“Bana finansal oranlarınızı söyleyin size ne olduğunuzu söyleyeyim!”.
Yönetim danışmanlığı konusunda ön görüşme yaptığım bir aile şirketinde söze böyle başlayınca muhatabımın rahatsız olduğunu gözlemledim ve aklımdan “Bingo” demek geçti. Sanırım tam ortadan vurmuştum. Konuşmayı yöneten ailenin büyük ağabeyi sözü alarak düşündüklerimi teyit eder nitelikte olan hikayesini (sanırım hiçbir şeyi gizlemeden) anlatmaya başladı.
Beş yıl önce başarılı bir şekilde kurulan ve otomotiv yedek parçaları üreten bir girişimdiler. Başlangıçta, ürünlerinin talebi yüksekti ve şirket hızla büyüyordu. Ancak, zamanla bazı finansal sorunlar baş göstermeye başladı.
İlk olarak karlılık sorunu yaşamaya başladılar. Kurulduktan sonraki üç senede karlı bir şekilde iş yaparken son dönemlerde kar marjları giderek azalmış, ürün maliyetleri yükselirken rekabet artmıştı. Bu durum da net kar marjlarını önemli ölçüde azaltmıştı.
Büyümelerini finanse etmek için bankalardan büyük miktarda borç alınmıştı ancak borçların geri ödenmesi gittikçe zorlaşıyordu. Borçluluk oranları ciddi şekilde arttığından bankalar nezdindeki kredi notu olumsuz etkilenmişti. Dolaysı ile de şirketin nakit akışı sorunları başlamıştı. Borçlarını ödemekte güçlük çekiyor ve tedarikçilere ödemeler de gecikiyordu. Bu durum, tedarikçi ilişkilerini bozup, malzeme teminini zorlaştırmaya başlamıştı.
Şirket, mali durumu düzeltmek için personel maaşlarında kesintiye gitmek ve bazı departmanları kapatmak zorunda kalınca da işyeri atmosferi olumsuz etkilenmişti. Bütün bu olumsuz gelişmeler sonunda şirketin aile fertlerinden oluşan ortakları, hisselerinin değer kaybettiğini ve geleceğe yönelik belirsizlikleri endişeyle fark edip bir çıkış yolu arama çabasına girmişlerdi.
Aslında durum çok açık olarak ortaydaydı, şirket mali anlamda kötü yönetiliyor, ciro ve karlılık iyi olduğundan, birçok şeye ihtiyaç duymadıklarından, sadece şekil şartını yerine getirmek için hazırladıkları mali tablolara hiç bakılmıyordu.
Kahveler geldiğinde ortamı biraz yumuşatmak amacıyla “Hiçbir şey için geç kalınmış gözükmüyor” diyerek lafa başladım. Onlardan ilk ricam mali işler yöneticisi ile birlikte bugüne kadar doğru dürüst yapmadıkları finansal oranlar tablosunu oluşturmak için çalışma başlatmaları oldu.
Hikâyeyi burada keserek biraz da finansal oranları konuşalım.
Finansal oranlar, bir işletmenin finansal sağlığını ve performansını değerlendirmek için kullanılan önemli araçlardır. İşletmelerin mali durumu hakkında bilgi sağlama ve kararlarını destekleme açısından önemlidirler.
İşte finansal oranların neden önemli olduğuna dair bazı nedenler:
1. Performans Değerlendirmesi:
Finansal oranlar, bir işletmenin finansal performansını değerlendirmek için kullanılır. Karlılık, likidite, özkaynak verimi gibi rasyolar, işletmenin nasıl bir performans gösterdiğini anlamamıza yardımcı olur.
2. Karar Alma:
İşletme sahipleri, yöneticileri ve yatırımcılar, finansal oranları inceleyerek işletmeyle ilgili kararlar alabilirler. Örneğin, yatırımcılar bu oranları kullanarak bir şirkete yatırım yapmaya karar verirken, yöneticiler işletme stratejilerini belirlerken bu verileri dikkate alabilirler.
