Ege İhracatçı Birlikleri Yönetim Kurulu Başkanları, 2025 yılına ilişkin değerlendirmelerini paylaşarak, ‘kor ateş yılı’ benzetmesinde bulundular
Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Yönetim Kurulu Başkanlarının 2024 yılını değerlendirerek, 2025 yılına ilişkin beklentilerini paylaştığı basın toplantısı EİB Konferans Salonu’nda düzenlendi. Toplantıda birlik başkanları hem kendi sektörleri özelinde hem de ihracatçılara ilişkin 2024 yılı analizi yaparken 2025 yılına ilişkin de öngörülerini açıkladılar. 2024 yılında ihracata getirilen kısıtlamaların sektörleri zora soktuğunu ifade eden ihracatçı, çoğu firmanın küçülmeye gitmek zorunda kaldığına değindi. 2025 yılının zor bir yıl olacağını vurgulayan ihracatçı, yeni pazarlar ve yeni stratejilerle tanıtım çalışmalarına hız vereceklerini ifade etti.
Eskinazi: Son yıllarda hedeflerde sapmalar yaşandı
Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, “2024 yılına girerken de hedefimiz mevcudu korumaktı, bizim için ‘Bir Ümit Yılıydı’ ancak ‘Ayakta Kalma yılı’ oldu. 2025 ise ekonomik program ile ‘Kararlılık Yılı’ olacak” dedi.
Finansman koşulları, talepteki örselenme, ihracat kanallarının tıkalı olması, enflasyonla mücadele gibi faktörlerle 2024’te zor bir sene geçirdiklerini ifade eden Eskinazi, “2024, finansmana erişim zorlukları, üretimdeki daralma ve rekabet gücünün kaybı gibi sorunlarla bütün sektörlerimize ağır bir yük getirdi. Bu durumun en belirgin sonucu ise konkordato başvurularında yaşanan tarihi artış oldu. Yıl boyunca mahkemelere toplam bin 723 konkordato başvurusu yapılırken, 132 dosyada iflas kararı verildi. Son yıllarda hedeflerde önemli sapmalar yaşandı. Daha önce 267 milyar dolar olan OVP hedeflerimiz, 264 milyar dolara çekildi ve bu rakam üzerinde de tekrar düşüşler yaşandı. Bu sene 262 milyar dolarda kaldık. İhracat hedeflerinde 3 milyar dolarlık bir geri çekilme var. Önümüzdeki dönemde OVP hedeflerinin gerçekçi bir çerçeveye oturtulup oturtulamayacağı da belirsiz. Önümüzdeki yıl istihdam üzerindeki yükler azaltılmazsa ve kur hedefi tutmazsa 280 milyar dolarlık OVP hedefi de tutturulamayacak. Çok sayıda firmanın önümüzdeki dönemde zor günler geçireceğini öngörüyorum” diye konuştu.
Tekstil sektörü özelinde ise Eskinazi, “Toparlanmanın siparişlere ve ihracata yansıması 2025’in ikinci yarısını bulacak. 2025 zor bir yıl olacak ancak dayanışma ve akılcı stratejilerle yolumuza devam etmeliyiz” dedi.
Uçak: Yeni pazarlarda yeni müşteriler hedefliyoruz
Son yıllarda ihracatın odak noktasını üretimin kalitesini iyileştirmek olarak belirlediklerini belirten Ege Yaş Sebze ve Meyve İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Hayrettin Uçak ise “2025 yılında da ana hedefimiz üretim odaklı olacak. 2024 yılı kuraklığın etkisini hissettiğimiz ve bu kuraklıktan tarım ürünlerimizin etkilendiği bir yıl oldu. İklim değişikliği artık kapımıza dayandı. Üreticilerimiz ve ihracatçılarımız adına elimizdeki kıt kaynakları en verimli şekilde kullanmamız artık bir gereklilikten çok zorunluluk haline geldi. Meyve sebzede tüm dünyada övündüğümüz ürün çeşitliliğimizi korumak, kalıntısız üretimi teşvik etmek için geçmiş yıllarda olduğu gibi biyoteknik mücadele yöntemlerini üreticilerimize aşılamamız gerekiyor. Üretim ayağını güçlendirirken, yeni pazarlar bulmak için de çalışmalarımıza 2025 yılında hız kesmeden devam etmek istiyoruz. Bu hedefle 44 firmamızın katılımıyla başlattığımız yeni Ur-Ge projemiz 2025 yılı için bize ışık tutacak. Ticaret Bakanlığı’nın da sağladığı destek ile projedeki firmaların talepleri doğrultusunda yeni pazarlarda yeni müşteriler bulmayı hedefliyoruz” diye konuştu.
