SEDA GÖK
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, yüksek teknolojili ürünlerin stratejik ham maddesi olan nadir toprak elementlerinin (NTE) çıkartıldığı tesisi ziyaret etti. Eskişehir’deki işletmenin elektrikli araçlar ve yenilenebilir enerji teknolojileri konusunda Türkiye’yi çok önemli bir noktaya taşıyacağını vurgulayan Bakan Bayraktar, endüstriyel tesise geçilmesiyle birlikte Türkiye’nin NTE üretebilen 5 ülkeden biri olacağını ve dünyada önemli bir tedarikçi konuma geleceğini ifade etti. Tesisteki incelemelerinin ardından değerlendirmede bulunan Bakan Bayraktar şu ana başlıklara vurgu yaptı:
“Madenler konusunda çok iddialı hedeflerimiz var. Türkiye’nin madenlerde net ihracatçı olması gibi Cumhurbaşkanımızın koyduğu bir hedefle yürüyoruz. Bu hedef doğrultusunda madenciliğimizi katma değerli madencilik olarak geliştirmek istiyoruz. Burada içinde bulunduğumuz tesis de bunun çok çarpıcı bir örneği. Nadir toprak elementleri dünyada gelişen yeni teknolojiler, batarya teknolojileri, yenilenebilir enerji teknolojileri ve esası itibari ile enerji dönüşümünün olmazsa olmazlarından bir tanesi. Onun için adı kritik madenler olarak adlandırılıyor.
En büyük ikinci rezerv
Geçtiğimiz günlerde COP28 taraflar konferansında vurgu yapılan, dünyada başarılı bir enerji dönüşümü, iklim değişikliği ile mücadele isteniyorsa bunun mutlaka kritik madenlerle destekleniyor olması vurgulanmıştı. Bu çerçeve biz de uzun yıllara dayanan araştırmalarımızın neticesinde Eskişehir Beylikova’da, şu anda içinde bulunduğumuz tesis ve etrafındaki sahalarda dünyanın tek yatakta en büyük ikinci rezervini keşfetmiş durumdayız.
Sırada endüstriyel tesis var
Burada yaklaşık 690 milyon tonluk bir cevher var. Biz bu kaynağın işletilmesi ile alakalı ilk etapta bir pilot tesis kurduk ve geçtiğimiz Nisan ayında sayın cumhurbaşkanımız buranın açılışını yapmıştı. İlk etapta 1200 tonluk bir cevher işleyeceğiz. Bu tesisten aldığımız neticeler sonucunda da yılda 570 bin tonluk cevheri işleyecek ve yaklaşık yılda 10 bin tonluk nadir toprak oksidi üretecek endüstriyel tesisi kurmayla alakalı çalışmalarımıza devam ediyoruz. Bu sayede dünyada ilk 5 ülkeden biri olacağız. Elbette bu bizim kendi sanayimize, özellikle elektrikli araçlarımız, özellikle yenilenebilir enerji teknolojileri ile alakalı bizi çok önemli bir noktaya taşıyacak ve dünyada da birçok ülkenin bu ham maddeye bu nadir toprak elementlerine erişimi ile alakalı önemli bir tedarikçi konuma gelmiş olacağız.
Gelişen teknolojilerde önemli avantaj
Bu tesis ve buradaki çalışmalar fevkalade önem arz ediyor. Burada ciddi bir AR-GE çalışması yürütüldü. Artık ürün almaya başladık. Elbette ki bunu endüstriyel baza ve yüksek miktarlara çıkarmayı hedefliyoruz. Bu bize birçok alanda, yeni gelişen teknolojilerde önemli bir avantaj ve diğer ülkelerin önüne getirebilecek bir proses olacak bir çalışma. İnşallah bunu önümüzdeki yıllarda ve en kısa sürede hayata geçirmek için çalışmalarımıza devam ediyoruz.”
Nadir Toprak Elementleri nedir?
Nadir Toprak Elementleri, (NTE) kimyasal elementlerin sınıflandırılması için geliştirilen periyodik tabloda, atom numaraları 57’den 71’e kadar olan ve kimyasal olarak benzer özellikler gösteren 15 element (Lantanyum, Seryum, Praseodimiyum, Neodimiyum, Prometiyum, Europiyum, Samariyum, Gadoliniyum, Tulyum, Terbiyum, Disprosiyum, Holmiyum, Erbiyum, Yitriyum, Lutetiyum) ile İtriyum ve Skandiyum’dan oluşuyor.
Stratejik alanlarda kullanılıyor
Kimyasal özelliklerinin benzerliği nedeniyle bir arada olma eğilimi gösteren bu elementler, doğada yüksek konsantrasyonlarda bulunmamaları nedeniyle NTE olarak adlandırılıyor. Topraktan çıkarıldıktan sonra rafine edilen NTE’ler, yenilenebilir enerji teknolojilerinden akıllı füzelere, uydu haberleşmesinden yakıt hücrelerine, elektrikli otomobillerden enerji depolama sistemlerine kadar birçok stratejik alanda kullanılıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan açtı
NTE alanında kaynak ve üretim açısından Çin ilk sırada geliyor. Onu ABD izliyor. Uzun süredir NTE’ler ile ilgili çalışmalar yürüten Türkiye, 2022 yılında Eskişehir Beylikova’da dünyanın en büyük ikinci NTE rezervini keşfetti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen Nisan ayında pilot tesisin açılışını gerçekleştirirken endüstriyel tesis için de çalışmalar devam ediyor.
