TAYED Başkanı Öner: Türkiye’de 651,3 milyar metreküp kaya gazı ve 4,7 milyar varil kaya petrolü bulunuyor
SEDA GÖK
Küresel enerji sektörünün kalbinin attığı ABD’deki CAREWeek 2025’te önemli bir anlaşma imzalandı. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın (TPAO) TransAtlantic Petroleum ve Continental Resources ile imzaladığı anlaşmayla Diyarbakır Havzası’ndaki konvansiyonel olmayan petrol ve gaz kaynakları geliştirilecek.
Türkiye, ABD ile imzaladığı Ortak Girişim Anlaşması çerçevesinde Diyarbakır Havzası’ndaki konvansiyonel olmayan petrol ve gaz kaynaklarını geliştirmeyi hedefliyor.
Dünyanın en büyük kaya gazı ve kaya petrolü üreticisi olan ABD, işbirliği çerçevesinde Türkiye’ye teknik bilgi transferi de sağlayacak. Atık Yönetimi ve Atıktan Enerji Üreticileri Derneği (TAYED) Başkanı Ali Rıza Öner, TİCARET Gazetesi’ne yaptığı değerlendirmede Türkiye’de Güneydoğu Anadolu ve Trakya bölgelerinde teknik olarak çıkarılabilir toplam 651,3 milyar metreküp kaya gazı ve 4,7 milyar varil kaya petrolünün bulunduğunu söyledi. Öner, sadece gazın bugünkü maddi değerinin 350 milyar dolar olduğunu söyledi.
TAYED Başkanı Ali Rıza Öner, ABD Jeoloji Araştırmaları Merkezi’nin yaptığı çalışmalara göre Türkiye’de Güneydoğu Anadolu ve Trakya bölgelerinde teknik olarak çıkarılabilir toplam 651,3 milyar metreküp kaya gazı ve 4,7 milyar varil kaya petrolünün bulunduğunun tahmin edildiğini kaydetti. 2010’larda söz konusu potansiyelin ekonomiye kazandırılması için çeşitli yabancı firmalarla arama ve sondaj faaliyetleri yürütüldüğünü ancak Diyarbakır’da henüz üretime başlanmadığını ifade eden Öner, “Son yıllarda TPAO Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 5 ve Trakya’da da 10 kuyuda kaya gazı ve kaya petrolü çalışmaları yürütmüştür. Diyarbakır’da 3 kuyuda sondaj tamamlanırken, 2 kuyuda ise sürmektedir. Hedef bahse konu 651,3 milyar metreküplük doğal gazın mümkün olan en yüksek düzeyde üretime alınmasıdır. Bugün bu gazın maddi değeri 350 milyar dolardır” diye konuştu.
Kaya gazı ve kaya petrolü nasıl çıkarılır?
Öner, kaya gazı ve kaya petrolünün çıkarılma yöntemini ise şöyle anlattı: “Petrol ve doğalgaz, oluştuğu ana kayadan ayrılarak farklı kayaçlar içerisine yerleşirken, bu yer değişimi sırasında petrol veya doğalgazın bir bölümü ana kayada kalıyor. İşte ana kayayı terk etmeyen ve kayacın gözeneklerinde kalan doğalgazdan oluşan gaza kaya gazı, petrole kaya petrolü deniliyor. Örneğin kayaç denilen formasyonların içinde sıkışmış olan bu gaz, hidrolik çatlatma adı verilen işlemle kaya katmanlarının içinde kırılmalar üretilerek açığa çıkarılıyor. Bu çatlatmalarda su basıncı kullanılıyor. Kaya gazı, 4-5 bin metre derinlikteki kaya katmanlarının arasına sıkışmış gaz anlamına gelirken, Türkiye bugün ABD ile imzalanan anlaşma çerçevesinde bu gazı çıkarabilecek kabiliyete kavuşacaktır. Gazın açığa çıkması için istenilen derinliğe inildikten sonra kaya katmanları içinde yatay kırılmalar yapılarak, yüzeye katkı maddeli basınçlı su enjekte edilerek bu gaz çıkarılabiliyor. Ancak kaya gazı sondajı, klasik petrol ve doğalgaz aramaya göre daha kolay olmasına rağmen yüzde 50 daha maliyetli.”
