EZZİB Başkanı Uygun, dökme zeytinyağı ihracatına getirilen kısıtlamanın ihracatı; miktar bazında 70 bin tona, tutar bazında 506 milyon dolara gerilettiğini belirtti
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği (EZZİB) 2024 yılı mali genel kurul toplantısı gerçekleştirildi. Toplantının ardından sofralık zeytin ve zeytinyağı ihracatının yıldızları ve ‘OLIVEtoLIVE: Zeytinin Bereketinden Hayata 1. Ulusal Fotoğraf Yarışması’ için ödül töreni düzenlendi. Mali genel kurul toplantısında konuşan EZZİB Yönetim Kurulu Başkanı Emre Uygun, dökme zeytinyağı ihracatına getirilen kısıtlamaların ihracatı olumsuz etkilediğini söyledi. Uygun, zeytinyağı ihracatının miktar bazında yüzde 52 azalışla 146 bin tondan 70 bin tona gerilediğini, tutar bazında ise yüzde 29 oranında azalarak 506 milyon dolar seviyesine indiğini belirtti.
Mali genel kurul toplantısında 2024 yılı için 25 milyon 674 bin 869 TL gelir, 24 milyon 877 bin 864 TL gider açıklandı. 2025 yılı tahmini gelir toplamı ise 36 milyon 500 bin TL, gider toplamı da 36 milyon 500 bin TL olarak oybirliği ile kabul edildi.
Sofralık zeytin ihracatından 10 milyon dolar gelir
EZZİB Başkanı Emre Uygun, 2023/24 sezonunun sektör açısından hem zorluklar hem de başarılarla geride kaldığını dile getirdi. Sofralık zeytin ihracatının bu dönemde miktar bazında yüzde 22 azalarak 78 bin ton seviyesinde gerçekleştiğini söyleyen Uygun, ihracat gelirinin yüzde 14 artarak 210 milyon dolara ulaştığını belirtti. Uygun, siyah zeytin ihracatından elde edilen gelirin yüzde 18 artarak 162 milyon dolara, yeşil zeytin ihracatının ise tutar bazında yüzde 2 artışla 48 milyon dolar gelire ulaştığını kaydetti. Uygun, ortalama ihracat birim fiyatının yüzde 46 artış göstererek 2,69 dolara çıktığını söyledi.
Temel sorunlardan birinin dökme zeytinyağı ihracatına getirilen kısıtlamalar olduğunu söyleyen Uygun, “Kısıtlama uygulamalarının iç ve dış piyasaya hiçbir katkı sağlamadığı, aksine sektörde belirsizlik yarattığı ortada. Bu tür kararların, sektörümüzle ve ilgili paydaşlarla istişare içinde ve öngörülebilir biçimde alınmasının hayati önemde olduğuna inanıyoruz. Bu doğrultuda, Birliğimiz söz konusu kısıtlamanın kaldırılması amacıyla ilgili merciler nezdinde yoğun temaslarda bulundu” diye konuştu.
“Zeytinyağı ihracatı 506 milyon dolar seviyesine indi”
Uygun, dökme zeytinyağına getirilen yasaklama sonrasında 2023/24 sezonunda zeytinyağı ihracatının miktar bazında yüzde 52 azalışla 146 bin tondan 70 bin tona gerilediğini, tutar bazında ise yüzde 29 oranında azalarak 506 milyon dolar seviyesine indiğini belirtti. Ortalama ihracat fiyatının yüzde 48 artışla 7,16 dolara yükseldiğini vurgulayan Uygun, “İhracatın yüzde 80’i ambalajlı olarak gerçekleştirildi” dedi.
İhracatçıların ihracatın birinci ilgili kurumu olsa da bu sektörde üreticiler, sanayiciler, tüccarlar ve tüketicilerin olduğunu kaydeden Uygun, “Tüketiciler, perakendeciler, üreticiler, kooperatifler, birlikler, oda ve borsalarla bir araya gelinerek alınması gereken kararlar tek elden ve tek cümleyle alınıyor. Saydığım tüm paydaşlar alınan kararın sonuçlarına katlanmak zorunda kalıyor” ifadelerini kullandı. Uygun, Cumhurbaşkanlığı kararıyla Gıda Tarım Kurulu kurulduğunu vurgulayarak, kurula güvenildiğini ve kuruldan büyük beklentilerin olduğunu da dile getirdi.
“Zeytin üretiminin 3,60 milyon ton olması bekleniyor”
Tarım Bakanlığı’nın 2024/25 sezonu rekolte tahminine göre; Türkiye’nin toplam zeytin üretiminin 3,60 milyon ton olmasının beklendiğini söyleyen Uygun, bu üretimin 750 bin tonunun sofralık, 475 bin tonunun ise zeytinyağı üretimine ayrılacağının öngörüldüğünü ifade etti. Uygun, bu resmi rapora göre; Türkiye’nin sofralık zeytin üretiminde dünya liderliğine, zeytinyağı üretiminde ise İspanya’nın ardından ikinci sıradaki konuma ulaştığını belirtti. Uygun, katma değerli ihracat modelini güçlendirerek, sektör ihracatını yeniden 1 milyar dolar seviyelerine taşımayı amaçladıklarının altını çizdi.
“Güven kaybına uğradık”
Sektörün zeytinyağı ihracatı yasağına rağmen başarılı işler yaptığını söyleyen EZZİB Yönetim Kurulu Üyesi Seyit Güngör Şarman, yasakların ihracatçıların çabalarına rağmen Türkiye’nin yaklaşık 400-450 milyon dolar gelir kaybına neden olduğunu ifade etti. Şarman yasakla ilgili, şöyle konuştu: “Ortada 5 euro’dan 9 euro’ya çıkmış fiyatlar vardı. Bunu satabileceğimiz ürünlerimiz vardı. Türk zeytinyağı tüketicisinin marketlerde ürün bulamama gibi bir sıkıntısı yoktu. Yasak boyunca ülkemiz sadece döviz kaybetmedi aynı zamanda ciddi bir biçimde pazar kaybetti. Bunlardan çok daha üzerinde durulması gereken; güven kaybına uğradık. Bazı ihracatçılar, alıcılarla sorun yaşamak zorunda kaldı.”
