Türkiye’nin iç ve dış ticaretinin temel yapı taşı olan limancılık sektörü, Türkiye Liman İşletmecileri Derneği’nin (TÜRKLİM) 28. Olağan Genel Kurulu kapsamında bir araya geldi. Programda, TÜRKLİM’in 2024 yılı yönetim ve denetim kurulları ibra edilirken, 2025 yılı çalışma raporu ve bütçe teklifi de görüşülerek kabul edildi.
Konuşmasında dernek faaliyetlerine dair bilgiler veren TÜRKLİM Başkanı Hamdi Erçelik, 2024 yılının yoğun gündemiyle sektörde önemli gelişmelere sahne olduğunu belirterek, “Her yıl kendisine münhasır ögelerle dolu, 2024 yılı da bir hayli yoğun gündemiyle hafızamıza yer edecek bir yıl oldu. Dört bir yanımızda savaşlar vardı. Tedarik zincirini kesintiye uğratan Kızıldeniz problemini yaşadık. Bu problemler kimileri için riskler oluştururken kimi sektör paydaşları için fırsatlar yarattı. 2024’te önemli bölgesel gelişmeler de oldu. Türkiye hem doğuyu batıya hem güneyi kuzeye bağlama konusunda önemli bir konuma sahip. Türkiye, Kalkınma Yolu Projesi, Orta Koridor, Kuşak ve Yol Projesi’nde önemli bir rol oynuyor. Geçtiğimiz yıl tüm zorluklara rağmen limancılık sektörümüzde güzel gelişmeler de yaşandı. 2024’te toplam elleçlemede yüzde 2’lik, büyüme ile 530 milyon ton yük elleçlendi. Ayrıca, konteyner taşımacılığında yüzde 8 büyüme sağlandı. Bu artışın tamamı transit yük artışından. Bu da Türkiye’de fırsat olduğunda bunu kullanabildiğimizi gösteriyor. Bu, doğulu üreticilere batıya ulaşırken üretim üssü olarak Türkiye’yi tercih etme konusunda bir fırsat yaratıyor. Biz Avrupa’ya çalışan bir ülkeyiz. Bu hassas dengeler içinde iyi bir sanayi politikası ve iyi bir ulaştırma politikasıyla geleceğe umutla bakıyoruz” dedi.
“Lazkiye ve Tartus’u göz ardı etmemek lazım”
İMEAK Deniz Ticaret Odası Başkanı Tamer Kıran, 2025 yılı için ihtiyatlı olunması gerektiğini vurgulayarak, “Hem yerel hem de uluslararası rekabetin yoğunlaştığı bu dönemde, sektörün geleceği için birlikte çalışmaya devam etmeliyiz. İyi haber İsrail’in vahşi saldırıları neticesinde o bölgede ulaşan kriz sona ulaşmış gibi gözüküyor. Orada potansiyel bir ticaret artışı görebiliriz. Bugün herkes ABD’den gelecek gelişmelere gözünü dikmiş durumda. Suriye’de 61 yıllık rejimin bitirilerek yeni bir dönemin başlaması da güzel bir gelişme. Tartus-Antakya-Lazkiye konusu var. Burada artık yeni bir düzen kuruluyor. Bu hemen olmayacaktır. 5-10 yılda bir düzen kurulmasını beklemek hayalcilik olur. Lazkiye ve Tartus’u göz ardı etmemek lazım. Bu iki liman İskenderun’u ve Mersin’i olumsuz etkileyebilir” diye konuştu.
