2024 yılının Eylül ayı dış ticaret rakamları TUİK tarafından açıklandı. Buna göre Eylül’de ihracat yüzde 1,9 gerileyerek 22,411 milyar dolardan 21,987 milyar dolara, ithalat da yüzde 1,4 gerileyerek 27,506 milyardan 27,116 milyara dolara indi. Eylül ayı dış ticaret açığı aylık yüzde 0,7 artarak 5,095 milyardan 5,129 milyar dolara yükseldi.
2024’ün ilk dokuz ayına göre ise ihracat yüzde 2,8 artarak 186,864 milyar dolardan 191,754 milyar dolara yükseldi. İthalat ise yüzde 8,1 oranında azalarak 274,528 milyar dolardan 252,183 milyar dolara geriledi. Bunun sonucu dış ticaret açığı da üzde 31,1 oranında azalarak 2024’ün ilk dokuz ayında 87,664 milyar dolar iken, 2024’ün ilk dokuz ayında 60,430 milyar dolara geriledi ve ihracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 68,1’den yüzde 76’ya yükseldi. Dış ticaret açığı azalırken, dış ticaret hacminin de yüzde 3,62 azalarak 461,392 milyar dolardan 443,937 milyar dolara gerilediğini de göz önünde bulundurmak gerekiyor.
TUİK’in verilerinde yer alan bazı rakamlara göre 2024’ün gelişmelerinde ham petrol ithalatımız, 2021’den itibaren Ocak-Eylül döneminde ton olarak şöyle gelişti:
| Yıllar | 2024 | 2023 | 2022 | 2021 |
|---|---|---|---|---|
| Miktar(ton) | 22.769.353 | 22.492.051 | 25.701.667 | 22.544.672 |
Geçen senenin aynı dönemine göre petrol ithalatımız Ocak-Eylül döneminde miktar olarak yüzde 1,2 artmış durumda.
Ocak – Eylül dönemi için fasıllara göre ithalata baktığımız zaman, ilk 10 sırayı alan kalemlerin toplamı 122,092 milyar dolara ulaşıyor. Bu da toplam 252,183 milyar dolarlık ithalatın içinde yüzde 72,21 oranına işaret ediyor.
| FASILLAR – İTHALAT | 000 $ | |
|---|---|---|
| 1 | Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve türevleri bitümenli maddeler, mineral mumlar | 47 955 651 |
| 2 | Kazanlar, Makinalar mekanik cihazlar parçaları | 29 396 937 |
| 3 | Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler | 22 949 489 |
| 4 | Elektrikli Makina ve Cihazlar | 20 008 686 |
| 5 | Demir ve Çelik | 17 247 588 |
| 6 | Kıymetli ve yarı kıymetli taşla | 16 343 962 |
| 7 | Plastikler ve mamulleri | 11 802 575 |
| 8 | Organik kimyasal ürünler | 7 144 793 |
| 9 | Optik, Fotoğraf, tıbbi alet ve cihazlar | 4 835 235 |
| 10 | Bakır ve bakırdan eşya | 4 407 662 |
| TOPLAM | 182.092.579 |
| FASILLAR – İHRACAT | 000 $ | |
|---|---|---|
| 1 | Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı | 23 276 052 |
| 2 | Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları | 18 951 225 |
| 3 | Mineral yakıtlar, yağlar | 12 213 965 |
| 4 | Elektrikli makina ve cihazlar, ses-görüntü | 11 981 941 |
| 5 | Kıymetli ve yarı kıymetli taşlar | 9 613 179 |
| 6 | Plastikler ve mamulleri | 8 136 795 |
| 7 | Demir ve Çelik | 7 553 256 |
| 8 | Örme giyim eşyası | |
| 7 549 726 | ||
| 9 | Demir veya Çelikten eşya | 7 246 677 |
| 10 | Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı | 5 689 931 |
Mineral yakıtlar ve yağlar her yıl olduğu gibi ilk sırada ve toplam ithalatın yüzde19,02’sini oluşturuyor. İhracatımızda ise ilk 10 sırayı alan fasılların toplam ihracatımız içindeki payının ortalaması yüzde 58,52 ile geçen yılın seviyesinde. Motorlu kara taşıtları ihracatımız 23,276 milyar dolar ile ilk sırada yer alıyor ve ihracatımızın yüzde 12,14’ünü oluşturuyor. Demir ve çelik İhracatımız 7,553 milyar dolar ile 7. sırada. Örülmüş ve örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları ihracatımız ise toplam 13,2239 milyar dolar seviyesinde. Motorlu taşıtlarda 326,6 milyon dolar lehte bir ticaret gözlenirken, demir çelik’te 9,694 milyar dolar fazla ithalat yapmış bulunuyoruz.
