Ülke kredileri, İngilizce “Export Credit Agency – ECA” adı verilen kredi kuruluşları tarafından, kendi ülkelerindeki ihracatçıların veya yatırımcıların, üçüncü ülkelere yapacakları işlemlerinden doğacak alacaklarını sigorta etmeleri anlamında kullanılan finansal bir konudur. Özellikle, gelişmekte olan ülkelere yapılacak ihracat veya yatırımlardan doğacak alacak risklerine karşı orta-uzun vadeli sigortalama sistemidir.
Bu sigortalama sistemi sayesinde, ihracatçılar, çeşitli riskler nedeniyle ihracat yapma konusunda tereddüt ettikleri ülke ve firmalara, daha cesur yaklaşarak iş hacimlerini geliştirme imkanına kavuşacaklardır.
ECA’ların sağladığı bu hizmet, aynı zamanda ülkelerin, ihracatlarının ve döviz girdilerinin artışına destek olma ve dolayısıyla ödemeler dengesine olumlu etki yapma gibi sonuçlar doğurmaktadır.
Konuyu ihracatçı açısından özetledim ama, ECA’lar aynı zamanda ithalatçı firmalar içinde önemli bir avantaj sağlamaktadır. Bu sistem sayesinde, ülke ve firma riski nedeniyle, ihracatçı (tedarikçi) firmanın, satmak istememesine karşılık, yapacağı ihracatın, ülkesindeki ECA tarafından sigorta kapsamına alınması nedeniyle, bu satışın gerçekleşmesini mümkün kılacaktır. Böylece, ithalatçı firmalarda bu sayede mal alma imkanına kavuşacaktır. Buna ilave olarak, birçok ECA şirketi, kendi ihracatçısının satışını desteklemek için alıcı firmalara da kredi vermektedir.
Bu sistemin diğer bir özelliği ve avantajı da, ihracatçıların, alacak sigortası kapsamına alınmış alacaklarını, anlaşmalı banklara teminat gösterip kredi kullanma imkanına sahip olmalarıdır. Böylece, firmalar tahsilat garantisi sağlamanın yanında, ihtiyaçları olan finansmana ulaşma imkanı da bulmuş olacaklardır.
Dünyada hemen her ülkede ECA kuruluşları bulunmakta olup, bunlardan belli başlı olanlarının listesi aşağıdadır.
• A.B.D. US EXIMBANK
• A.B.D. GSM.
• ALMANYA EH GERMANY EULER
• AG (ALLIANZ)
• BELÇİKA ONDD
• ÇİN SINOSURE
• ÇİN ÇİN EXIMBANK
• FRANSA COFACE
• GÜNEY KORE KEXIM
• İNGİLTERE ECGD
• İSPANYA CESCE
• İSVEÇ EKN
• İSVİÇRE SERV
• İTALYA SACE
• JAPONYA JICA
• JAPONYA JBIC
• TÜRKİYE TURK EXIMBANK
Ülke kredilerinin işleyişi ve maliyetleri hakkında, fikir vermesi amacıyla aşağıdaki örneği paylaşıyorum. Her ECA kuruluşunun, kendine özgü özellikleri olabileceği gibi maliyetlerde, ekonomik, siyasi ve konjoktürel durumlara göre değişkenlik gösterebilecektir.
GSM–102 işlem akışı örnek
• İthalatçı ve ihracatçı arasında bir satış sözleşmesi yapılır ve bu sözleşmeye istinaden ihracatçı GSM için gerekli müracaatı yapar.
• CCC garantiyi düzenler.(Tarım Bakanlığı departmanı)
• İthalatçı, gayrıkabilirücu, USD üzerinden ve ihracatçı lehine bir akreditif açılması için GSM limiti olan bankaya müracaat eder. (Bazı ECA kuruluşları teminat mektubu karşılığında sigortalama yapmaktadır)
• Türkiye’de programa dahil edilerek kredi tahsis edilen Banka, tahsis edilen limit dahilinde onaylanmış işlem için akreditifi açar.
• ABD’deki muhabir banka, açılan akreditifi ihracatçıya ihbar eder.
• İhracatçı malı gönderir.
• İhracatçı temin ettiği garantiyi ABD’deki muhabir bankaya temlik eder ve ödeme için vesaiki ibraz eder. Banka ihracatçıya ödemeyi yaparak, vesaiki akreditifteki şartlar çerçevesinde akreditifi açan amir bankaya gönderir.
• Amir banka, aldığı vesaikin akreditif şartlarına uygunluğunu inceledikten sonra, belgeleri ithalatçıya teslim eder.
• İthalatçı malı çekerek, anlaşma şartlarına göre vadelerinde faiz ve anapara geri ödemelerini yapar. İthalatçı akreditif masrafları, kambiyo giderleri, v.b. diğer bütün masrafları, anlaşmada aksine bir hüküm yoksa ödemek durumundadır.
• Amir banka anapara ve faizi, anlaşma şartlarına göre ABD’deki muhabir bankaya öder.
Masraflar:
• Taahhüt Komisyonu
• Yönetim Komisyonu
• İhracat Sigorta Kuruluşu Primi
• Diğer masraflar
Faiz oranı:
• Değişken Faiz Oranı
• Sabit Faiz Oranı
ECA sisteminin operasyonu, biraz uzun ve karmaşık olmakla beraber, orta ve uzun vade imkanı sağlaması ve maliyetlerinde göreceli olarak düşük olması nedeniyle firmalarımız için avantajlı olabilir. Bu nedenle, hem ithalatçı, hem de ihracatçı firmalarımıza gelecekteki işlemlerinde “Ülke Kredileri-ECA” imkanlarını araştırmalarını ve değerlendirmelerini öneririm.
