TOBB verilerine göre, 2023-2024 döneminde KOBİ ölçeğindeki sanayi firmalarının istihdamdaki payı yüzde 62,58’e düştü
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), 2024 yılı sanayi kapasite raporu istatistiklerini yayımladı. Buna göre, 2023 yılında 97 bin 346 olan kapasite rapor sayısı, 2024 yılında yüzde 3,28 azalarak 94 bin 150 oldu. Bu raporların ait olduğu üretim tesislerinin yüzde 43,27’sinde 1-9 arasında, yüzde 39,73’ünde 10-49 arasında, yüzde 8,15’inde 50-99 arasında, yüzde 6,17’sinde 100-249 arasında, yüzde 2,68’inde ise 250’den fazla çalışan bulunuyor. 2024 yılında sanayi kapasite raporuna sahip tesislerde toplam çalışan sayısı önceki yıla göre yüzde 0,32 artarak 4 milyon 7 bin 51 oldu. Toplam çalışanların yüzde 5,11’i 1-9 çalışan bulunan tesislerde istihdam edilirken, yüzde 21,66’sı 10-49, yüzde 13,49’u 50-99, yüzde 22,33’ü 100-249, yüzde 37,42’si ise 250 ve daha fazla çalışanı bulunan tesislerde istihdam ediliyor.
KOBİ ölçeğindeki firmalarının istihdam payı düştü
Geçerli raporlara göre, istihdamın en fazla olduğu ilk beş il sırası ile İstanbul, Bursa, İzmir, Kocaeli ve Ankara oldu. En az çalışan bulunan son beş il sırası ile Iğdır, Hakkâri, Tunceli, Ardahan ve Bayburt olarak kayda geçti. 2023-2024 döneminde KOBİ ölçeğindeki sanayi firmalarının istihdamdaki payı yüzde 63,06’dan yüzde 62,58’e düşerken, büyük firmaların payı yüzde 36,94’ten yüzde 37,42’e yükseldi. 2023 ile karşılaştırıldığında 2024’te sanayide en çok istihdam artışı sağlayan şehirler; Sakarya, Iğdır, Yozgat, Zonguldak, Kırıkkale oldu. 2023 ile karşılaştırıldığında 2024’te sanayide istihdam azalışının en çok olduğu şehirler ise Malatya, Bayburt, Gümüşhane, Muş, Ağrı olarak kayda geçti.
En çok mühendis Doğu Marmara’da çalışıyor
Bölgeler bazında sanayi istihdamında artış; Orta Anadolu, Batı Anadolu, Batı Karadeniz şeklinde gerçekleşti. Sanayi istihdam artışının en düşük olduğu bölgeler ise Ortadoğu Anadolu, Kuzeydoğu Anadolu, İstanbul oldu. 2024 sonu itibariyle sanayi tesislerinde en çok mühendis Doğu Marmara’da çalışıyor. Doğu Marmara’da çalışan 50 bin 735 mühendise karşılık, Batı Anadolu’da 45 bin 894 İstanbul’da 43 bin 602, Ege’de 29 bin 424, Akdeniz’de 12 bin 595 mühendis sanayi tesislerinde istihdam edildi. Toplam çalışanların yüzde 5,38’ini mühendis, yüzde 4,65’ini teknisyen, yüzde 6,22’sini usta, yüzde 71,19’unu işçi, yüzde 11,31’ini idari personel oluşturdu.
Tesis başına en çok çalışan Çankırı’da
2024 sonu itibariyle sanayi tesislerinde ortalama 42,56 kişi çalışıyor. Sanayi tesisi başına en çok çalışanı olan il Çankırı oldu. Daha sonra sırası ile Zonguldak, Bartın, Bilecik ve Tekirdağ illeri geldi. Yüksek teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı 2023-2024 döneminde; yüzde 2,36’dan yüzde 2,48’e, orta-yüksek teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı yüzde 24,12’den yüzde 26,60’a, orta-düşük teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı yüzde 30,45’ten yüzde 29,59’a, düşük teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı yüzde 43,07’den yüzde 41,34’e şeklinde değişti. Geçerli olan kapasite raporlarına göre, 2 bin 938 kapasite raporu yüksek teknoloji ürünleri, 31 bin 527 kapasite raporu orta-yüksek teknoloji, 35 bin 70 kapasite raporu orta-düşük teknoloji ve 49 bin 1 kapasite raporu düşük teknoloji konusunda düzenlendi.
–En çok kapasite raporu İstanbul’da düzenlendi
En çok kapasite raporu yüzde 11,53 oranında ‘Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç)’ faaliyet grubunda düzenlendi. Daha sonra en çok kodlanan faaliyet grupları sırası ile ‘başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı’, ‘gıda ürünlerinin imalatı’, ‘tekstil ürünlerinin imalatı’, ‘kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı’ oranlarında gerçekleşti. En az kapasite raporu düzenlenen son beş faaliyet grubu; ‘tütün ürünleri imalatı’, ‘diğer hizmet faaliyetleri’, ‘balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği’, ‘ham petrol ve doğal gaz çıkarımı’ ve ‘ormancılık ile endüstriyel ve yakacak odun üretimi’ olarak sıralandı. En çok kapasite raporu düzenlenen ilk beş il sırası ile İstanbul, Bursa, Ankara, İzmir ve Konya oldu. En az kapasite raporu düzenlenen son beş ile sırası ile Bayburt, Ardahan, Tunceli, Hakkari ve Iğdır oldu.
Yabancı sermayeli sanayi tesislerinde Almanya ilk sırada
2024 yılı sonu itibariyle bin 222 yabancı sermayeli firma kapasite raporu yaptırmış bulunuyor. Yabancı sermayeli firmaların üretim tesislerinin en çok olduğu il İstanbul oldu. Daha sonra sırası ile İzmir, Kocaeli, Bursa ve Tekirdağ oldu. Yabancı sermayeli firmaların kapasite raporu yaptırdıkları tesislerin faaliyet grubuna göre ilk beş sıralaması; ‘fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç)’, ‘kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı’, ‘başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı’, ‘kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı’, ve ‘büro yönetimi, büro destek ve iş destek faaliyetleri’ biçiminde oldu. Yabancı sermayeli sanayi tesisleri sayısında Almanya ilk sırada yer alırken daha sonra sırası ile Hollanda, İtalya, Fransa ve İspanya geldi.