İthalatımız ve ihracatımızda ilk 10 sırayı alan ülkeler ise aşağıdaki tabloda yer alıyor:
| İTHALAT 000 $ | İHRACAT 000 $ | |||
|---|---|---|---|---|
| 1 | Çin | 33 129 778 | Almanya | 15 295 249 |
| 2 | Rusya | 32 483 071 | ABD | 11 789 195 |
| 3 | Almanya | 19 815 966 | Birleşik Kral. | 11 150 879 |
| 4 | İtalya | 13 802 430 | Irak | 9 514 129 |
| 5 | Gizli Ülke | 12 358 119 | İtalya | 9 322 793 |
| 6 | ABD | 12 230 646 | İspanya | 7 323 337 |
| 7 | Fransa | 9 526 251 | Fransa | 7 165 434 |
| 8 | İsviçre | 7 373 241 | Rusya | 6 466 293 |
| 9 | Güney Kore | 6 907 563 | Hollanda | 6 333 614 |
| 10 | İspanya | 6 866 248 | BAE | 6 138 663 |
| TOPLAM | 154.493.312 | 90.499.586 |
Toplam ithalatımızın yüzde 61,26’sını ilk 10 ülke ile gerçekleştiriyoruz. İlk dokuz ayda Çin 33,129 milyar dolar ile ithalatımızda 1. sıradaki yerini korudu ve ithalatımızın yüzde 13,14’ünü Çin’den yapıyoruz. İthalatımızda uzun bir süre sonra ikinci sıraya gerileyen Rusya’dan ise ithalatımız 32,483 milyar dolar ile toplam ithalatımızın yüzde 12,88’ini oluşturuyor. Bu iki ülkeden ithalatımız toplam ithalatın yüzde 26,02’sini teşkil ediyor. Buna mukabil Rusya’ya ihracatımız 5,673 milyar dolar. Üçüncü sırada yer alan Almanya’dan ithalat 17,4 milyar dolar ile toplam ithalatın %7,68’ini oluşturmakta.
İhracat yaptığımız ülkeler arasında Almanya 15,295 milyar dolar ile ilk sıradaki yerini koruyor. Toplam ihracatımızın yüzde 7,98’ini Almanya’ya yapıyoruz. Onu 11,789 milyar dolar ile ABD takip ediyor ve toplam ihracatımızın yüzde 6,15’ini ABD’ye yapıyoruz. Toplam ihracatımızın yüzde 47,20’si olan 90,499 milyar doları ilk 10 ülkeye yapıyoruz. Birleşik Krallık 11,150 milyar dolar ile ihracatımızda 3. sırada yer alıyor ve toplam ihracatımızdaki payı da yüzde 5,82. Aylık ortalama dış ticaret açığının 6 milyar doların altına indi. Bu gelişme son iki yıldır yıllık toplam 100 milyar doların üzerinde olan açığın, şimdilik yıllık 70 milyar dolarlık bir seviyede kalabileceğine işaret ediyor.
Not: Rakamlar TUİK’in verileri esas alınarak değerlendirilmiştir.
