Yıldız Teknik Üniversitesi’nin teknoparkında geliştirilen ve 7 yıllık bir çalışmanın ürünü olan Deprem Erken Uyarı Sistemi Emergency Disaster Information System (EDIS), kullanılmaya başlandı. Japon uygulamasının ötesinde bir performansa sahip olarak kabul edilen EDIS, depremin merkez üssüne uzaklığına bağlı olarak 120 saniyeye kadar erken uyarı yapabiliyor.
EDIS Deprem Erken Uyarı Sistemi’nin Kurucu Ortağı ve CEO’su Ali Emre Erişen, şu anda sisteminin tüm Marmara Bölgesi’ni kapsayacak şekilde aktif olarak çalıştığını belirtti. Çalışmaların tüm Türkiye genelinde devam ettiğini ifade eden Erişen, “Şu ana kadar bankalardan, holdinglere, sanayi şirketlerinden, AVM’lere kadar toplamda 250 kurumda sistemimizi aktif olarak kullanıyoruz. Bu kurumların şubelerini de dahil ettiğimizde, kullanım alanı bin işyerine yaklaşıyor. Bu sayede, deprem dalgaları işletmelere ulaşmadan önce makineler durdurulabiliyor, kapılar otomatik olarak açılıyor ve merdivenler çıkış yönüne yönlendiriliyor. Ayrıca, akıllı sistemler aracılığıyla depremle ilgili yangın, su gibi tedbirlerin alınması sağlanıyor” dedi.
“Sistem, yaklaşık 50 aylık bir sürede Türkiye genelinde uygulanabilir”
EDIS’in Marmara Bölgesi’nin tamamını kapsayacak şekilde aktif olarak çalıştığını ifade eden Eriş, sistemin yaklaşık 50 aylık bir süre içinde tüm Türkiye genelinde uygulanabilir hale geleceğini bildirdi. Yapay zekâ tabanlı EDIS, mülkiyeti kendisine ait olan, en etkili noktalara yerleştirilmiş yüksek teknoloji deprem istasyonları ile depremi yerinde tespit ederek depremden etkilenebilecek bölgelere erken uyarı gönderen ve tedbir almayı sağlıyor. Bunun için ise sadece sağlam ve dayanıklı kablolu bir internet bağlantısı gerekiyor. EdisBox ile erken uyarı sistemine bağlanan yerler, akıllı sistemlerle saniyeler içinde tedbir alabiliyorlar” diye konuştu.
“Belli büyüklüğün üzerindeki 503 depremde test edildi”
Erişen, deprem konusunda geliştirilen teknolojinin halen Japonya’da uygulanan erken uyarı sisteminden daha ileri ve işlevsel olduğu belirten Erişen, “Sistem, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş-Hatay depreminin ardından o bölgeye yerleştirilerek test edildi. Sistem kurulduktan sonra gerçekleşen belli büyüklüğün üzerindeki 503 artçı depremin tamamını tespit ettik ve erken uyarı sistemi aracılığıyla pilot olarak sistemi kullananlara bildirdik” dedi.
“EDIS’in mobil için testleri sürüyor”
Erişen ‘’EDIS ile sanayi işletmeleri, depremden önce gerekli önlemleri alarak, maddi ve manevi kayıplarını en aza indirilebilir. Sadece büyük depremlerde değil küçük ölçekli depremlerde de büyük zarar oluşuyor. Örneğin en son Silivri Depremi’nde büyük bir çimento fabrikasının mikserlerindeki dişliler kırıldı. 40 gün üretim yapamadılar. Büyük pizza markasının pizza fırınlarının dişleri kırıldı. Çünkü deprem anında makineleri durduramadılar. Türkiye’nin en büyük tekstil şirketlerinden birinin örme makinelerinin iğneleri kırıldı. Oysa o fabrikalardaki makinaları kapatmak için gereken süre 48 salise ile 4.13 saniye arasında değişiyor” sözlerine yer verdi.
Erişen, bireysel kullanım için EDİS Deprem Erken Uyarı Sistemi’nin cep telefonu uygulamasının testlerinin de yapıldığını, kısa süre içinde gelişmeleri kamuoyuyla paylaşacaklarını ifade etti.