3. Risk Değerlendirmesi:
Finansal oranlar, işletmenin finansal sağlığını ve risklerini belirlememize yardımcı olur. Örneğin, borçluluk oranları işletmenin finansal riskini gösterir. Bu sayede işletme sahipleri ve yöneticiler gelecekteki mali zorlukları önceden tahmin edebilirler.
4. Verimlilik İzleme:
Finansal oranlar, işletmenin verimliliğini değerlendirmek için kullanılır. Örneğin, dönemsel karlılık rasyoları işletmenin kârlılığını izlememize ve gerektiğinde düzeltmeler yapmamıza yardımcı olabilir.
5. Finansal Planlama:
İşletmeler, finansal oranları kullanarak geleceğe yönelik finansal planlar yapabilirler. Bu planlar, bütçe oluşturma, sermaye gereksinimlerini tahmin etme ve büyüme stratejilerini belirleme gibi alanlarda yardımcı olur.
6. Dış İlişkiler:
İşletmeler, finansal oranları dış paydaşlarla (bankalar, yatırımcılar, tedarikçiler, müşteriler) paylaşarak güvenilirliklerini artırabilirler. Güçlü finansal durum, işletmenin dış ilişkilerini olumlu yönde etkileyebilir.
Sonuç olarak, finansal oranları takip etmek, bir işletmenin finansal sağlığını değerlendirmek ve yönetmek için hayati öneme sahiptir. Finansal oranlarınızı oluşturarak muhtemel finansal sorunları erken teşhis edip, zamanında müdahale edebilirsiniz.
Kritik bir karar alma aşamasında, örneğin, yeni bir yatırım yapma, bir ürün hattını değiştirme veya bir finansman kararı alırken, finansal oranların analiz sonuçlarından yararlanabilirsiniz.
Bir başka faydalı yanı ise, şirket performansını değerlendirme ve gerektiğinde düzeltmeler yapma fırsatı sunar. Örneğin, karlılık oranlarını artırmak ya da maliyetleri azaltma stratejileri yapmak için bu oranlar bize fikir verebilir.
Keza işletmenin finansal risklerini değerlendirmenize yardımcı olur. Borçluluk oranları ve likidite oranları gibi veriler, işletmenin mali riskini anlamanıza ve gerektiğinde riskleri azaltmamıza rehber olur.
Finansal oranlar, geleceğe yönelik bütçeleri ve finansal planları hazırlamak için de kullanılır. İşletmeler, bu verileri kullanarak kaynakları daha iyi tahmin edebilir ve hedeflerine ulaşmak için stratejiler geliştirebilir.
Güçlü finansal oranları olan şirketler bankalar, yatırımcılar ve tedarikçiler gibi dış paydaşlarla daha güvenilir bir ilişki kurabilirler. İyi finansal performans, işletmenin dış ilişkilerini olumlu bir şekilde etkileyebilir.
Şirket yönetimleri yatırımcılara daha fazla güven vermek için finansal oranları düzenli olarak paylaşabilirler. İyi finansal performans, yeni yatırımcılar çekmek için önemlidir.
Son olarak da şunu söyleyebilirim: Finansal oranlar, işletmenin mali disiplinini artırır. İşletme sahipleri ve yöneticileri, bu oranları izlemek ve hedefleri sürdürmek için finansal sorumluluklarını daha iyi anlayabilirler. Finansal oranlar, işletmelerin sürdürülebilirliklerini sağlama, kararlarını iyileştirme ve finansal sağlıklarını izleme açısından kritik öneme sahiptir. Bu nedenle, işletmelerin düzenli olarak finansal oranlarını hesaplamaları ve izlemeleri önemlidir.
Lafı başladığım gibi bitireyim; bana finansal oranlarınızı söyleyin size ne olduğunuzu söyleyeyim!
