EBSO tarafından açıklanan 2023 yılı üretimden satışlarına göre 100 büyük sanayi kuruluşu listesine göre; Tüpraş ikinci olurken Petkim ise listede üçüncü sırada yer aldı
Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) tarafından 2023 yılı üretimden satışlarına göre 100 büyük sanayi kuruluşu, İzQ İnovasyon Merkezi’nde düzenlenen toplantıda açıklandı. Araştırmanın sonuçlarına göre, geçtiğimiz yıl Ege Bölgesi’nin 100 büyük firması arasında Star Rafineri A.Ş. ilk sırada yer alarak liderliğini korudu. Tüpraş Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. ikinci olurken, Petkim Petrokimya Holding A.Ş. ise listede üçüncü sırada yer aldı. Sektörel olarak bakıldığında 100 büyük firmanın üretimden satışlarının yüzde 60’ı kimya ve plastik ürünleri sanayide olurken yüzde 84,4’ü kimya ve plastik, gıda ile demir-çelik-metal-döküm sanayide yoğunlaştığı görüldü. 100 büyük firmanın ihracatının yüzde 77,7’si ise kimyasal ve plastik, gıda ve demir-çelik-metal-döküm ile sanayi tarafından gerçekleştirildi.
KDV alacak miktarında yüzde 97 artış
EBSO’nun 2023 yılı üretimden satışlarına göre 100 büyük sanayi kuruluşu araştırmasına göre, kar bildiren firma sayısı 82 olurken, Ar-Ge gideri bildiren firma sayısı ise 56 oldu. Yabancı sermayeli firma sayısı 28 iken ihracat yapan firma sayısı ise 96 olarak kayda geçti. Öte yandan ilk 10 firma, 100 büyük firmanın üretimden satışlarının yüzde 66’sını gerçekleştirdi. Türkiye imalat sanayi ihracatı içindeki payı yüzde 5 olan 100 büyük firmanın ihracatının üretimden satışlar içindeki payı yüzde 37 oldu. Araştırmada sonuçlarına göre, Türkiye’nin ihracatı yüzde 0,5 artarken, 100 büyük firma ihracatını yüzde 22 artırmayı başardı. Net ithalatçı görünse de 2023 yılında ithalatını yüzde 14, 4 azalttı. 100 Büyük Firmanın KDV alacak miktarı bir önceki yıla göre; yüzde 97 oranında artarak 7,5 milyar TL’ye ulaştı.
Satış karlılığı, son yılların ortalamasının üstünde
Araştırmanın özet kısmında şu ifadelere yer verildi: “100 büyük firmanın üretim ve ihracat performansı ülke ortalamasının üzerinde kaldı. Yüksek enflasyon, yüksek maliyetler ve kurun baskılanmasının etkileri verilere de yansımış, reel olarak ise üretimden satışlar yüzde 12, net satışlar yüzde 15 azaldı. Enflasyon düzeltmesi etkisi ile mali kırılganlık göstergelerinde iyileşme gözlendi, özkaynakların aktifler içindeki payı arttı. Satış karlılığı, bir önceki yıla göre gerilese de son yılların ortalamasının üstünde kaldı. Firmaların artan zararında, enflasyon düzeltmesi ile birlikte, diğer satışlar ve diğer gelirlerin etkisi olduğu söylenebilir.”
Enflasyonda asıl rahatlamayı 2026’da göreceğiz”
Toplantıda konuşan EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, Türkiye ekonomisine ilişkin yıl sonu büyüme beklentilerinin yüzde 3-3,5 seviyesinde olduğunu ifade ederek, kendisinin ise yüzde 3,75 ile 4 arası bir seviye beklediğini söyledi. Yorgancılar, faizlerdeki düşüş eğiliminin süreceği, enflasyonda da asıl rahatlamanın 2026’dan itibaren görüleceği tahmininde bulundu.
Yorgancılar, sözlerine şöyle devam etti: “Enflasyonu yeneceğiz bundan hiç şüphem yok. Enflasyonun düşük olduğu yıllarda asgari ücret artışı bir kere yapılıyordu. Çalışanı ve işvereni ayrı düşünmek yanlış. Enflasyon aşağı çekilmeli ki işveren çalışanın maliyetini ödeyebilsin. Enflasyon düştüğü zaman bunların hepsi ortadan kalkacak.” Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yabancı yatırımcının güvendiği bir isim olduğunu aktaran Yorgancılar, uygulanan ekonomi politikalarını bir şans olarak gördüklerini aktardı.
“Dışa bağımlılığın az olduğu bir modele geçilmeli”
Yorgancılar, 100 büyük firmanın hak ettiği yüzde 97 KDV alacağı olduğunu ifade ederek, “İzmir’deki piyasa bir rahatlama olacak. Devlet, kamu bankalarından faizsiz 1 yıl krediyi açtığını söylerse sanayici belli bir vade içinde öder ve firmanın ne zaman geleceğini bilirse bu para sistemin içine rahatça girmiş olur” dedi.
Dövizin enflasyonun altında artmaması gerektiğini söyleyen Yorgancılar, “Türkiye’de üretilen sanayi ürünlerinin yüzde 65-70 arası ithale bağlı. Kalan yüzde 30’unu Türkiye’nin içinden alıyoruz. Döviz aşırı arttığı zaman giderler yukarı çıkacağı için zam yapmak durumunda kalıyorlar. Bu da enflasyonu artırıyor. Bu nedenle ülkemizin kendi kendine yetebilen dışarıya bağımlılığın az olduğu bir modele geçmesi gerekiyor” diye konuştu.
Sanayici arsa bulmakta zorlanıyor
Türkiye’de çok önemli bir sanayi değişimi olduğuna değinen Yorgancılar, ülkenin bugün sanayinin doğrudan batıya kaydığı süreçte en önemli üretim merkezlerinden biri haline geldiğini aktardı. Türkiye’de sanayi arsalarının oranının binde 3 iken Avrupa’da bu rakamların yüzde 2,5-3 civarında olduğunu dile getiren Yorgancılar, OSB’lerde yer olmadığını ve İzmir’de sanayi arsalarının çok sınırlı olduğunu ifade ederek 50 dönüm sanayi arsası bile bulmakta zorlandıklarını ifade etti.
100 firmadan 82’si kar beyan etti
100 büyük firmanın üretim ve ihracat performansının, ülke ortalamasının üzerinde kaldığını ifade eden Yorgancılar, “En ihracatçı sektörler, aynı zamanda en büyük ithalatçı olmaya devam ediyor. Faiz oranlarının yüksek kalması, finansman giderlerine olumsuz yansıdı. Önümüzdeki dönemde de finansal koşullar, sanayi sektörünü daha fazla zorlayacak gibi görünüyor” ifadelerinde bulundu. 100 firmadan 82’sinin kar beyan ettiğini belirten Yorgancılar, enflasyondan arındırılmış verilere göre, üretimden satışlar ve karların gerilediğini ifade etti.
