çabalarının, sınırsız ihtiyaçları karşılamaya ne derece derman, bedelinin neler olacağı konularını da hiç şüphesiz ihtiva ediyor. Aynı çerçevede sanayi devriminden bugüne hatası-sevabı ile oluşmuş bilanço ve tablolar ile bugünden geleceğe planlanan tasarımlar kaçınılmaz surette birbirini tamamlayan ve birbirine bağımlı bir bütünlük oluşturuyor.
Ticaret Gazetesinin 83. yıldönümü kutlu olsun. İlkeli ve çağdaş habercilik ve yayıncılığı kanıtlanmış bu dikkate değer başarıda tüm emeği geçenleri tebrik eder, başarılarının devamını dileriz.
