Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2025 yılının 2.çeyreğine ilişkin ‘Banka Kredileri Eğilim Anketi’ni yayımladı. Ankete göre; 2025 yılının ikinci çeyreğinde, bankaların işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları genel olarak sıkılaştırdıkları belirtildi. Alt kırılımlar incelendiğinde; vade bakımından uzun vadeli kredilere uygulanan standartlar temelde aynı kalırken, kısa vadeli kredilere uygulanan standartların sıkılaştığı, para cinsi bakımından TL kredilere uygulanan standartlarda belirgin bir değişim gözlenmediği kaydedildi. YP kredilere uygulanan standartların ise sıkılaştığı, ölçek bakımından da KOBİ’lere verilen kredilere uygulanan standartlarda belirgin bir değişim gözlenmezken, büyük işletmelere verilen kredilere uygulanan standartların sıkılaştığına yer verildi.
Kredilere uygulanan standartların gevşemesi bekleniyor
2025 yılının üçüncü çeyreği için bankaların beklentisinin işletmelere verilen kredilere uygulanan standartların, YP krediler ve büyük işletmelere verilen krediler dışında genel olarak bir miktar gevşeyeceği yönünde olduğu aktarıldı. 2025 yılının ikinci çeyreğinde, çoğunluğu ihtiyaç kredilerinden oluşan diğer bireysel kredi türlerine uygulanan standartların gevşediği, konut ve taşıt kredilerine uygulanan standartlarda ise belirgin bir değişim olmadığı vurgulandı. 2025 yılının üçüncü çeyreği için bankaların beklentisinin tüm bireysel kredi türlerine uygulanan standartlarda belirgin bir değişim olmayacağı yönünde değerlendirme yapıldı.
İşletmelerin banka kredilerine olan talebi incelendiğinde, işletmelere verilen kredilerde genel olarak talepte artış görüldüğü kaydedildi. Alt kırılımlar incelendiğinde; uzun vadeli kredi talebi temelde aynı kalırken, TL kredi talebinde bir miktar azalış, KOBİ kredi talebi başta olmak üzere işletmelere verilen diğer kredilerde ise talepte artış görüldüğünün altı çizildi. Peşin alımlarda uygulanan iskonto ve kolaylıklar talebi artırıcı yönde etkileyen en önemli faktör olurken, 2025 yılının üçüncü çeyreğinde, işletmelere verilen tüm kredilere olan talepte belirgin bir artış beklendiği belirtildi.
İkinci çeyrekte konut kredi talebi arttı
2025 yılının ikinci çeyreğinde, konut kredi talebinde artış, taşıt ve diğer bireysel kredilere olan talepte ise azalış görülürken; konut kredilerinde diğer bankalardan sağlanan krediler, talebi artıran en önemli faktör olarak öne çıktı. Taşıt kredilerinde finansman ihtiyaçları ve alternatif finansman kullanımı, diğer bireysel kredilerde finansman ihtiyaçları talebi azaltan faktörler olurken, 2025 yılının üçüncü çeyreği için bankaların beklentisi, tüm bireysel kredi türlerine olan talepte belirgin bir değişim olmayacağı yönünde oldu.
İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan koşul ve kurallara bakıldığında, ortalama ve daha riskli krediler üzerindeki kâr marjlarında artış, teminat ihtiyacına ilişkin koşul ve kurallarda sıkılaşma görüldüğü aktarıldı. Bireysel kredilere uygulanan koşul ve kurallar incelendiğinde, tüm bireysel kredi türlerinde, ortalama krediler üzerindeki kâr marjlarında azalış görülürken, daha riskli krediler üzerindeki kâr marjlarında belirgin bir değişim gözlenmediği vurgulandı. Diğer bireysel kredilerde, vadeye ilişkin koşul ve kurallarda ise gevşeme görüldü.
Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde, 2025 yılının ikinci çeyreğinde yurt içi fonlama koşullarında belirgin, yurt dışı fonlama koşullarında ise bir miktar sıkılaşma görüldüğü kaydedildi. Yurt dışı fonlama maliyeti ile diğer koşul ve kuralları, yurt dışı fonlama koşullarını sıkılaştırıcı yönde etkilerken, 2025 yılının üçüncü çeyreğinde, yurt içi ve yurt dışı fonlama koşullarının belirgin bir şekilde gevşeyeceği beklentisine yer verildi.