Tokatlıoğlu: 2025 kor ateş yılı olacak
Maden sektörü olarak 2024 yılında 6 milyar dolar ihracat gerçekleştirdiklerini aktaran Ege Maden İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Faik Tokatlıoğlu, “Böylece, 2023 yılında 5,7 milyar dolar olan ihracatımız 2024 yılında yüzde 5,3 yükselmiş oldu. İhracatımızın üçte birine denk gelen 1,9 milyar dolarlık bölümü doğal taş ihracatı olarak gerçekleşti. Gerek yerelde gerekse küresel ekonomik düzende karşılaşılan zorluklara rağmen az da olsa bir iyileşme gördük. Türkiye geneli maden ihracatımıza paralel olarak Birliğimizin ihracatı da yüzde 23 artış göstererek 2024 yılında 1,31 milyar dolar oldu. Sektörel ihracatımızım büyük çoğunluğunu doğal taş oluşturdu. İhracat rakamları az da olsa olumlu bir tablo çizse de son günlerde maalesef sadece sektörün değil tüm ihracatçıların belini büken gelişmeler oluyor” diye konuştu.
Tokatlıoğlu, “2023 yılı ‘Kar’ yılı değil ‘Ar’ Yılı olacak demiştim. 2024 yılı da ‘Kar’ yılı değil ‘Dar’ yılı oldu. 2025 yılı bu gidişle ‘Kar’ yılı değil Kor Ateş’ yılı olacak. Her ne kadar ekonomik tablo bizler için iç açıcı olmasa da 2024 yılında çok çalıştık 2025 yılında da çalışmaya devam edeceğiz” dedi.
Ertan: Odağımız yeşil dönüşüm ve karbonsuzlaşma
Ege Demir ve Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Ertan, demir sektörü özelinde değerlendirmede bulunarak, “Sektördeki birçok firma küçülme eğiliminde, bazıları ise faaliyetlerini durdurma noktasına geldi. Kapasite kullanım oranımız mevcut durumda yüzde 60’lar seviyesinde. Sektör olarak çok daha yüksek kapasite kullanım oranları ile çalışabilecekken, girdi maliyetlerinin artışı sektörü zorluyor. Avrupa, ABD bizim ana ihraç pazarlarımız ve bu pazarların ikamesi yok. Kapasite kullanım oranlarımızın bu kadar düşük seyrettiği bu zorlu dönemde devlet desteklerine ve finansmana erişimin kolaylaştırılmasına, ithalata karşı korunmacı önlemlerin hızla devreye alınmasına ihtiyacımız var” dedi.
Ertan, “2024’ün devamında bu yıl da oldukça zorlu bir yıl geçireceğimizi düşünüyoruz. Bu süreçte ihracatçı firmalarımıza destek olmak adına birlik olarak önümüzdeki dönemde en öncelikli odak alanımız yeşil dönüşüm ve karbonsuzlaşma olacak. Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, sektörümüz için büyük bir pazar oluşturuyor ve AB Yeşil Mutabakatı, ticaret ilişkilerimizi önemli ölçüde etkiliyor. Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) uygulama dönemi 2026’dan itibaren başlayacak olup bu tarihten önce hazırlıklarımızı tamamlayarak, uyum sürecini hızla başlatmamız gerekiyor. Bu süreçte üretimdeki yenilenebilir enerji payını artırmaya yönelik dönüşümler oldukça önemli” ifadelerinde bulundu.
Sertbaş: İhracatçının maliyet yükü hafifletilmeli
Ege Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Burak Sertbaş hazır giyim sektörüne ilişkin değerlendirmede bulunarak, “2024, tüm dünyada yaşanan ekonomik daralma, bölgesel savaşlar ve Türkiye’deki yüksek enflasyon, kurun enflasyonla oranında artmaması, artan işçilik/hammadde fiyatları, iç pazarda daralma nedeniyle hazır giyim ihracatçıları açısından oldukça zor geçti. Sene başında yaptığımız tahminlerde toparlanmanın yılın son çeyreğinde olmasını bekliyorduk. Ancak ana pazarımız Avrupa’daki durgunluğun beklenenden uzun sürmesi sonucu toparlanma beklentilerimizi 2026 başına ertelemek durumunda kaldık. Pandemi sonrası açılma dönemindeki siparişleri şu an arıyoruz. Sektör gerileme döneminde” dedi.
