Son dönemde astronomik büyüme kaydeden taşıt kredisi tutarının, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın kredi sıkılaştırma politikaları sonrası düşüşe geçeceği öngörülüyor. Taşıt kredilerinde beklenen düşüşün sektöre yansımalarını değerlendiren arabam.com CEO’su Arda Ayvaz, “Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in; ‘Taşıt kredilerinde sınırlayıcı bir perspektife sahibiz. Kredi büyümesini düşüreceğiz’ açıklamasından da kredilere sınırlama getirileceği değerlendirmesini yapabiliriz. Taşıt kredilerinde görülen azalma nedeniyle araç alımında yavaşlama söz konusu olabilir” dedi.
Temmuzda taşıt kredisi 85 milyar TL’yi görmüştü
Taşıt kredisinin son bir senede yüzde 233’ten fazla artış gösterdiğini kaydeden Ayvaz, “Taşıt kredisi tutarı Temmuz 2022’de 25 milyar 613 milyon TL iken Temmuz 2023’te 85 milyar 457 milyon TL’ye çıktı” dedi. Türkiye’de otomotiv sektörünün makroekonomik dengelerle paralel olarak değişkenlik gösterdiğini söyleyen Ayvaz, Ticaret Bakanlığı’nın ikinci el araç satış fiyatına yönelik temmuz ayında getirdiği düzenlemenin de sektörü etkilediğini belirtti.
Araç satışlarında yavaşlama
İkinci el araç satış fiyatına yönelik düzenlemenin, yükselen fiyat ortamında tüketicilerin yararına olduğunu ifade eden Ayvaz, “Düzenleme ile ilanların yayında kalma süreleri uzadı. Bu da bize araç satışlarında bir yavaşlama olduğunu gösteriyor. Öte yandan, ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti yetki belgesiyle satış yapanların yanı sıra 2023 yılı içinde yetki belgesiz en az 3 adet ikinci el motorlu kara taşıtı satışı yapan tüm gerçek ve tüzel kişilerin 6 ay 6 bin kilometre düzenlemesine aykırı satışları noterlikler tarafından engellenmeye başlandı. Bu durum da satışlara etki etti” diye konuştu.
Bakanlık düzenlemesi ikinci el piyasasını geriletti
Düzenleme ile getirilen kısıtlamanın 2024’e kadar geçerli olduğunu hatırlatan Ayvaz, “Düzenlemeye aykırı ilanların uyarılması, aykırı tutumu sürdürenlere 300 bin TL’ye kadar ceza uygulanacağı açıklanmıştı. Ticaret Bakanı Ömer Bolat geçtiğimiz günlerde sahte ilanlara ilişkin getirilen ağır cezaların neticesini görmeye başladıklarını söyledi. Bakanımızın açıklamasına göre de otomotiv piyasasında ikinci elde piyasa fiyatlarında yüzde 10-15 düşüşler var. Cezaların bu noktada caydırıcı olması son derece olumlu bir gelişme. Buna karşın taşıt kredilerinde yaşanan azalmanın araç alımında yavaşlamaya yol açtığını söyleyebiliriz” şeklinde ifade etti.
“Bayilik sistemi değişiyor”
Düzenleme konusunda, ‘arabam.com’ olarak Ticaret Bakanlığı ile işbirliği halinde olduklarını da dile getiren Ayvaz, “Kullanıcıların tüm sıfır araç fiyat bilgilerine şeffaf şekilde ulaşmasını sağlayacak ürün geliştirmeleri hayata geçirmek için çalışmalara başladık. Önümüzdeki dönemde otomotiv sektörünün hız kesmeden dijitalleşeceği, yeni gelişmeleri göreceğimiz bir süreç bizleri bekliyor. Global ölçekte bayilik sisteminin yavaş yavaş değiştiğini görüyoruz. Otomotiv firmaları satışlarını online olarak gerçekleştirmeye başladı. Dolayısıyla çok daha dijital ve şeffaf bir döneme giriş yapıyoruz” cümlelerine yer verdi.
“Birince elde stok sorunu kalktı”
Piyasalardaki sıfır araç tedarikini değerlendiren Ayvaz, birinci elde stok sorunun kalktığını söyledi. Ayvaz, “Sıfır araç tedariki tarafında sorunlar azaldığı gibi, alımların düşmesi ve kredilerin azalması ile stok birikmeye başladı. Burada bazı markaların kampanyalara başladığını da görüyoruz. Bu da artık piyasada istenen aracın bulunabildiğine işaret ediyor” diye konuştu.
Otomotiv satışlarını etkileyen krediye erişim sorunu hakkında Bakan Şimşek’in ‘Kredi kartları, bireysel kredi, taşıt kredisi ve ikinci konut kredisinde sadece faizleri artırarak değil, bankalar üzerinden kredi verme iştahını keserek de kredi büyümesini düşüreceğiz’ açıklamasına da değinen Ayvaz, “Krediye erişim arttıkça otomotiv satışlarına etkisi pozitif olur” dedi. Ayvaz son olarak, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) kredi limitlerini ve vadeleri artırmasının sektöre pozitif etki yaratacağını da kaydetti.
Karakaş: Fiyatlarda %6-8 arası düşüş var
Sıfır araçlarda bulunurluğun artışı ve ikinci elde durgunluğun etkisiyle pazarın negatif bir pozisyonda olduğunu söyleyen Karakaş, “Pazardaki beklenti ve hedefler bu yıl satışların 7,5 milyonu bulmasıydı. Durgunluk devam ettiği takdirde ikinci el araç pazarı bu yılı ancak 6-6,5 milyonla kapatır şeklinde öngörüyoruz. Son 2 ayda ortalama marka-modele bağlı olarak fiyatlarda yüzde 6 ile 8 arasında düşüş mevcut” diye konuştu.
“BDDK vadeleri artırmalı”
Kredi vasıtasıyla otomobil satın alımlarının ortalamada ciddi düşüş kaydettiğini belirten Karakaş, “Vatandaşların kredi başvuruları ya onaylanmıyor ya da komik diyebileceğimiz tutarlarda kredilerle karşılaşıyor. Bayilerimize gelen birçok tüketicide de bu problemle karşılaşıyoruz. Talep çok yüksek, ancak krediye ulaşım reelde artık her anlamda imkansız. BDDK’nın son 1,5 yıldır izlediği politikalardan taviz vererek vadeleri artırması elzem, aksi takdirde nihai tüketici otomobile erişemeyecek” ifadelerine yer verdi.
