Türkiye’de şiddet verilerine göre Türkiye’de şiddet gören her 10 kişiden 8’inin kadın olduğu belirlendi
KÜBRA CEYLAN
Kadın yönelik şiddette farkındalık oluşturmak adına dünya dört bir yanında 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü olarak kutlanıyor. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu ve Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu UNFPA-TKDF’in 2023 yılında yayımlananan Türkiye’de Ev İçi Şiddet Raporuna göre, 2008 ve 2022 yılları arasında erkeklerin 4 bin 86 kadını katlettiğini açıkladı. 2022 yılında öldürülen kadınların sayısı 381 oldu. TKDF verilerine göre 2021 yılında 348 olan kadın cinayeti sayısı 2022 yılında 381’e çıktı. 2022 yılında en çok kadın cinayetinin işlendiği ekim ayında, 39 kadın katledildi.
UNFPA-TKDF Ev İçi Şiddet Raporuna göre ise Türkiye’de şiddete maruz bırakılan her 10 kişiden 8’i kadın, yüzde 73’ü evli ve büyük oranda 31-55 yaş arasında. Faillerin yüzde 90’ı erkek, yüzde 63 oranda ‘eş’, yüzde 21 oranında ise aile üyesi olduğu belirtildi.
En fazla evli kadınlar şiddete maruz kalıyor
Ev İçi Şiddet Acil Yardım Hattı Raporuna göre, “Ev İçi Şiddet Acil Yardım Hattı”na 2007-2021 yılları arasında 28 bin 198 arama geldi. 900’den fazla kişi hattı birden fazla kez aradı. En çok sayıda çağrı, pandeminin başladığı ve eve kapanmaların yaşandığı 2020 yılında yapıldı. Hatta gelen aramaların yüzde 57’si bizzat şiddete maruz bırakılan kişiler tarafından yapıldığı görüldü. Yapılan aralar neticesinde yüzde 16 ile “aile üyeleri”, aileyi de ‘arkadaş’ ve ‘komşu’ takip etti. Her 100 aramadan 2’sini ise bizzat failler yaptı. Çoğunluğu, şiddet uyguladığı kişinin yerini öğrenmek için ararken, psikolojik yardım talep edenler de oldu. Şiddete maruz bırakılan kişilerin her 10 kişiden 8’i kadın olduğu, her 10 aramadan birinde hem kadına hem çocuğa yönelik şiddet raporlandı.Şiddete maruz bırakılanların yüzde 73’ü evli, yüzde 12’si bekar ve yüzde 7’si de boşanmış kişiler. Şiddete maruz bırakılanlar yüzde 42 oranında 31-55 yaş arasında. 19-30 yaş grubunda şiddet görenler ise yüzde 37. En az ihbar ise 55 yaş üzeri yaş grubundan yapıldı.
Türkiye’de nüfusun yarısının kadınlar oluşturuyor
2022 TÜİK verilerine göre, Türkiye nüfusunun yüzde 49,9’unu kadınlar, yüzde 50,1’ini erkekler oluşturuyor. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre 2022 yılında, kadın nüfus 42 milyon 575 bin 441 kişi, erkek nüfus 42 milyon 704 bin 112 kişi oldu. Diğer bir ifadeyle, toplam nüfusun yüzde 49,9’unu kadınlar, yüzde 50,1’ini ise erkekler oluşturdu. Kadınlar ile erkekler arasındaki bu oransal denge, kadınların daha uzun yaşaması nedeniyle, 60 ve daha yukarı yaş grubundan itibaren kadınların lehine değişti. Kadın nüfusun oranı, 60-74 yaş grubunda yüzde 52,2 iken 90 ve üzeri yaş grubunda yüzde 72,4 oldu.
Kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 67,6
Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre, 2021 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki işgücüne katılma oranının yüzde 51,4 olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda yüzde 32,8, erkeklerde ise yüzde 70,3 oldu. İşgücüne katılma oranı eğitim durumuna göre incelendiğinde, kadınların eğitim seviyesi yükseldikçe işgücüne daha fazla katıldıkları görüldü. Okuryazar olmayan kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 12,8, lise altı eğitimli kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 25,3, lise mezunu kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 32,5, mesleki veya teknik lise mezunu kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 38,5 iken yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 67,6 oldu.
Eğitim farkında kadın önde
ADNKS sonuçlarına göre, resmi evliliklerde eşler arasındaki eğitim farkı incelendiğinde, 2021 yılında kadınların yüzde 39,4’ünün kendilerinden daha yüksek eğitimli erkeklerle evli olduğu görüldü. Eşlerinden daha yüksek eğitimli olan kadınların oranının yüzde 15,9, eğitim seviyeleri aynı olan eşlerin oranının ise yüzde 42,8 olduğu görüldü.
Kadın büyükelçi oranı yüzde 27,2
Dışişleri Bakanlığı verilerine göre, kadın büyükelçi oranı 2011 yılında yüzde 11,9 iken 2022 yılında yüzde 27,2 oldu. Erkek büyükelçi oranı ise 2011 yılında yüzde 88,1 iken 2022 yılında yüzde 72,8 oldu.
Kadın milletvekili oranı yüzde 17,3
Türkiye Büyük Millet Meclisi verilerine göre, 2022 yıl sonu itibarıyla 579 milletvekili içerisinde kadın milletvekili sayısının 100, erkek milletvekili sayısının ise 479 olduğu görüldü. Meclise giren kadın milletvekili oranı, 2007 yılında %9,1 iken 2022 yılında yüzde 17,3 oldu.
Kadın profesör oranı yüzde 33,2
Yükseköğretim istatistiklerine göre, yükseköğretimde görevli profesörler içinde kadın profesör oranı 2010-2011 öğretim yılında yüzde 27,6 iken 2021-2022 öğretim yılında yüzde 33,2 oldu. Doçent kadrosunda görev yapan kadın oranı 2021-2022 öğretim yılında yüzde 40,2 iken öğretim görevlisi kadrosunda görev yapan kadın oranı yüzde 50,8 oldu.
Yönetici kadın oranı yüzde 20,7
Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre, şirketlerde üst düzey ve orta kademe yönetici pozisyonundaki kadın oranı 2012 yılında yüzde 14,4 iken 2021 yılında yüzde 20,7 oldu.
Öte yandan, dünya genelinde kadın yönelik şiddetin istatistiklerine bakıldığında Birleşmiş Milletler (BM) Kadın Biriminin 2019 yılında yayımladığı verilere göre, dünya genelinde kadınların yüzde 35’i hayatlarının bir döneminde eşleri tarafından fiziksel ve/veya cinsel şiddete maruz kalıyor.