Sertbaş, şunları söyledi: “İçinde bulunduğumuz koşullarda ihracatçının biraz rahatlaması gerekiyor. İhracatçı üzerindeki maliyet yükü hafifletilmeli. Ana pazarımız Avrupa’da durgunluk beklediğimizden uzun süreceğe benziyor. Küresel ekonominin 2025 Haziran ayıyla birlikte toparlanacağını umuyoruz. Dolayısıyla 2025 ikinci yarısından itibaren müşterilerimizdeki alım iştahını artıracağını ve taleplerin artacağını umuyoruz. Toparlanmanın siparişlere ve ihracata yansıması 2026 yılını bulacak. 2025 yılının zor geçmesini beklemekle birlikte sektörün potansiyeli, dinamik yapısı nedeniyle yeni yıldan özellikle 2026 yılından umutluyuz.”
Öztürk: İhracatımız beklenen seviyede gerçekleşmedi
Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçı Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Muhammet Öztürk ise “2024 yılında sektörümüz 11,9 milyar dolarlık ihracat ile gıda ihracatımızda yüzde 33’lük pay aldı. 2024 yılı sonu itibariyle birlik olarak ise ihracatımız 965 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2023 yılına göre sektör ihracatımız yüzde 10 düşüş gösterdi. Bu düşüşün en önemli nedenleri; birçok hububat ve bakliyat ürününün ihracatına ve ayrıca buğday gibi sektörlerimizde hammadde olarak kullandığımız ürünlerin ithalatına getirilen kısıtlamalar ve döviz kurunun düşüklüğü oldu. Ayrıca, Hindistan ile yapılan Mutabakat Zaptı’na rağmen Hindistan’ın Türkiye’den beyaz haşhaş tohumu ithalat kotası ilan etmemesi nedeniyle ihracatımız beklenen seviyede gerçekleşmedi. 2025 yılında Birliğimiz ihracat hedefini 1,2 milyar dolar olarak belirledik ve bu hedefe ulaşmak adına yoğun bir pazarlama takvimi oluşturduk” dedi.
Işık: Hedefimiz, sürdürülebilir üretim ve ihracatı artırmak
Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Işık, “2024 yılı bize, değişimin kaçınılmaz olduğunu ve iş yapış biçimlerimizi sürekli yenilememiz gerektiğini bir kez daha gösterdi. Tüketici beklentileri hızla değişiyor ve bu değişime ayak uydurmak için şeffaf, iletişime açık ve sürdürülebilir yapılar kurmamız gerekiyor. Bu noktada, değerli basın mensuplarının da desteği büyük önem taşıyor. Bilgi akışının doğru ve etkili bir şekilde sağlanması, sektörlerimizin gelişimi için kritik bir unsur. 2025 yılı için en büyük hedefimiz, sürdürülebilir üretim ve ihracatı artırmak. Bunun için üreticilerimiz, ihracatçılarımız, bakanlıklarımız, üniversitelerimiz ve uluslararası iş ortaklarımızla iş birliği içinde çalışmaya devam edeceğiz. Tanıtım projelerimizle ürünlerimizin değerini artırmaya ve karşılaştığımız sorunlara çözüm üretmeye odaklanacağız” dedi.
Umur: Türkiye, yaprak tütün ihracatında potansiyele sahip
Ege Tütün İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Celal Umur, “Yaprak tütün üretiminde sözleşmeli üretim modeli sayesinde, Türkiye genelinde yaklaşık 5 bin köyde tütün üretilmekte ve yaklaşık 60 bin aile geçimini bu üretimden sağlıyor. Dünya standartlarına uygun üretim teknolojilerimiz ve ürün kalitemiz, üretim alanlarımızın artırılması durumunda, ülkemize sağladığımız ekonomik kalkınma desteğini ve ihracat gelirlerimizi daha da yükseltecek. Türkiye, yaprak tütün ihracatındaki tarihsel başarısını gelecekte de sürdürebilecek önemli bir potansiyele sahip. Ancak, küresel tütün pazarındaki değişimlere hızlı bir şekilde adapte olmak ve sürdürülebilir üretim politikalarını benimsemek büyük bir gereklilik haline geldi. 2025 yılı, ihracatın ön planda olduğu, dengeli ve sürdürülebilir büyümenin sağlandığı bir yıl olma potansiyeli taşıyor” ifadelerinde bulundu.
