Bu Mayıs ayı, son senelerdeki en yağışlı Mayıs ayı gibi. Su bol olunca, kaktüsler bile geçirgen bir toprakta yaşıyorlarsa daha bir yeşil oluyorlar. Ama burada dikkatinizi çekelim. İlkbaharın soğuk günlerinde, fazla sulanan kaktüslerin, etli, koyu, yeşil gövdelerine şeffaflık hissi veren tatlı açık bir renge bürünürler. Bu yeşili görünce, bilin ki kaktüsü kaybediyorsunuz, çürüme başladı.
Teorik olarak hala koyu yeşil olan uç kısmı keserek, tamamen kurumaya bıraktıktan 20 gün sonra toprağa dikmeyi deneyebilirsiniz. Laf aramızda, bu olay başımıza 4 ya da 5 kez geldi. Söylediklerimizi uygulamımıza rağmen kurtarabildiğimiz kaktüs olmadı. Kaktüslerle beraber, “Lithops” gibi suyu çok idareli kullanan bitkilerde kesip kurutma bile işe yaramıyor. Çürüme çok hızlı oluyor. Dünya’nın en az yağış alan bölgelerinden Namibia çöllerinin endemik bitkilerinden olan Lithopslar’ın, su ihtiyacı çok azdır; o kadar ki, bulunduğunuz yerde yağmur yağdığı gün bitkiyi sulamamamız gerekir. Havadaki nemle bile uzun süre idare edebilirler.
Bahçede çalışanlar, öncelikle bahar başında tüm bahçe gereçlerini elden geçirmeleri gerekir. Güz sonunda zaten, kazma, kürek gibi ahşap bölümleri olan gereçleri, zeytinyağı ile silerek çatlamalarını önlemelidirler. Makas gibi birbirine geçmeli gereçler ince makine yağı ile yağlanabilir. Küçük el makasları, ilkbahar gelince, mekanik bilginiz varsa, söküp, yağlayıp, vidalayıp tekrar kullanılmalıdır.
Hazır el makası demişken, ilkbaharın canlılığı her yerden çıkan sürgünlerle bahçe serverlerde kesme çılgınlığı oluşuyor. Çok erken budamalar, bir süre sonra çalıların, ağaçların canlılığını ve verimini azaltabiliyor. Kesme biçme deyince, insanın yüzü ister istemez bu aylarda solmaya başlayan soğanlı bitkilere çevriliyor. Sakın ola, nergis, lale, sümbül gibi bitkilerin yaprakları tamamen kurumadan dibinden kesip atmayın yoksa ertesi sene soğan çiçeklenmiyor. Hatta topraktan çıkarıp başka yere ekeceğiniz zaman bile kendilerinden yaprakların kurumasın bekleyiniz.
Özellikle soğuk bölgelerde don tehlikesinden korunmak için, 15 Mayıs’dan önce ağaç ve çalı, hatta sebze dikimi yapmamak akıllıca olacaktır. Meşe, çınar, akçaağaç gibi yaprağını döken, geniş yapraklı ağaçların ilkbahar yerine sonbaharın son haftalarında dikilmeleri daha uygun olacaktır. Söz konusu ağaçlar, rahat büyümek için daha yapraklanmadan önce kışın kök ağını oluşturmak zorundadırlar.
Son söylediğimiz, özellikle çıplak köklü yapraklarını döken ağaçlar için geçerlidir. Ağaç, eğer bir saksıda ise saksıdan çıkartarak en alt kısımdaki kökleri yer yer çözmek, yer yer tarar gibi düzeltmek gerekir. Genellikle, saksılarda uzun süre büyümüş ağaç ve çalıların kökleri saksıların dibinde kendi etraflarında dönerek, ağacın ölmelerine neden olabiliyor. Biraz girift hale girmiş kökleri çözemiyorsanız kısaltmak gerekli olabilir.
Her ne kadar, bu sene bahar zaten nemli geçse de, siz elinizden geldiğince yaprakları sulamamaya gayret edin. Yaprakları sulamamak için çok sık dikimden kaçınalım. Fazla sık dikim yapılmazsa, hem yaprakların sulanması önlenir, hem de bitkiler arasında hava akımı daha sağlıklı hale gelir. Bunlara ek olarak, mevsimden bağımsız size ufak bir öğüt verelim: Biraz çalıştıktan sonra, vay be ne güzel çalıştım diye uzun uzun yaptığınız işleri seyretmeyin. İnanın bu seyir işinde bahçe severler daha çok zaman kaybediyor.
Fil baharı ya da filbahri gibi ilkbaharda çiçeklenen çalı kümesine alabileceğiniz bitkileri çiçeklenme bittikten sonra budayınız. Bu gibi ağaçların çiçekleri, geçen senenin dallarından çiçek veriyor. Bu nedenle kışın ya da bahar başında budama yapılırsa bu bitkilerin çiçeklerini ancak seneye görülecektir. Yazın çiçeklenen bitkileri ise kışın kısaltabilirsiniz. Böylece bu bitkiler çiçeklenme mevsimine kadar dal verebilecek bu dallarda da çiçekleri göreceğiz.
Geçen ay sonunda annemizin vefatı nedeniyle, Ay takvimi ile ilgili yazımızda biraz aksaklık oldu. Bundan sonra daha düzenli yazmaya çalışacağız. Ay takvimi takipçileri, 2; 6; 15 ve 29 Haziran günleri Ay düğümü günleri ve (2 Haziran ile) 22 Haziran Ay’ın Dünya’ya en yakın, 14 Haziran ise en uzak günleridir. Dolayısı ile bu günler tarımsal eylemlerde bulunmamamız gerekecektir. Ayrıca 1-7 Haziran ve 22-30 Haziran günleri çıkan Ay süreçleri; buna karşılık 8-21 Haziran aralığı ise inen Ay dönemidir.
Bu haftada yazımızın sonuna geldik. Serpil Üçok kardeşimiz ta Kanada’nın Vancouver şehrinden birçok Rhododendron fotoğrafı yollamış. Bunun yanında Fadime Can can kardeşimiz de harika bir kaktüs çiçeğini bizimle paylaştı. Sayelerinde bu hafta da sayfalarımız şenlendi. Rhododendron bitkisi ya da Türkçesini söylersek orman gülü, çiçeklenmeden hemen sonra budanmalıdır. Çok fazla gonca olduğu zamanlarda, çiçeklerin ağırlığı ile dalların kırılacağını düşünüyorsanız. O zaman çiçeklenmeyi beklemeden budama yapabilirsiniz. Yoksa gecikmiş sonbahar budamalarında, soğuk nedeniyle budama bölgesinden çıkan yeni dalları kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalabilirsiniz.
Keyifli Bahçeler….