“Kruvaziyer turizminde 1.9 milyon kruvaziyer yolcusu ağırladık”
Birçok farklı disiplini içinde barındıran denizciliğin, ekonomi için büyük bir paya sahibi önemli bir sektör olduğunu vurgulayan Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Durmuş Ünüvar, sektörün önemine dikkat çekerek şu değerlendirmelerde bulundu: “Denizciliğin ne kadar önemli olduğunu anlatıyoruz. Ama aslında bize düşen en önemli görev dışımızdakilere bunu iyi anlatabilmek. Her geçen gün daha yüksek standartlarda denizcilik hizmetleri sunmak için çalışıyoruz. 2024 yılında, dünya ticaretinin yaklaşık yüzde 88’i deniz yoluyla olurken, dış ticaretimizin yaklaşık yüzde 88’i de yine deniz yoluyla gerçekleşti. Bu kapsamda sürekli gelişen limanlarımızın ne kadar önemli olduğu aşikar. 2024’te küresel denizyolu taşımacılığı yüzde 2,4 artış gösterdi, bizim limanlarımıza da bu yüzde 2’lik bir artış olarak yansıdı. Kuru yükte limanlarımız kapasitesinin yüzde 51’ini, sıvı yükte yüzde 56’sını, konteynerde yüzde 52’sini, araç elleçlemesinde ise yüzde 40’ını kullanıyor. Kruvaziyer turizminde ise 2024’te 195 gemiyle 1.9 milyon kruvaziyer yolcusu ağırladık, bu yıl 2 milyonu geçmeyi düşünüyoruz. Özellikle vapur taşımacılığını geliştirmek adına karayolu ve sınır kapılarındaki trafiğini denizyoluna kaydırarak sürdürülebilir taşımacılık modeli hedefi oluşturmak için adımlar attık. Bu kapsamda 2024 yılında 3 yeni hat açıldı.”
“ABD ekonomisi 25 yıl sonra 37 trilyon dolara çıkıyor”
Katılımcılara özel hem Türkiye hem de dünyadaki gelişmeleri yorumlayan Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, ekonomik verileri paylaştığı bir sunuma imza attı. Aslanoğlu yaptığı sunumda “Dünya ekonomisinin 2023 sonunda 105 trilyon dolarlık büyüklüğü var. ABD ekonomisi 105 trilyon doların 4’te birini, 27 trilyon dolar üretirken Çin yaklaşık 20 trilyon dolarla 2. sırada yer alıyor. Aslında ABD ve Çin arasında hegemonya mücadelesi buradan kaynaklanıyor. Bu sırada 3.7 trilyon dolarla hızla yükselen bir Hindistan var. Şu anda dünyanın 4. büyük ekonomisi Japonya. Avrupa’da da Almanya benzer rakamlarla geliyor. ABD ekonomisi tahminlere göre 25 yıl sonra 37 trilyon dolara çıkıyor, Çin 41 trilyon dolara yükseliyor. Trump’ın korktuğu ama kaçamayacağı gelişme Çin’in dünyanın en büyük ekonomisi olması. Bu 2025’ten çok önce olacak. Trump’ın amacı bunu engellemekten çok hegemonya mücadelesi. Tahminlere göre Hindistan 22 trilyon dolara gidiyor. ABD ve Çin arasında her alanda mücadele var ama bunun daha keskin olacağı alanlardan biri teknoloji. En büyük mücadelenin yaşanacağı 2. alan para olacak” ifadelerinde bulundu.
“Konteyner taşıyıcıları Hindistan’ı baz almaya başladı”
Son dönemde 4 ya da 5 büyük taşıyıcı firmanın gemi siparişleri verdiğine dikkat çeken YILPORT Holding Yönetim Kurulu Başkanı Yüksel Yıldırım “Liman sahipleri değişime ayak uydurmak zorunda. Gelen gemiler büyüyecekse limanlarımızda draftlarımızı artıracağız ki aksi takdirde birkaç liman dışındakiler yerinde sayar. Bazı limanlar için ince bir yatırım gerekiyor. Eskiden 2-3 bin TEU’luk gemiler Afrika’ya giderken bugün 10-15 bin TEU’luk gemiler gidiyor. Çok büyük limanlar oluştu. Afrika’da limanlara büyük yatırımlara var. Bu ilerisi için bir fırsat. Limancılıkta yapılan yatırımlarda son 3-5 yılda yavaşlama oldu. 5 yıl sonra Türkiye’deki liman sahipleri, liman işletmecileri kapasite artırımına gitmek zorunda kalacak. Çünkü kapasitelere bakınca doluluk oranı gittikçe artıyor. 10 yıl sonra şu anki tüm liman kapasiteleri tıklım tıklım dolmuş olacak. Konteyner taşıyıcıları Hindistan’ı baz almaya başladı. Batı dünyasında Çin’den ayrışma başlattı. Çin yerine Hindistan’a geçiş var ama Hindistan hızlı hareket edemiyor. 5 yıl sonrası düşünülerek liman yatırımları yapılmazsa treni kaçırırız” diye konuştu.