Uygun: Etkinlikler ihracatçılara fırsatlar sunacak
2025 yılında yeni pazarlara giriş yapmak ve mevcut pazarlardaki pazar payını artırmak için çalışmalarını sürdüreceklerini ifade eden Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Emre Uygun, “Ticaret Bakanlığı’nın Uzak Ülkeler Stratejisi çerçevesinde Brezilya ve Avustralya gibi uzak pazarlara düzenlediğimiz sektörel ticaret heyetlerinin ardından, 2025 yılında ABD ve Kanada pazarlarına odaklanmayı hedefliyoruz. ABD’nin Kaliforniya eyaletinde düzenlenecek olan ve Ege İhracatçı Birlikleri’nin milli katılım organizasyonuyla gerçekleştirilecek ‘Natural Products Expo West 2025’ fuarı ile eş zamanlı olarak, 3-8 Mart 2025 tarihlerinde ABD pazarına yönelik bir zeytin ve zeytinyağı sektörel ticaret heyeti düzenleyecek ve sonrasında ise Kanada’ya yönelik bir başka sektörel ticaret heyeti organize edeceğiz. ABD ve Kanada’nın doğal ve organik gıda sektörüne verdiği önemin artışı, Akdeniz diyetine duyulan ilginin yükselişi, yüksek alım gücü ve sağlıklı yaşam trendleri, sektörümüze yönelik talebin giderek büyümesine katkı sağlıyor. Düzenlenecek etkinliklerin ihracatçılarımız ve sektörümüz için değerli fırsatlar sunacağına inanıyoruz” dedi.
Gürle: 2025 yılı da rahatlama senesi olmayacak
Ege Mobilya, Kâğıt ve Orman ürünleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ali Fuat Gürle, “İhracat bağlamında lokomotif sanayi kollarından biri olarak nitelendirilen mobilya sanayimiz, 2024 yılındaki döviz artışları ile artan hammadde, lojistik ve enerji maliyetlerinden en çok etkilenen sektörlerin başında geldi. Buna ek; sektörün en önemli girdilerinden biri olan sunta ve mdf’ye neredeyse her ay yapılan zam oranları, dış piyasadaki satış fiyatlarına yansıtıldığında uluslararası pazarda rekabet gücümüzü ve dolayısı ile pazarlarımızı kaybetmemize neden oldu. 2024 yılında Birliğimiz üzerinden gerçekleşen mobilya ihracatı yüzde 5’lik bir düşüş ile 212 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu rakamlar ihracatçılarımızı mutlu etmese de 2022 yılından itibaren öngördüğümüz tablo ile karşı karşıyayız. Yıl başındaki tahminlerimiz benzer sonuçlara işaret etmişti. Mevcut göstergeler, meslektaşlarım için tıpkı geçen sene gibi 2025 yılının da rahatlama senesi olmayacağına işaret ediyor” diye konuştu.
Girit: İhracat kısıtlamaları nedeniyle kan kaybediyoruz
Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Bedri Girit, “Her ne kadar ihracatımız artış gösteriyor gözükse de özellikle ihracatı kısıtlanan ürünler nedeniyle ciddi kan kaybediyoruz. Son dönemde süt ürünleri sektöründe tereyağı ve süt tozuna kanatlı sektöründe de tavuk eti ihracatlarına gelen kısıtlamalar hem üreticileri hem de ihracatçıyı olumsuz etkiledi. Kanatlı sektöründe tavuk etine gelen kısıtlamaların gerçekleştiği yılın ikinci yarısında geçen yıl ile kıyaslandığında yüzde 26’lık düşüş görüyoruz. Bu durum ihracat gerçekleştirdiğimiz 37 ülkeyi Brezilya gibi sektörde ihracat yapan ülkelere kaptırmamıza neden oldu” dedi.
Su ürünleri ve hayvansal mamuller ihracatının; ihracat kısıtlamaları, kanatlı sektöründe yaşanan kuş gribi gibi faktörlere bağlı olarak zaman zaman sekteye uğradığını belirten Girit, “Bu tarz engeller ile karşılaşılmadığı taktirde 2025 yılı sonunda Birliğimiz ihracatını 1,8 milyar dolar seviyesine getirmeyi hedefliyoruz. Birlik olarak birçok tanıtım çalışması gerçekleştiriyoruz; 2024 yılında Amerika Birleşik Devletleri, Dubai, Cezayir, Japonya, Şili, Çin, İspanya, Almanya gibi ülkelerde yaptığımız tanıtım çalışmalarımıza 2025 yılında sürdüreceğiz” diye konuştu.
Celep: Büyümemizin itici gücü ihracat
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Yönetim Kurulu Üyesi Birol Celep de “İhracat Türk ekonomisinin motoru konumunda. Büyümemizin itici gücü ihracat. Orta Vadeli Programda ortaya konulan hedeflere ulaşmak için yoğun bir mesai yaptık. TİM ve Birlikler olarak 58 ülkeye 135 heyet düzenledik, 350’ye yakın fuara katıldık. Küresel ihracattaki payımızı yüzde 1,08’e çıkardık ve yeni rekorlara imza attık. 2024 yılını 262 milyar dolar ihracatla geride bıraktık. 2025 yılı için belirlenen 279,6 milyar dolar ihracat hedefine ulaşmak için var gücümüzle çalışacağız. 2025 yılında da aynı kararlılıkla çalışmalarımızı sürdüreceğiz” dedi.
