Türkiye’nin mal ihracatı 2018-2023 arasında yıllık bileşik yüzde 7,6 hızla artarken küresel mal ihracatı yüzde 4,1 hızla büyüdü
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), Türkiye’nin küresel ticaretten aldığı payların gelişimini ve ihracatının çeşitlilik durumunu inceledi. TEPAV’ın verilerine göre çeşitliliği rekabetçilik boyutunu da dikkate alarak ölçen analizler Türkiye’nin ürün çeşitliliğinde dünyanın en öndeki altı ekonomisinden biri, pazar çeşitliliği açısındansa dünyada lider ülke durumunda olduğunu gösterdi.
Aylık sıklıkta verileri açıklanan ve 2006-2022 döneminde küresel mal ihracatının ortalama yüzde 90,4’ünü, ithalatınınsa yüzde 91,7’sini gerçekleştiren 70 ülkenin 2023 verileri açıklandı. Bu 70 ülkenin 2023’teki küresel dış ticaret payları toplamının 2006-2022 ortalaması kadar olduğu varsayımına göre, 2023 için Türkiye’nin küresel mal ihracatındaki payı yüzde 1,07, ithalatındaki payı ise yüzde 1,5’tir. Türkiye’nin küresel mal ihracatındaki payı 2018’den beri kesintisiz şekilde artıyor. 2018-2023 döneminde Türkiye’nin mal ihracatı yıllık bileşik yüzde 7,6 hızla artarken küresel mal ihracatı yüzde 4,1 hızla büyüdü. Buna bağlı olarak Türkiye’nin küresel ihracattaki payı son 5 yılda 0,16 puan arttı. İthalat tarafında ise artış trendinin 2019 sonrasında başladığı ancak 2021-2023 döneminde çok hızlı bir artış yaşandığı görülüyor. Öyle ki ithalatın yıllık bileşik büyüme hızı 2021-2023 döneminde Türkiye’de yüzde 15,4 iken dünya toplamında yüzde 3,1’dir. Türkiye’nin küresel ithalattaki yüzde payı, 2019-2023 döneminde 0,41 puan; 2021-2023 döneminde ise 0,3 puan arttı.
Türkiye, ithalattaki payı en çok artan birinci ülke
Türkiye, Dünya Ticaret Örgütü’nün 2023 verilerini yayımladığı 70 ülke arasında 2019- 2023 döneminde küresel ihracattaki payı en çok artan yedinci, ithalattaki payı en çok artan birinci ülke. Çin ve Norveç, küresel ithalat payı azalırken ihracattaki payı Türkiye’den daha çok artan iki ülke olarak öne çıkıyor. Norveç’in 2019-2023 dönemindeki ihracat artışının yüzde 86,1’ini mineral yakıtlar, yüzde 5’ini ise balık sektörünün sağlamış olması, ihracat başarısını ülkenin doğal kaynaklarındaki fiyat yükselişinin tetiklediğine işaret ediyor. Çin’in aynı dönemdeki ihracat artışının ise yüzde 49,7’sini makine, elektrikli teçhizat ve kara taşıtları sektörleri sağlamıştır. Bu da pandemi sonrası küresel tedarik zincirlerinde yaşanan aksamaların Çin’e göreli olarak olumlu yansıması şeklinde değerlendirilebilir. Türkiye’de ise aynı dönemdeki ihracat artışının yüzde 22,7’sini makine, elektrikli teçhizat ve kara taşıtları sektörleri, yüzde 19,1’ini ise mineral yakıtlar ile kıymetli taş ve metaller sektörleri sağladı.
