Uzun bir Ramazan Bayramı tatiline girdik. Ramazan Bayramınızı, birazcık geç olsa da Hristiyan okurlarımızın da Paskalyasını kutluyoruz.
Dünyanın en güzel, en egzotik bitkisi de olsa, bahçenizde domates ya da salatalıkların yanında çıktığında sizin için ayrık otundan (Elymus repens) farksızdır. Bildiğiniz gibi, bu köşede otkıran, böcekkıran gibi kimyasal maddelerin kullanılmasını savunmuyoruz. Bu nedenle, değişik zamanlarda sıcak su, makarnanın kaynama suyu, patatesin haşlama suyu, sirke gibi daha çevreci yöntemlerle yapılan otları temizleme üzerine yazmıştık. Nişastanın, otkıran özelliğini unutmamamız gerekiyor. İlkbaharın tam göbeğinde bulunduğumuz için, istenmeyen otların etrafa tam da yayılma zamanı; hem de bu bitkilerin sökülmesinin, bir anlamda bunlardan biraz da kurtulmamızın zamanı. Aslında, don ve karlı günler dışındaki tüm aylarda bu bitkilerin sökülebileceğini söyleyebiliriz, ama ilkbahar ve erken yaz aylarında bu işlemler daha rahatlıkla yapılabilir.
İstenmeyen otları, haftada bir gün 15 dakika uğraşarak 500 metrekarelik bir bahçede rahatlıkla temizleyebilirsiniz. Kimyasal maddeleri kullanmazsak, aslolan 3 önemli yöntem kalıyor. İnce uzun bir kaşık ya da el küreği ile istenmeyen otların köklerinin de tamamını almamız şartıyla, yöntemlerin en basitidir. Örneğin karakafes otunun köklerinin ufak bir parçası bile kalsa, oradan pekiyi ala yeni bir karakafes otu çıkabilir. Karakafes otunun fotoğrafı internet gazetemizde yer alacaktır. Kökü çok ince havuç gibi olup, yan kökler daha incedir. Herhalde en etkili ot yok etme yöntemi siyah muşamba, naylon ya da boyasız mukavva diğer deyişle karton ile toprağın üstünü örtmektir. Doğal olarak, olgun kompost, dal parçaları, reçineli ağaç kabukları ile toprağı çıplak bırakmama yöntemlerini de aklımızda tutmak iyi olacaktır. Işık olmadığı zaman, karanlık fotosentezi durdurduğu için bitkileri zayıflatır. Dolayısı ile bitkileri öldürmese bile elle sökülmeyi son derece kolaylaştırır.
Özellikle, İngilizlerin kullandığı Hollanda üzengisi (Dutch hoe) adında bir bahçe aleti vardır. Nedense çarşı, pazar aramamıza rağmen bu gereci göremedik; bizde anlaşılan pek kullanılmamaktadır. Gerçekten bir sopanın ucunda üzengiye benzer kare yada üçgen çelikten bir parça vardır. Bu gerecin metal kısmının iç kısmı, hatta bazen hem iç hem dış kısmı, keskin olduğu için yere sürülerek otların toprak üzerindeki kısmının kesilerek ayrılması sağlanıyor. Toprak üzerinde kalan bitki parçalarını kompost yığınına pekala atabilirsiniz. Bitkileri kökleyecekseniz kompost içine atmak istemiyorsanız, bir ay süresince su dolu kovalara atmanızı öneririz. Böylece hem tohumlardan, hem köklerden çoğalma Zamanınız kısıtlı ise, özellikle düzgün sıralı ekilmiş meyve ve sebze ekili alanlarda Hollanda üzengisi çok faydalı olabilir. Bir dahaki yazımızda, Hollanda üzengisi resmini yayınlamak farz oldu.
Kimyasal otkıran maddeleri kullanmak çevreye zarar vermesi son derece doğal, ama unutmayalım ki sizin ektiğiniz ve gözünüz gibi sevdiğiniz başka bitkilere de zarar verebileceğini unutmayın. Çevre bitkilere verdiğiniz ya da verebileceğiniz zararı en aza indirgemek için, bu bitkileri naylon torbaların içine sokmayı, ya da üzerlerini örtmeyi denesek bile, bu maddelerin köklere de zarar verebileceğini unutmayalım. Genel olarak bu maddeler yaprak teması ile bitkileri öldürdürür.
Yukarıdaki yöntemlerin yanında kaynar su ile istenmeyen otların yok edilmesinin, özellikle çocuklu ailelerde oluşabilecek ev kazalarını düşündükçe, zorluğu hemen anlaşılıyor. Beraberinde, etkili %20’lik sirke çözeltisi, gözler için ya da cilt için tahriş edici olabileceğini her zaman aklımızda tutalım. Tuzlu suya da bu açıdan bakmak faydalı olacaktır. Sıklıkla kullanılacak asitli ya da tuzlu suların, ortamı, bahçedeki mikroorganizmalar için zehirli hale getireceği kesindir. Tuz Gölü civarında yetişen tuzcul bitkilerin bazılarının endemik olduğunu, başka yerlerde yetişemediğini; başka bitkilerin ise bu ortamlarda yaşamadığını söyleyelim. Tuzlu, asitli, kaynar sıvıların daha çok araç durakları ya da bahçe yolları belki de sadece eve giden bahçe yolları için kullanılması daha doğru olacaktır.
Bu hafta çorbada tuzu olanlardan Dr. Ali Rıza Sözenoğlu, Dr. Gökhan Ünal ve Apo (O da doktor ama ismi çok uzun ondan yazmıyoruz) ile çıktığı Güney Amerika turundan bize İnka zambakları fotoğraflarını (Alstroemeria) yollamış. Sağolsun.
Keyifli Bahçeler….
