Dünya Sağlık Örgütünün ortaya koymuş olduğu sağlık tanımı itibariyle kişinin ruhen, bedenen ve sosyal manada iyi olma haline sağlık denmektedir. Bu tanıma hizmet eden herkes de bir anlamda sağlık çalışanı sayılmaktadır. Kimi meslek grupları direkt sağlık çalışanı olarak sayılmakla birlikte kimi meslek grupları ise dolaylı yönden sağlık çalışanı olarak tanımlanabilmektedir. Bir dahiliye uzmanının sağlık çalışanı olması gibi bir mühendiste sağlık çalışanıdır. Hekim direkt bu amaca hizmet ederken, mühendis bu amaca dolaylı olarak hizmet etmektedir. Dahiliye uzmanı, bozulan sağlığın düzeltilmesi için cerrahi operasyon yaparken bir inşaat mühendisi, kişinin doğa şartlarından ve yabani koşullardan korunması için ev/barınak inşa eder. Bu pencereden bakıldığında ilkinin görevi sağlığın bozulması ile başlar ve tekrar kazanımı için devam eder, diğerinin ise koruyucu anlayış bakımından sağlık bozulmasın diye dolaylı olarak başlar ve sürer. Aralarındaki fark; hekimlikte direkt amaç sağlığın iyileştirilmesidir, mühendislikte ise birçok amaç arasında sağlık çıktısı da vardır. Bu yaklaşımın sürdüğü bir alan ise işyerleridir. İş güvenliği uzmanı, çalışanın güvenliği ile ilgilenirken, güvenliğin sağlık için olması prensibiyle o da bir sağlık çalışanı statüsü kazanmaktadır. Tabi burada sağlık kavramının geniş bir yelpazede değerlendirilmesi gerektiğinden ötürü konuyu birkaç zeminde ele almak daha doğru olacaktır. Çalışanın sağlığını korumanın yolu herkesçe malum olan proaktif yaklaşım prensibine dayalıdır. Yani çalışanın sağlığı bozulmadan önce gerekli planlamanın yapılması ve tedbirlerin alınması gerektiği ile ilgili dinamik bir süreçtir. “Bedeni ve ruhsal sağlığı proaktif yaklaşım ile korumanın yolu ise temelde ilişkilerin sağlığından geçmektedir.
”Şu an dünyanın belli ülkelerinde iş yaşamı ile ilgili konulardan biri olan “Total Worker Health” (Toplam İşçi Sağlığı) konusu ülkemiz iş yaşamındaki İş Sağlığı ve Güvenliği politika ve faaliyetleri bakımından ciddi önem arz etmektedir. Özetle anlatmak gerekirse Toplam İşçi Sağlığı, çalışanı ilgilendiren tüm konuların sağlıklı bir zeminde yükselmesi felsefesine dayanan bir programdır. Bu programa göre çalışanın bedenen sağlıklı olması yeterli değildir! İşyerindeki ilişkilerinin, görev tanımlarının, işyerindeki hiyerarşik yapının, ücretli / ücretsiz izinlere erişim süreçleri gibi benzeri konuların da sağlıklı olması gerekmektedir. Elbette bu konunun bir paydaşı ise iş sağlığı ve süvenliği profesyonelleri ve yöneticileridir! Tüm bu süreçlerin doğru ilerlemesini sağlama yeteneğine sahip olması gereken kişilerin en önemlisi bu iki gruptur. “Burada yapmış olduğum profesyonel ve yönetici ayrımına yazının amacı itibariyle değinmeden geçeceğim.” İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapan kişilerin hukuk ve teknik bilginin yanı sıra en temelde ve kesin olarak bilmesi gereken konuların başında ilişki yönetimi gelmektedir. İlişkileri yönetemiyorsanız ne yazık ki kurumun/kuruluşun sağlık ve güvenlik performansında ciddi iyileşmeler ve gelişmeler olmayacaktır. Bu anlamda kişilerin sağlığı, diğer tabirle iş sağlığı, ilişkilerin sağlığına paralel ilerlemektedir. Samimiyetine güvenilmeyen bir iş sağlığı ve güvenliği profesyonelinin sağlıklı ilişkiler kurması beklenebilir bir şey olmadığı için güvenlik anlamında iyileşmeler de hayalin ötesine gitmeyecektir. Keza kendini yenileyip geliştirmeyen ve doğru tanımlayamayan bir iş sağlığı ve güvenliği profesyonelinin üst yönetim ve çalışanlar ile sağlıklı ilişkiler kurması beklenemez. İşyerinde sağlığı korumanın ve geliştirmenin yolunun ilişkilerin sağlığından geçtiği bilgisi ise beraberinde iletişim ve yönetim gibi bilim dalları ile dirsek temasında olunması gerektiği bilgisini doğurmaktadır. İletişim ve yönetim gibi disiplinler ile iç içe olan iş sağlığı ve güvenliği alanının multidispliner olması tam olarak buradan gelmektedir. İlişkileri ve algıları yönetemiyorsanız teknik ve hukuksal güvenlik telkinlerinin işyerinde çok fazla işe yaramadığını göreceksiniz. Buradan çıkarımla iş sağlığı ve güvenliği profesyonelinin, bilhassa yöneticilerinin iletişim, yönetim ve sosyoloji bilmemesi düşünülemez! Bu bilgilere sahip olunmaması eksiklik olarak ele alınamaz! Bu bilgiler, bu işin olmazsa olmaz ana unsurlarıdır. Kişilerde yokluğu, kişilerin henüz o statülere hazır olmadığı anlamını taşımaktadır. O statülere henüz hazır olmayan ve temelde öğrenmesi gerekenleri hali hazırda öğrenmemiş kişilerin işyerinde güvenli bir ortam oluşturma çabaları, üzülerek belirtiyorum ki beyhudedir…
