Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İzmir İl Koordinasyon Kurulu, İzmir Tabip Odası, İzmir Barosu, DİSK ve KESK, İzmir Aliağa Gemi Söküm Tesislerinde sökülmek üzere Türkiye’ye getirileceği ifade edilen ‘Raymond Croze’ Gemisi hakkında açıklamada bulundular. Yapılan açıklamada TMMOB İzmir İl Koordinasyon Sekreteri Aykut Akdemir, geminin içerdiği tehlikeli ve asbestin bulunmasından dolayı gemi sökümüne izin vermeyeceklerini dile getirdi.
“Geminin her yerinde asbest kullanıldığı doğrulandı”
Yine söküm için Aliağa’ya doğru yola çıktığı belirtilen Fransız kablo döşeme gemisi Raymond Croze ile ilgili benzer iddialarla karşı karşıya olduklarını aktaran Akdemir, “Adı ‘Raymond Croze’, Fransız bayraklı, Sahibi Fransız şirket ‘Orange’. Geminin 18 Aralık’ta Toulon limanından ayrıldığı ve ‘Sea Vanquish’ römorkörü ile 27 Aralık 2023 tarihinde Aliağa’ya ulaştı. Geminin, Asbestin Fransa’da gemi inşa endüstrisinde hala yaygın olarak kullanıldığı 80’li yılların başında Fransa’da inşa edildiğini, o dönemde Fransa’da inşa edilen gemilerin hepsinin asbest içeren boyayla kaplandığını biliyoruz. Dolayısı ile geminin bütünü ile tehlikeli atık olması ile birlikte, geminin her yerinde asbest kullanıldığı gemiye ait Tehlikeli Madde Envanter Raporunda (IHM) da doğrulanıyor. Gemide 5 bin metrekareden fazla alanda asbestli boya olma ihtimali olmasına karşın, İHM de boya numunesi alınmamış olması soru işaretlerini büyütüyor” diye konuştu.
“Bilimsel verilerle kirlilik bir kez daha ortaya çıktı”
Aydemir, “Aliağa Bölgesinin çevresel yük ve kirlilik taşıma kapasitesinin aşılmış olduğu bilimsel ve kurumsal raporlarla defalarca ortaya konmuş, son olarka İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından gerçekleştirilen TUBİTAK ve Ege Üniversitesi Ziraat Mühendisliği Bölümü ortaklığında yapılan çalışma ile gerçekleştirilen Mevcut Durum tespitinde bilimsel veriler ve güncel ölçümler ile kirlilik bir kez daha ortaya kondu” dedi.
Aykut Aydemir, “Gemi döküm atıklarının nereye döküldüğünü, nerede bertaraf edildiğini bilmiyoruz. Bilgi aktarılmadı ve yanıt verilmedi. Bu işlemleri halkla ve kamuoyuyla paylaşsınlar ya da yapmasınlar. Bu gemide hiç bir açıklama yapmadan içinde ne tür atıkların olduğunu söylenmeden ve bertaraf etmeden izin vermeyeceğiz” ifadelerini kullandı.
“Gemi sökümü süreci bilimsel ve teknik olarak değerlendirmeli”
Türkiye’nin tek gemi söküm tesisinin bulunduğu yer olan Aliağa, hem de ağır sanayinin bulunduğu bölge olması nedeniyle çok hassas bir bölge olduğunu dile getiren Aydemir, “Bu nedenle de şeffaf, çalışan sağlığı, çevre ve halk sağlığı ile doğayı koruyan bir perspektifle süreç yürütülmeli. Yaşanan olumsuzlukların tekrarlanmaması için, gerekli yasal düzenlemeler yapılmalı, hem gemi söküm tesislerinin hem de tüm Aliağa’da bulunan ağır sanayi tesislerinin işletim koşulları etkin bir şekilde denetlenmeli. Ayrıca kapasite artışı ve yeni tesislerin açılmasına izin verilmemeli. Aliağa’da çevresel mevzuata aykırı işlem yapan, çevre ve halk sağlığı sorunu yaratan işletmelerde gemi sökümüne son verilmeli. Gemi sökümü sürecinin bilimsel ve teknik değerlendirmeleri ile etkin bir kamusal denetimle yürütülmesi için gerekli çalışmaların ivedilikle gerçekleştirilmesi gerekiyor” sözlerine yer verdi.
“Şeffaf bir denetim süreci yönetilmeli”
Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şube Teknik Sorumlusu Selma Akdoğan ise “Bu bir sektör sorunudur. Aliağa’da bir sanayisi vardır. Yıllardır özel bölge gibi faaliyet gösteriyor. Şirketlerin beyanlarında atık miktarda küçültülmeye çalışsa da atık envanterlerin olmadığı ve yürütmeyi durdurma kararın olmasına rağmen parçalanan gemilerle karşılaştık. Miktarları asbestlere sıkıştırmaya çalışıyorlar, gemi söküm sektöründe. Bir çok tehlike var, ağır metaller atık yağlar petrol gibi listesi uzun tehlikeli maddeler var. Bunların nasıl bertaraf edileceğinin sunulması lazım. Çevre lisans yönetmeliği dışında faaliyet göstermekte. Kontrol ve denetimler eksik. Şeffaf bir denetim süreci yönetilmeli” ifadelerini kullandı.
