Enflasyon rakamları, gerek tüketici gerekse de üretici fiyatlarında artmaya devam ediyor. Tüketici fiyatları 2023’ün ilk üç ayında %12,52 artmışken, bu yılın ilk üç ayındaki artış %15,06’ya ulaştı. Keza üretici fiyatları da 2023’ün ilk 3 ayında %6,25 artarken, bu yıl %11,59 oranında arttı.
Tüfe geçen yılın Mart ayında %2,29 artarken, bu yılki artış %3,16 oldu. Üretici fiyatları da aynı dönemde %0,44’den %3,29’a yükseldi. Bu gelişmeler sonucu yıllık bazda TÜFE %68,50 artarak 2022 Kasımından beri en yüksek seviyesine ulaştı. ÜFE de %51,47 ile Nisan 2023’den beri en yüksek seviyeyi gördü. Önümüzdeki ay fiyatların gerilemesi için TÜFE’nin Nisan’da %2,39; ÜFE’nin de %0,81’den az artması gerekiyor. Kira ve benzeri artışların hesabında kullanılan oniki aylık ortalamalara göre değişim oranları da TÜFE’de %57,50; ÜFE’de ise %45,28 oldu. Bu iki rakamın ortalaması %51,29’a denk geliyor.
2024 yılındaki gelişmeler bir önceki aylık artışların altında ya da üstünde kalınacağına göre değişim gösterecek. Nisan ve Mayıs, Haziran ve Temmuz ayları 2023 yılında sırasıyla %2,39; %0,04; %3,92 ve %9,49 olarak gerçekleşmiş ve Haziran sonunda enflasyon %38,21’e gerilemişti. Seçimi geride bıraktığımız dikkate alınırsa ve bazı artışların seçim sonrasına ertelenmiş olmasını varsayarsak, bu yıl Haziran ayına geldiğimizde herhalde enflasyon rakamı belki de %67 seviyesinin de üzerinde gerçekleşecek. Önümüzdeki 9 ay içinde yıl sonu enflasyonunun bu şartlar altında %50’inin üzerinde gelirse şaşırmamak gerekecek.
Geçen yılın Temmuz ve Ağustos aylarındaki %9,49 ve %9,09 aylık artışlar devre dışında kaldığında Eylül ayında büyük olasılıkla enflasyon rakamının gerilediğini görebileceğiz ancak bu gerileme yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde nereye kadar iner şimdiden bir şey söylemek zor.
Alttaki tabloda 2022 yılından itibaren aylık artışlar ve onun yanında da bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranları yer alıyor. Bu tabloyu her ay enflasyon verileri açıklandıkça güncelleyip sizlerle paylaşmaya devam edeceğim. Veriler ve değerlendirmenin TÜİK rakamlarında göre yapıldığını da hatırlatmak isterim.
Yukarıdaki tabloyu incelediğimiz zaman Hükümetin baz etkisi ile ilgili açıklamalarının ümit verici açıklamaları neye dayanarak yaptıklarını da görmek mümkün.
Üretici fiyat endeksleri ve değişimler de çok önemli. Zira üretici fiyatları bir şekilde tüketici fiyatlarına belli bir gecikme ile olsa da yansımak zorunda. O nedenle yukarıdaki tüketici enflasyonu tablosunun aynı dönemi kapsayan üretici enflasyonu tablosunu da aşağıya ekledim.
Tabloya baktığımızda, Üretici fiyat artışının Mart 2023’de %0,44 iken bu yıl %3,29’a yükseldiği, dolayısıyla da Ocak sonu %44,20 olan yıllık üretici fiyat artışının Mart 2024’de %51,47’ye yükseldiğini görüyoruz. Ancak, büyük olasılıkla geçen yıl yapılan seçimin de etkisiyle 2023 yılında Mart – Mayıs dönemlerinde aylık artışlar sırasıyla Mart’da %0,44; Nisan’da %0,81 ve Mayıs’da %0,65 olarak gerçekleşmiş ve 2022 Haziran’ında %138,31’den 2023’de %40,42’ye inmiş, şimdi de tekrar yükselerek Mart sonunda %51,47’ye çıkmış durumda. Hükümetin kaybettiği yerel seçim sonrası Nisan ayında nasıl bir politika izleyeceğini kestirmek şu an zor olsa bile sıkı para politikasının devam edeceği, ancak bu yaklaşımda tasarruf önlemleri konusunda ciddi adımların atılmayacağını varsayıyorum. Bu nedenle de devletin harcamaları ve bütçe açığının büyümesi enflasyonu geriletmede aksi yönde etki yapacaktır diye düşünüyorum.
Üretici fiyatlarında yıl sonları dikkate alındığında 2022’de %97,72 ile 2006’dan beri en yüksek rakama ulaşılmış. Büyük olasılıkla 2024’de ilk altı ayda artış %20’nin üzerinde gerçekleşecek ve bu da üretici enflasyonunun %50’lere doğru yükselip sonra yıl sonu-na kadar gerileyebileceğini tahmin etmemize neden oluyor. Görünen o ki, rakamlar henüz enflasyonda maalesef net bir başarıya işaret etmiyor.
