Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. 1 Ağustos 2023 tarihinde dökme zeytinyağı ihracatına kısıtlama getirilmiş, her türlü dökme ve varilli zeytinyağı ihracatında kilogram başına 20 cent kesinti uygulamaya girmişti. Avrupa’da yaşanan kuraklık nedeniyle İspanya ve İtalya başta olmak üzere dünyada zeytinyağı üretiminin yüzde 20 azaldığı, Türkiye’nin üretiminin ise yüzde 62 artış gösterdiği 2022/2023 sezonunda dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına getirilen kısıtlama sonrasında belirli ihracatçı firmalara her ay 10 bin ton, önümüzdeki 5 ay için toplamda 50 bin ton kota açılarak kotalı ihracat uygulamaya girdi.
Yeni hasat zeytinyağıyla birlikte sektörde 500 bin tonluk bir hacmin oluşması beklenirken Köklü Zeytincilik Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Kürlek, Türkiye’nin yaklaşık 300 bin ton zeytinyağı ihracatı yapması gerektiğini belirterek İspanya ve Akdeniz Havzasındaki zeytin üreticisi ülkelerin 1,5 milyon ton zeytinyağı üretimiyle zeytinyağı fiyatının 3,5 euro bandına inebileceğini ifade etti.
“Ciddi miktarda zeytinyağı stoku oluştu”
İhracat yasağının ve kilogram başına uygulanan 20 cent’lik fon kesintisinin kalkmasıyla ilgili açıklamalarda bulunan Kürlek, “İç piyasada fiyat dengelerinin oluşması amacı ile alınan bu karar yaklaşık 10 ay boyunca devam etti. Akabinde ülkemizde yurtdışına dökme zeytinyağı satışı olmaması sebebi ile ciddi miktarda zeytinyağı stoku oluştu. Yeni hasat sezonunda ülkemizde zeytinyağı rekolte beklentisi 400 bin ton seviyesinde olup bu sebepten dolayı dökme zeytinyağı ihracatı yasağı ve ton başına uygulanan 200 dolarlık vergi de bu kararla birlikte kaldırıldı. Yeni hasat sezonuna yaklaşık 100 bin ton zeytinyağı devir etmesi bekleniyor. Yeni üretilecek 400 bin tonluk zeytinyağı ile birlikte toplamda 500 bin tonluk bir hacim oluşacak. İç tüketiminde 120 bin ton olduğunu varsayarsak Türkiye’nin yaklaşık 300 bin ton zeytinyağını yurt dışına ihraç etmesi gerekiyor. Fakat Türkiye’nin en fazla yaptığı zeytinyağı ihracatı miktarı 150 bin ton. Bu yıl çok daha fazla zeytinyağı yurt dışına ihraç edilmesi gerekiyor” dedi.
Yurt dışında pazarların çeşitlemesi gerektiğine dikkat çeken Kürlek, “ABD, Japonya gibi pazarlara yoğunlaşmamız gerekiyor. Yine ihracatımızda belirleyici bir nokta da İspanya ve Akdeniz Havzasındaki zeytin üreticisi ülkelerin bu yılki üreteceği zeytinyağı miktarı olacak. Eğer İspanya 1,5 milyon ton bandında zeytinyağı üretimi gerçekleştirirse fiyatlar ülkemizde 3,5 euro bandına kadar inebilir. Ayrıca üretilen zeytinyağlarının büyük bir miktarı elimizde kalabilir” açıklamalarında bulundu.
